De hersenen in beeld

Het terugdringen van criminaliteit staat onverminderd hoog op de maatschappelijke agenda. De laatste jaren wordt veel geïnvesteerd in de ontwikkeling en implementatie van gedragsinterventies gericht op het reduceren van de kans op recidive. Een aantal van de huidige interventies is redelijk effectief, maar onderzoek laat daarnaast zien dat er veel kinderen, jeugdigen en volwassenen zijn bij wie ook de meest effectieve interventies onvoldoende werken. Vernieuwing op het gebied van diagnostiek en interventies blijft daarom van belang. Een ander belangrijk onderwerp is preventie van criminaliteit. Veel criminele carrières beginnen met ernstig probleemgedrag in de kindertijd. De vraag is hoe een dergelijke ontwikkeling tijdig kan worden onderkend en hoe kan worden voorkomen dat kinderen ontsporen in crimineel gedrag.

Het wetenschappelijke inzicht wint terrein dat bij de benadering van dit soort vraagstukken, naast en in aanvulling op sociale, maatschappelijke, rechtswetenschappelijke en psychologische, ook biologische factoren moeten worden betrokken. De laatste decennia is het onderzoek dat inzichten oplevert over neurobiologische, neuropsychologische en gedragsgenetische processen die mede ten grondslag liggen aan antisociaal gedrag, waaronder ook crimineel gedrag, sterk gegroeid. Verschillende bevindingen kunnen al op korte termijn worden benut in het kader van bijvoorbeeld diagnostiek.

Deze literatuurstudie biedt een overzicht van een aantal belangrijke neurobiologische en neuropsychologische onderzoekslijnen. Steeds is geprobeerd maatschappelijke ontwikkelingen en problemen met resultaten uit onderzoek naar het functioneren van de hersenen te verbinden. Aan de orde komen onderwerpen als 'kindermishandeling', 'probleemkinderen, gevaarlijke pubers en gewelddadige volwassenen', 'zedendelinquenten', 'justitiële interventies en terugdringen recidive' en 'neurowetenschap, sociale binding en conflict'.