WOORD VOORAF V
LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN XXXV
1 INLEIDING. DE OVEREENKOMST VAN VERZEKERING 1
N. Vloemans
1.1 Inleiding 1
1.2 Geschiedenis en totstandkoming 1
1.3 Plaats van de Nederlandse wettelijke regeling in het BW 3
1.4 Indeling 4
1.5 Dwingend recht 5
1.6 De elementen van de verzekeringsovereenkomst 7
1.6.1 Inleiding 7
1.6.2 Een overeenkomst 8
1.6.3 Premie 9
1.6.4 Uitkering 9
1.6.5 Onzekerheid 10
1.6.6 Schadeverzekering: vergoeding van vermogensschade 18
1.6.7 Sommenverzekering 19
1.7 De personen betrokken bij de verzekeringsovereenkomst 20
1.7.1 Verzekeraar 20
1.7.2 Verzekeringnemer 21
1.7.3 Tot uitkering gerechtigde/verzekerde/begunstigde 23
1.7.4 Tussenpersoon 23
1.8 Slotopmerkingen 24
2 VERZEKERINGSRECHT EN ALGEMENE VOORWAARDEN 25
Door M.L. Hendrikse, J.G.J. Rinkes, M.H. Pluymen en A.C. de Bie
2.1 Inleiding 25
2.2 Uitleg van verzekeringsvoorwaarden 26
2.2.1 Algemeen 26
2.2.2 Fase 1: Is de betrokken verzekeringsvoorwaarde duidelijk, onduidelijk of onbegrijpelijk? 27
2.2.2.1 Algemeen 27
2.2.2.2 De Haviltex-norm 28
2.2.2.3 De cao-norm 43
2.2.2.4 De verhouding tussen de Haviltex-norm en de cao-norm 45
2.2.2.5 Mogelijke resultaten van het eerste fase-onderzoek 46
2.2.3 Vier mogelijke scenario’s in het kader van Fase 2 47
2.2.3.1 Fase 2 mogelijkheid a: er is sprake van een onduidelijk beding en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een consument-verzekerde 47
2.2.3.2 Fase 2 mogelijkheid b: er is sprake van een onduidelijk beding en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een niet-consument-verzekerde 52
2.2.3.3 Fase 2 mogelijkheid c: er is sprake van een onbegrijpelijke clausule en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een consument-verzekerde 60
2.2.3.4 Fase 2 mogelijkheid d: er is sprake van een onbegrijpelijke clausule en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een verzekerde die geen consument is 62
2.2.4 Het contra-proferentembeginsel in geval van een makelaarspolis? 62
2.3 Het begrip ‘kernbeding’ in het verzekeringsrecht 67
2.3.1 Algemeen 67
2.3.2 Het begrip kernbeding in de verzekeringsrechtelijke literatuur en rechtspraak 68
2.3.3 Een alternatieve benadering van het begrip kernbeding in het verzekeringsrecht 70
2.4 Toetsing van primaire dekkingsbepalingen aan art. 6:248 lid 2 BW 77
2.4.1 Art. 6:248 lid 2 BW in het verzekeringsrecht 77
2.4.2 Het Zweeftoestel-arrest: de mogelijkheid van aantasting van een primaire dekkingsbepaling (v)erkend 81
2.4.2.1 Het Zweeftoestel-arrest en art. 6:248 lid 2 BW 81
2.4.2.2 De toetsingsmaatstaf bij vervalbedingen en primaire dekkingsbepalingen 82
2.4.3 Art. 6:248 lid 2 BW en primaire dekkingsomschrijvingen: het Zweeftoestel-arrest nader geduid 84
2.4.3.1 Algemeen 84
2.4.3.2 HR 21 januari 2011, het Herbouwwaarde-arrest 85
2.4.4 De beoordeling van primaire dekkingsbepalingen op basis van art. 6:248 lid 2 BW; een rechtspraakanalyse 88
2.4.4.1 Algemeen 88
2.4.4.2 Categorie 1: situaties waarin onvoldoende is gewaarschuwd voor een verstrekkende primaire dekkingsbepaling 89
2.4.4.3 Categorie 2: Situaties waarin formeel niet maar materieel wel aan de primaire dekkingsbepaling (beveiligingsbepaling) is voldaan 93
2.4.4.4 Categorie 3: situaties waarbij art. 6:248 lid 2 BW (ten onrechte) wordt gebruikt om vervelende individuele gevolgen voor de verzekerde op te vangen 99
2.4.4.5 Categorie 4: Situaties waarin formeel gezien voldaan is aan een overgang van belang clausule maar materieel gezien er sprake is van dezelfde eigenaar met een ongewijzigd risicoprofiel 102
