Bedrijfseconomie voor het besturen van organisaties

Deel 1: Inleiding 16

1 Betekenis van de bedrijfseconomie 19
1.1 Economie en bedrijfseconomie 20
1.2 Bedrijfshuishouding 27
1.3 Doelstellingen van organisaties 37
1.4 Concurrentieverhoudingen 44
1.5 Balanced scorecard 49

2 Ondernemingsvormen 59
2.1 Persoonlijke en onpersoonlijke ondernemingsvormen 60
2.2 Eenmanszaak 61
2.3 Maatschap 64
2.4 Vennootschap onder firma 65
2.5 Commanditaire vennootschap 66
2.6 Naamloze vennootschap 67
2.7 Besloten vennootschap 73
2.8 Verenigingen 74
2.9 Stichting 76
2.10 Ondernemingsvormen en belastingen 76
2.11 Overzicht rechtsvormen 81

3 Ondernemingsplan 91
3.1 Onderdelen van het ondernemingsplan 92
3.2 Omschrijving van de activiteiten 96
3.3 Marketingplan 97
3.4 Investeringsbegroting 103
3.5 Personeelsplan 105
3.6 Financieringsplan 106
3.7 Liquiditeitsbegroting 109
3.8 Begrote winst- en verliesrekening 113
3.9 Begrote eindbalans 118
3.10 Financiële besturing 120
3.11 Break-evenpunt 123
3.12 Scenarioanalyse 125
3.13 Enkele slotopmerkingen 125

Deel 2: Besturing vanuit een kosten-en-opbrengstenperspectief 134
4 Kosten en kostensoorten 137
4.1 Gelduitgaven en kosten 138
4.2 Geldontvangsten en opbrengsten 143
4.3 Kosten van een product 144
4.4 Kostenindelingen 145
4.5 Kosten van grond- en hulpstoffen 148
4.6 Kosten van arbeid 154
4.7 Berekening van loonkosten 159
4.8 Kosten van duurzame productiemiddelen 170
4.9 Afschrijvingsmethoden 177
4.10 Kosten van grond 182
4.11 Kosten van diensten van derden 184
4.12 Kosten van belastingen 184
4.13 Kosten van vermogen 186

5 Kostprijsberekening 199
5.1 Kostprijs en markt 200
5.2 Variabele en vaste kosten 201
5.3 Integrale kostprijs 206
5.4 Kostenverbijzondering 220
5.5 Initiële kosten 242

6 Integralekostprijsmethode en variabelekostencalculatie 251
6.1 Twee methoden om het resultaat te bepalen 252
6.2 Integralekostprijsmethode 253
6.3 Variabelekostencalculatie 256
6.4 Verschillen tussen de integralekostprijsmethode en de variabelekostencalculatie 257
6.5 Break-evenberekeningen 262

7 Budgettering en verschillenanalyse 277
7.1 Leiding van een organisatie 278
7.2 Planning op lange en korte termijn 278
7.3 Budgettering als sturingsinstrument 279
7.4 Budgettering van een productieonderneming 280
7.5 Budgettering van kosten 281
7.6 Het budgetteringsproces 283
7.7 Budgettering van het productieproces 286
7.8 Vergelijking van het productiebudget en de werkelijke productiekosten 288
7.9 Budgettering van het verkoopproces 290
7.10 Vergelijking van het verkoopbudget en de werkelijke verkoopresultaten 291
7.11 Responsibility accounting 295

8 Beslissingondersteunende calculaties 303
8.1 Lange- en kortetermijnbeslissingen 304
8.2 Investeringsselectie 306
8.3 Beoordeling investeringsproject 308
8.4 Methoden om investeringsvoorstellen te beoordelen 311
8.5 Keuze uit verschillende investeringsmogelijkheden 316
8.6 Vergelijking van de selectiemethoden 320
8.7 Keuze van de productiemethode 325
8.8 Zelf produceren of werk uitbesteden? 329
8.9 Differentiële calculatie 331

Deel 3: Besturing vanuit een financieringsperspectief 338

9 Vermogensbehoefte 341
9.1 Bepaling van de vermogensbehoefte 342
9.2 Diversiteitsverschijnsel 346
9.3 Vermindering van de vermogensbehoefte door factoring en/of leasing 348
9.4 Vermindering van de vermogensbehoefte door huur en outsourcing 352
9.5 Werkkapitaalbeheer en Enterprise Resources Management (ERM) 353

10 Vormen van eigen vermogen 363
10.1 Behoefte aan eigen vermogen 364
10.2 Eigen vermogen 367
10.3 Aandelenkapitaal 369
10.4 Soorten aandelen 371
10.5 Waarde van een aandeel 372
10.6 Preferente aandelen 375
10.7 Dividendbetalingen 376
10.8 Emissie van aandelen 377
10.9 Emissieprijs 379
10.10 Mutaties in het aandelenvermogen 382
10.11 Reserves 384

11 Vormen van vreemd vermogen 395
11.1 Behoefte aan vreemd vermogen 396
11.2 Vreemd vermogen 397
11.3 Indeling vreemd vermogen naar looptijd 397
11.4 Vormen van vreemd vermogen op lange termijn 398
11.5 Vormen van vreemd vermogen op korte termijn 407
11.6 Voorzieningen 411
11.7 Zekerheidstelling 412
11.8 Financiering midden- en kleinbedrijf 413
11.9 Nieuwe financieringsvormen voor het MKB 417
11.10 Dienstverlenende organisaties zonder winstoogmerk 419

12 Analyse van de financiële structuur 427
12.1 Het begrip financiële structuur 428
12.2 Afstemming tussen vermogensbehoefte en financieringswijze 430
12.3 Partiële en totale financiering 431
12.4 Verhouding tussen vreemd en eigen vermogen 433
12.5 Interne financiering 434
12.6 Berekening van kengetallen 437
12.7 Rentabiliteit 439
12.8 Liquiditeit 453
12.9 Solvabiliteit 458
12.10 Activiteitskengetallen 461
12.11 Verbanden tussen diverse kengetallen 465
12.12 Vergelijking van kengetallen 466
12.13 Kasstroomoverzicht 467
12.14 Financiering vanuit de bank gezien 470
12.15 Beleggingskengetallen 478
12.16 Functies binnen het financieel management 480

Deel 4: Waarde, resultaat en externe verslaggeving 492
13 Waardering en resultaatbepaling 495
13.1 Waardering en resultaatbepaling bij een going-concern 496
13.2 Waardering van ondernemingen bij fusie en overname 513
13.3 Waardering bij faillissement 524

14 Externe verslaggeving 541
14.1 Externe verslaggeving vanuit een internationaal perspectief 542
14.2 Functies van verslaggeving 544
14.3 Wettelijke verplichtingen 547
14.4 Financieel verslag 549
14.5 Publicatieplicht 558
14.6 Hoofdindeling van de balans 562
14.7 Hoofdindeling van de winst- en verliesrekening 572
14.8 Modellen voor de balans en de winst- en verliesrekening 573
14.9 Rechtspleging inzake het financieel verslag 574
14.10 Financieel verslag als verantwoording 574

Antwoorden tussenvragen 586
Antwoorden meerkeuzevragen 594
Websites voor nadere informatie 596
Register 598
Bronvermelding illustraties 603
Over de auteur 604