2.4.4.6 Primaire dekkingsbepalingen die niet op het polisblad staan vermeld. Categorie 5? 105
2.4.5 Conclusie 108
2.5 Informatieplicht betreffende algemene voorwaarden 109
2.5.1 Inleidende opmerkingen 109
2.5.1.1 Gebondenheid 109
2.5.1.2 Begrip Algemene Voorwaarden In Het Verzekeringsrecht 110
2.5.2 Informatieplicht 111
2.5.2.1 Elektronisch Ter Beschikking Stellen 112
2.5.2.2 Soepele Regime 113
2.5.3 Financiële dienstverleners 113
2.5.4 Verstrekken van contractvoorwaarden via duurzame drager 114
2.5.5 Balans 117
2.6 Ambtshalve toetsing 119
3 DE SPELERS EN HET TOEZICHT 125
C.J. de Jong
3.1 Inleiding 125
3.1.1 Terminologie 131
3.2 Consumentenbescherming 133
3.2.1 Consument 134
3.3 Financiële diensten 137
3.3.1 Aanbieden 138
3.3.2 Adviseren 140
3.3.3 Bemiddelen 144
3.3.3.1 Overeenkomst van opdracht 147
3.3.4 Optreden als gevolmachtigd agent 150
3.3.4.1 Protocol Volmacht 153
3.3.4.2 Protocol Intermediaire Pools 154
3.4 Privaatrechtelijke zorgplicht van de verzekeringstussenpersoon 155
3.4.1 Bijzondere zorgplicht 159
3.5 Productontwikkeling 160
3.5.1 POG-vereisten 164
3.5.1.1 Productgoedkeuringsproces 164
3.5.1.2 Doelmarkt 164
3.5.1.3 Producttest 165
3.5.1.4 Monitoring en evaluatie 165
3.5.1.5 Distributiekanalen 166
3.5.1.6 Documentatie 166
3.6 Uitbesteding 167
3.6.1 Bepalingen voor alle verzekeraars 168
3.6.2 Bepalingen voor richtlijnverzekeraars 168
3.6.3 Bepalingen voor verzekeraars met beperkte risico-omvang 169
3.7 Publiekrechtelijke regels inzake zorgvuldige dienstverlening 170
3.7.1 Precontractuele informatie 171
3.7.1.1 Dienstverleningsdocument 174
3.7.1.2 Financiële bijsluiter 176
3.7.2 Informatie tijdens de looptijd 176
3.8 Beloningsregels 177
3.8.1 Provisieverbod 177
3.8.2 Bonusverbod 178
3.9 Portefeuillerecht 179
3.9.1 Het premie-incasso 181
3.10 Vergunningplicht 183
3.10.1 Reikwijdte, uitzonderingen, vrijstellingen en ontheffingen 185
3.10.2 Vergunningvereisten 187
3.10.2.1 Geschiktheid 187
3.10.2.2 Betrouwbaarheid 189
3.10.2.3 Integere bedrijfsuitoefening 189
3.10.2.4 Corporate governance 190
3.10.2.5 Solvabiliteit 191
3.10.2.6 Klachtbehandeling 192
3.10.2.7 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 192
3.10.3 Vergunning 194
4 KLACHTENBEHANDELING EN GESCHILLENBESLECHTING IN HET VERZEKERINGSRECHT 197
D.P.C.M. Hellegers
4.1 Inleiding 197
4.2 Interne klachtenafwikkeling en het verzekeringsrecht 199
4.3 Geschillenbeslechting in het verzekeringsrecht 201
4.3.1 Instanties tot beslechting van geschillen met betrekking tot betaaldiensten, financiële diensten of financiële producten van financiële ondernemingen als bedoeld in art. 4:17 Wft 201
4.3.1.1 Kwaliteitseisen op grond van de Implementatiewet 202
4.3.1.2 Kwaliteitseisen op grond van § 7.2. van het BGfo 210
4.3.2 Geschillenbeslechting bij KIFID en SKGZ nader beschouwd 218
4.3.3 Andere vormen van conflictoplossing 219
4.3.4 De tuchtraad financiële dienstverlening 223
4.4 Consumentenbescherming bij erkende geschilleninstanties als bedoeld in art. 4:17 Wft 224
5 HET INDEMNITEITSBEGINSEL 231
Ph.H.J.G. van Huizen
5.1 Inleiding 231
5.2 Het onderscheid tussen vermogens- en gebruiksbelang heeft geen toegevoegde waarde 231
5.3 De jurisprudentie van de Hoge Raad nog eens op een rijtje gezet 232
5.4 De eenzijdige erkenning door de verzekeraar van de verzekerde waarde 237
5.5 Partijtaxatie 239
5.6 De deskundigen(voor)taxatie 239
5.7 Schadevaststelling door partijen of deskundige(n) 241
5.8 Waardebegrippen 243
5.9 Schadebegrippen (art. 7:958 BW) 243
6 DE MEDEDELINGSPLICHT BIJ HET AANGAAN VAN VERZEKERINGEN 245
M.L. Hendrikse/J.G.J. Rinkes
6.1 Inleiding 245
6.2 De precontractuele mededelingsplicht van de verzekeraar 249
6.2.1 Algemeen 249
6.2.2 De aanvullende precontractuele mededelingsplicht van de verzekeraar bij het sluiten van een verzekeringsovereenkomst langs elektronische weg 252
6.2.2.1 Inleiding 252
6.2.2.2 Het wettelijke kader nader bezien 253
6.2.2.3 Nieuw consumentenrecht, ook voor internetkoop van financiële diensten 254
6.2.3 De precontractuele mededelingsplicht en de Wft/BGfo 257
6.3 Sluiten van een nieuwe verzekeringsovereenkomst of verlenging van een lopende verzekeringsovereenkomst? 260
6.3.1 Inleiding 260
6.3.2 Vier vuistregels 260
6.4 Het uitgangspunt van de ‘redelijk handelend verzekeraar’ en de regeling van art. 7:928-931 BW 267
6.5 De precontractuele mededelingsplicht van de aspirant-verzekeringnemer en feiten betreffende derden wier belangen zijn mee-gedekt op de verzekering 272
6.6 De precontractuele mededelingsplicht van deaspirant-verzekeringnemer en gegevens aangaande een strafrechtelijk verleden van laatstgenoemde of van derden 274
6.7 De precontractuele mededelingsplicht van de aspirant-verzekeringnemer in geval van een aanvraag tot voorlopige dekking 279
6.8 Materiële vereisten voor een geslaagd beroep op een schending van de precontractuele mededelingsplicht van de aspirant-verzekeringnemer 280
6.8.1 Algemeen 280
6.8.2 Het relevantievereiste 281
6.8.3 Het kenbaarheidsvereiste 282
6.8.4 Het kennisvereiste 284
6.8.5 Het verschoonbaarheidsvereiste 285
6.9 De waarschuwingsverplichting van de verzekeraar ex art. 7:929 lid 1 BW nader bezien 289
6.9.1 Algemeen 289
6.9.2 Reikwijdte van art. 7:929 lid 1 BW 291
6.9.3 Rechtskarakter van de tweemaandentermijn 293
6.9.4 Aanvangsmoment van de tweemaandentermijn 294
6.9.5 Stelplicht en bewijslast 298
6.9.6 Inhoud van de waarschuwingsplicht van de verzekeraar (1): expliciteit aangaande de door de verzekeraar ontdekte feiten 300
6.9.7 Inhoud van de waarschuwingsplicht van de verzekeraar (2): volledigheid van de door de verzekeraar te noemen mogelijke gevolgen 301
6.9.8 De geadresseerde van de waarschuwing ex art. 7:929 lid 1 BW 302
6.10 Mogelijke sancties in geval van schending van de precontractuele mededelingsplicht door de aspirantverzekeringnemer 304
6.10.1 Algemeen 304
6.10.2 De gevolgen voor de uitkeringsplicht: art. 7:930 BW 305
6.10.3 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst en daarmee samenhangende rechtsgevolgen: art. 7:929 lid 2 en 7:939, art. 7:940 lid 3 en art. 7:983 lid 1 en 2 BW 318
6.11 Overgangswetgeving 322
6.12 Een alternatieve benadering: van een spontane precontractuele mededelingsplicht van de aspirant-verzekeringnemer naar een precontractuele vraagmogelijkheid van de verzekeraar 322
7 POLIS EN MEDEDELINGEN VAN EN AAN DE VERZEKERAAR 325
M.L. Hendrikse, H.P.A.J. Martius en J.G.J. Rinkes
7.1 Inleiding 325
7.2 De polis: art. 7:932 BW 325
7.2.1 De vorm van de polis 325
7.2.2 De inhoud van de polis 328
7.2.3 De polis als bewijsmiddel 329
7.2.4 Algemene verzekeringsvoorwaarden en de polis 333
7.2.5 De polis en de gewijzigde verzekeringsovereenkomst 334
7.2.6 Afgifteplicht nieuwe polis door verzekeraar na verlies 335
7.2.7 Elektronische polis 337
7.2.7.1 Algemeen 337
7.2.7.2 De vereisten voor een elektronische akte ex art. 156a Rv nader bezien 339
7.2.7.3 De aanvullende vereisten voor een elektronische polis ex art. 7:932 BW nader bezien 342
7.2.7.4 Art. 159 Rv en de (elektronische) polis 344
7.3 Mededelingen van en aan de verzekeraar: art. 7:933 BW 345
7.3.1 Algemeen 345
7.3.2 Adres en geadresseerde van de mededelingen van de verzekeraar 346
7.3.3 Elektronische mededelingen van en aan een verzekeraar 350
7.3.3.1 Algemeen 350
7.3.3.2 Het Besluit regels verzending mededelingen langs elektronische weg (verzekeringsovereenkomst) van 8 februari 2008 nader bezien 351
7.3.3.3 Besluit elektronische mededelingen in het kader van een verzekeringsovereenkomst van 25 januari 2011 nader bezien 354
8 PREMIEBETALING 363
P.M. Leerink
8.1 Inleiding 363
8.2 Premiebetaling 364
8.3 Verzuim van premiebetaling 365
8.4 Waarschuwingsplicht 366
8.5 Schorsingsclausules 367
8.6 Clausules op grond waarvan de dekking of verzekering pas ingaat na betaling van de premie 370
8.7 Eerste premie en vervolgpremie 371
8.8 Eisen aan de aanmaning 373
8.9 De uitzondering van art. 6:83 aanhef en onder c BW 375
8.10 Bewijs van ontvangst van de aanmaning 375
8.11 Elektronische verzending van de aanmaning 378
8.12 Schorsing van de dekking met terugwerkende kracht? 379
8.13 Waarschuwingsplicht jegens derden? 380
8.14 Te late premiebetaling bij levensverzekeringen 381
8.15 Beëindiging van de verzekering wegens te late premiebetaling 383
8.16 Blijft de verzekeraar gedurende de schorsing onbeperkt gerechtigd tot de premie? 385
8.17 Verrekening door de verzekeraar 387
8.18 Delcrederebeding 389
8.19 Het premie-incasso door de tussenpersoon 391
9 PREMIERESTITUTIE 397
P.M. Leerink
9.1 Inleiding 397
9.2 Art. 7:938 lid 1 BW: premierestitutie indien geen risico wordt gelopen 397
9.3 Art. 7:938 lid 2 BW: opzegging nadat een vol verzekeringsjaar geen risico is gelopen 400
9.4 Art 7:938 lid 3 BW: partiële restitutie en opzegging 400
9.5 Art. 7:939 BW: premierestitutie bij tussentijdse opzegging 401
9.6 Een bijzonder geval van premierestitutie 403
9.7 Wetsvoorstel Premierestitutie schending mededelingsplicht te goeder trouw 404
10 OPZEGGING EN WIJZIGING VAN VERZEKERINGSOVEREENKOMSTEN 407
I.M.L. Venker
10.1 Inleiding 407
10.2 Opzegtermijn bij opzegging tegen het einde van de verzekeringsovereenkomst (lid 1) 409
10.3 De ‘maximum’ looptijd van de verzekeringsovereenkomst van vijf jaar (lid 2) 410
10.4 Art. 7:940 lid 3 BW 412
10.4.1 De gelijke mogelijkheid voor tussentijdse opzegging voor partijen (lid 3) 412
10.4.2 Opzegtermijn van zeven dagen 413
10.4.3 Bescherming van de verzekeringnemer/tot uitkering gerechtigde tegen willekeurige opzegging door de verzekeraar (lid 3) 414
10.4.4 Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen particuliere schade- en inkomensverzekeringen en de Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen zakelijke schade- en inkomensverzekeringen 419
10.4.5 Opzeggingsclausules en art. 79 Ow 420
10.4.6 Schriftelijke opzegging 421
10.5 Wijziging van de verzekeringsovereenkomst door de verzekeraar en de opzeggingsmogelijkheid voor de verzekeringnemer bij wijziging van de verzekeringsovereenkomst door de verzekeraar 422
10.5.1 Wijziging van voorwaarden per contractvervaldatum 422
10.5.2 Tussentijdse wijziging, de wijziging ‘en bloc’ (lid 4) 424
10.5.3 Kennisgeving van gewijzigde voorwaarden aan de verzekeringnemer 429
10.5.4 Wijziging op grond van onvoorziene omstandigheden 430
10.6 Uitzondering voor persoonsverzekering (lid 5) 430
10.7 Art. 7:940 BW: overzicht dwingend en semi-dwingend recht 431
10.8 Overgangsrecht 431
11 MEDEWERKINGSPLICHT NA DE VERWEZENLIJKING VAN HET RISICO 433
M.L. Hendrikse
11.1 Inleiding 433
11.2 Rust de medewerkingsplicht na de verwezenlijking van het risico alleen op de verzekerde? 435
11.3 Ratio en rechtskarakter van de medewerkingsplicht 435
11.4 Tijdstip van de melding 436
11.5 Sancties bij schending van de medewerkingsplicht 440
11.5.1 Inleiding 440
11.5.2 Art. 7:941 lid 4 BW: de mogelijkheid voor verzekeraars om medewerkingsvervalclausules te hanteren in hun verzekeringsvoorwaarden 441
11.5.2.1 Algemeen 441
11.5.2.2 Redelijk belang-vereiste 441
11.5.2.3 Proportionaliteitsbeginsel en art. 7:941 LID 4 BW 444
11.5.2.4 Stelplicht en bewijslast ex art. 7:941 lid 4 BW 448
11.5.3 Art. 7:941 lid 5 BW: in beginsel verval van het recht op uitkering in geval van fraude 453
11.5.4 De sancties ontbinding en opzegging in geval van schending van de medewerkingsplicht ex art. 7:941 lid 1 en 2 BW 458
12 VERJARING EN CONTRACTUEEL VERVAL VAN DE VORDERING TOT UITKERING 459
M.L. Hendrikse
12.1 Inleiding 459
12.2 Het aanvangsmoment van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW en de duur van deze verjaringstermijn 461
12.3 De wijze van stuiting van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW bij niet-aansprakelijkheidsverzekeringen, het aanvangsmoment en de duur van de vervolgverjaringstermijn (en) en de wijze waarop deze laatste termijn(en) kan (kunnen) worden gestuit 467
12.4 De wijze van stuiting van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW bij aansprakelijkheidsverzekeringen, het aanvangsmoment en de duur van de vervolgverjaringstermijn (en) en de wijze waarop deze laatste termijn(en) kan (kunnen) worden gestuit 476
12.5 De mogelijkheid van contractuele vervaltermijnen bij niet-levensverzekeringen 480
12.6 Verjaring en contractuele vervaltermijnen bij levensverzekeringen 483
12.7 Overgangsrecht 486
12.7.1 Algemeen 486
12.7.2 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 1 BW 487
12.7.3 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 2 BW 488
12.7.4 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 3 BW 495
13 HET (VERZEKERBAAR) BELANG 497
Ph.H.J.G. van Huizen
13.1 Inleiding 497
13.2 Het verzekerbaar belang, het voorwerp van verzekering en het gevaarsobject/de verzekerde zaak 497
13.3 Het verzekerbaar belang behoeft nog niet ten tijde van de schade aanwezig te zijn 499
13.4 Het verzekerbaar belang en de rechtsgeldigheid van de verzekeringsovereenkomst 499
13.5 Verzekering ten behoeve van een derde 501
13.6 Verzekering aan toonder of order en verzekering van goederen die door middel van documenten plegen te worden verhandeld (art. 7:949 BW) 503
13.7 De verzekering volgt het belang 504
13.8 Positie van de erfgenamen bij overlijden van de verzekeringnemer/erflater 506
14 EIGEN GEBREK EN CAUSALITEIT IN HET VERZEKERINGSRECHT 507
H.M.B. Brouwer
14.1 Inleiding 507
14.2 Eigen bederf 508
14.3 De plaats van de regeling 509
14.4 Causaal verband 510
14.4.1 Inleiding 510
14.4.2 ‘De’ oorzaak van de schade 512
14.4.3 De leer van de dominant cause 516
14.4.4 Praktische uitwerking van de dominantcausetheorie 521
14.4.5 De oorsprong van proportionele toerekening 522
14.5 Regelend recht 524
14.6 Onzekerheid 524
14.7 Directe werking 527
15 EIGEN SCHULD 529
J.B. Huizink
15.1 Inleiding 529
15.2 Opzet Titel 7.17 BW 530
15.3 Regelend recht 532
15.4 Opzet niet verzekerbaar 532
15.5 Roekeloosheid 534
15.6 Verwijtbaarheid 536
15.7 Andere toerekeningsvragen 538
15.7.1 Verschillende verzekerden 538
15.7.2 De verzekerde is een rechtspersoon 538
15.8 Clausules 540
15.9 Eigen schuld en bereddingsplicht 542
15.10 Sommenverzekering 542
15.10.1 Algemeen 542
15.10.2 Dwingend recht 543
15.10.3 Opzet 543
15.10.4 Strafrechtelijke link 544
15.10.5 Toerekeningsvragen 545
15.11 Overgangsrecht 545
15.12 Tot slot 545
16 DIRECTE ACTIE EN GEVOLG VAN ERKENNINGEN 547
E.F.D. Engelhard/I. Koudstaal bewerkt door M. Keijzer-de Korver
16.1 Directe actie bij aansprakelijkheidsverzekering; slachtofferbescherming 547
16.2 Vijf typen risico’s waaraan benadeelde blootstaat 548
16.2.1 Risicotype 1: het risico dat verzekerde de aansprakelijkheidsverzekering niet inroept 548
16.2.2 Risicotype 2: bevrijdingsgronden uit wet of polisvoorwaarden, alsmede schade boven verzekerde som 549
16.2.3 Risicotype 3: uitkering belandt in vermogen van verzekerde of derden (buiten faillissement) 551
16.2.4 Risicotype 4: faillissement van de verzekerde, nadelen van art. 3:287 BW 551
16.2.5 Risicotype 5: informatiegebrek met kans op vertraging of verlies van bescherming 554
16.3 Beperkingen van de directe actie van art. 7:954 BW 555
16.3.1 Geen eigen recht, maar slechts ‘ius agendi’ 555
16.3.2 Algemene consequenties van de beperking tot een ‘ius agendi’ 556
16.3.3 Consequenties bij faillissement van de verzekerde 558
16.3.4 Beperking tot schade door dood of letsel 558
16.3.5 Het begrip ‘benadeelde’ met schade door dood of letsel 559
16.4 De meldingsplicht van art. 7:941 BW en de uitzondering van art. 7:954 lid 2 BW 561
16.5 Verplichting verzekeraar alvorens bevrijdend te kunnen betalen aan verzekerde (art. 7:954 lid 3 BW) 562
16.6 Beschikkingsdaden en beslag ten laste van verzekerde (art. 7:954 lid 4 BW) 563
16.7 Meerdere benadeelden en ontoereikende verzekerde som; massaschade (art. 7:954 lid 5 BW) 564
16.8 Oproeping en gebondenheid van de verzekerde (art. 7:954 lid 6 BW) 567
16.8.1 Een zijstap: geen directe actie bij het Kifid 571
16.9 Schadeloosstelling door verzekerde of regresnemers (art. 7:954 lid 7 BW) 572
16.10 Fraude aan de zijde van de benadeelde 573
16.11 De deelgeschilprocedure van art. 1019w-1019cc Rv 577
16.12 Stuiting van de verjaring door de benadeelde 578
16.13 De directe actie in het internationaal privaatrecht 578
16.14 Erkenning door de verzekerde (art. 7:953 BW) 580
16.15 Overgangsrecht 584
17 RISICOVERZWARING EN RISICOVERMINDERING IN HET VERZEKERINGSRECHT 585
M.L. Hendrikse/J.G.J. Rinkes
17.1 Inleiding 585
17.1.1 Wat is risicoverzwaring? Een voorbeeld uit de praktijk ter introductie 585
17.1.2 Definitie en positionering van risicoverzwaring in het verzekeringsrecht 587
17.1.3 Het onderscheid tussen onderkende risicoverzwaringen en achteraf blijkende risicoverzwaringen 589
17.1.4 Plan van aanpak 591
17.2 Risicoverzwaring en risicovermindering: een siamese tweeling 592
17.3 Is er een algemene risicoverzwaringsregeling te construeren langs andere (wettelijke) wegen? 595
17.3.1 Algemeen 595
17.3.2 De regeling aangaande schending door de verzekeringnemer van de mededelingsplicht bij het aangaan van de verzekeringsovereenkomst (art. 7:928-930 BW/Art. 251 WvK (oud)) 595
17.3.3 Bestaat er een algemeen beschermingsbeginsel tegen risicoverzwaring? 597
17.3.4 Brengt de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid ex art. 6:248 lid 1 BW mee dat de verzekerde de verzekeraar behoort in te lichten ingeval van risicoverzwaring? 597
17.3.5 Rechterlijk ingrijpen wegens onvoorziene omstandigheden (art. 6:258 BW) 599
17.3.6 Samenvattend 601
17.4 Art. 293 WvK (oud) 601
17.4.1 Algemeen 601
17.4.2 Aan welke wettelijke voorwaarden diende voor de toepassing van art. 293 WvK (oud) te zijn voldaan? 602
17.4.2.1 Het vereiste van bestemmingswijziging 602
17.4.2.2 Door de bestemmingswijziging dient een meerder brandgevaar te zijn ontstaan 604
17.4.2.3 Het relevantievereiste 604
17.4.3 HR Modalfa/Schermer: drie extra beperkingen ten aanzien van de toepassing van art. 293 WvK (oud) 605
17.4.4 Bestemmingswijzigingen bewerkstelligd door derden 607
17.5 Risicoverzwaringsclausules in verzekeringsvoorwaarden 608
17.5.1 Algemeen 608
17.5.2 Knelpunten bij het gebruik van scherpe omschrijvingen van de dekking in verzekeringsvoorwaarden 609
17.5.3 Knelpunten bij het gebruik van risicoverzwaringmededelingsclausules in verzekeringsvoorwaarden 612
17.5.4 Knelpunten bij het gebruik van preventieve garantieclausules in verzekeringsvoorwaarden 617
17.5.5 De invloed van de wettelijke regeling aangaande algemene voorwaarden op risicoverzwaringsbedingen 620
17.5.6 Het causaliteitsbeginsel 623
17.5.7 Proportionaliteitsbeginsel 631
18 BEREDDINGSPLICHT EN BEREDDINGSKOSTEN 637
M.L. Hendrikse
18.1 Inleiding 637
18.2 Op wie rust de bereddingsplicht? 638
18.3 Rechtskarakter van de bereddingsplicht 638
18.4 Voor welke verzekeringen geldt de bereddingsplicht? 643
18.5 Is er samenloop mogelijk tussen de wettelijke regeling van de bereddingsplicht/bereddingskosten en de wettelijke eigen schuld-regeling? 645
18.6 Sancties bij schending van de bereddingsplicht 652
18.6.1 Verrekeningsmogelijkheid ex art. 7:957 lid 3 BW 652
18.6.2 Bereddingsplichtvervalclausule 653
18.6.2.1 Algemeen 653
18.6.2.2 Redelijk belang-vereiste 654
18.6.2.3 Proportionaliteitsbeginsel en de bereddingsplichtvervalclausule 655
18.6.2.4 Geheel verval van recht ingeval van een frauduleuze niet-naleving van de bereddingsplicht? 657
18.6.2.5 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst: ontbinding en tussentijdse opzegging 658
18.7 Is samenloop mogelijk tussen de bereddingsplicht en de medewerkingsverplichtingen ex art. 7:941 BW? 659
18.8 Bereddingskosten 661
18.9 Redelijke kosten tot vaststelling van de schade gemaakt. 669
19 SAMENLOOP VAN VERZEKERINGEN 673
F.H.E van der Moolen
19.1 Inleiding 673
19.2 Oneigenlijke samenloop 674
19.3 Het wettelijke samenloopregime 675
19.4 Het zelfstandig verhaalsrecht van de ‘betalende’ verzekeraar 677
19.5 Verdeelsleutel bij het onderlinge verhaal 682
19.5.1 Algemeen 682
19.5.2 ‘Methode Wansink’ en ‘methode Mijnssen’ 684
19.5.3 Biedt de maatstaf van Section 80 Marine Insurance een oplossing? 685
19.6 Welke kosten vallen onder de verhaalsmogelijkheid van art. 7:961 lid 3 BW? 688
19.7 Verplichtingen van de verzekerde 689
19.8 Coulancehalve uitkering 689
19.9 Geschillencommissie Schadeverzekeraars 689
19.10 Regelend recht 690
19.11 Samenloopclausules 690
19.11.1 Algemeen 690
19.11.2 De ‘voor-u-clausule’ 690
19.11.3 De ‘na-u-dekkingsclausule’ 691
19.12 Co-assurantie 694
19.13 Overgangsrecht 694
20 SUBROGATIE 695
J.B. Wezeman en P. van Zwieten
20.1 Inleiding 695
20.2 De ratio van de subrogatiebepaling 696
20.3 Nut en noodzaak van de subrogatiebepaling 698
20.4 Terminologie 702
20.5 De gelaagde structuur van het BW 703
20.6 De subrogatiebepaling in relatie tot onderscheiden verzekeringsovereenkomsten en -vormen 706
20.6.1 Algemeen 706
20.6.2 Schadeverzekering 706
20.6.3 Sommenverzekering 706
20.6.4 Sociale verzekering 708
20.6.5 Herverzekering 709
20.6.6 De verzekering in co-assurantie 709
20.6.7 De samenloop van verzekeringsovereenkomsten 710
20.7 De overgang krachtens subrogatie (lid 1, eerste volzin) 711
20.7.1 Algemeen 711
20.7.2 Indien en voor zover de verzekeraar schade vergoedt 711
20.7.3 Vorderingen tot schadevergoeding 712
20.7.4 Vorderingen die verzekerde heeft (nemo-plusregel) 714
20.7.5 Vorderingen ‘op derden’ 715
20.7.6 Anders dan uit verzekering 715
20.7.7 Al dan niet verplicht 716
20.7.8 Door de verzekerde geleden schade 717
20.7.9 De keuzevrijheid van de verzekeraar 719
20.7.10 De keuzevrijheid van de verzekerde 720
20.7.11 Het recht op verweer van de aansprakelijke derde 722
20.8 Het tegenwerkingsverbod en de medewerkingsplicht van de benadeelde verzekerde (lid 1, tweede volzin) 723
20.8.1 Algemeen 723
20.8.2 Ratio van de op verzekerde rustende verplichting 723
20.8.3 Rechtskarakter van de op verzekerde rustende verplichting 723
20.8.4 Nadat het risico zich heeft verwezenlijkt 724
20.8.4.1 Tegenwerkingsverbod 725
20.8.4.2 Medewerkingsplicht 726
20.8.5 Kosten 727
20.8.6 De gevolgen bij schending verplichtingen 727
20.8.7 Bewijslast 728
20.8.8 Keuzevrijheid verzekeraar 730
20.9 De verhaalsrangorde (lid 2) 730
20.9.1 Algemeen 730
20.9.2 Ratio van het voorrangsrecht 730
20.9.3 Het object van het voorrangsrecht: restschade 731
20.9.4 Het subject van het voorrangsrecht: de verzekerde 732
20.9.5 Een beroep op het voorrangsrecht 733
20.9.6 De redactie van het tweede lid 735
20.9.7 Dwingend recht 736
20.10 De verhaalsbeperkingen (lid 3) 736
20.10.1 Algemeen 736
20.10.2 De ratio van de verhaalsbeperkingen 736
20.10.3 Een viertal categorieën beperkingen 738
20.10.3.1 Beperkingen in verband met de verzekeringsovereenkomst 738
20.10.3.2 Beperkingen in de huiselijke sfeer 739
20.10.3.3 Beperkingen in de familierechtelijke sfeer 740
20.10.3.4 Beperkingen in de arbeidsrechtelijke sfeer 741
20.10.4 De invloed van een aansprakelijkheidsverzekering 744
20.10.5 Het toetsmoment 744
20.10.6 Uitzonderingen op de verhaalsbeperkingen 746
20.10.7 Dwingend recht 748
20.11 De Tijdelijke regeling verhaalsrechten 749
20.11.1 Algemeen 749
20.11.2 De ratio van de TRV 749
20.11.3 De reikwijdte van de TRV 750
20.11.4 Enkele uitvoeringsproblemen 751
20.11.5 Dwingend recht 753
20.11.6 De toekomst van de TRV 753
20.12 De Bedrijfsregeling Brandregres 2014 (‘BBr 2014’) 756
20.12.1 Algemeen 756
20.12.2 De ratio van de verhaalsafstand 756
20.12.3 Het rechtskarakter van de BBr 757
20.12.4 Regels van uitleg 758
20.12.5 Degene die afstand doet 759
20.12.6 Degene aan wie de afstand is gericht 760
20.12.7 De mate waarin afstand wordt gedaan 761
20.12.8 Verhaalsrangorde bij cumulatie van vorderingen 764
20.12.9 De bindendheid van de verhaalsafstand en de route bij niet-naleving 765
20.12.10 De toekomst van de BBr 2014 768
21 IPR VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST 771
Ph.H.J.G. van Huizen
21.1 Een open verzekeringsmarkt binnen de Europese Gemeenschap 771
21.2 IPR-regelgeving vóór de inwerkingtreding van de Verordening inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I) 772
21.3 Land van risico bij schadeverzekeringen 773
21.4 Vaststelling van het land van risico bij schadeverzekeringen 774
21.5 Het land van vestiging van verzekeraar heeft geen betekenis voor afbakening van het toepassingsgebied van art. 7 Rome I 775
21.6 Onderscheid tussen grote en andere risico’s bij schadeverzekeringen 777
21.7 Collisierechtelijke (primaire) rechtskeuze bij grote risico’s 778
21.8 Beperkte rechtskeuze bij andere (niet grote) risico’s 779
21.9 Rechtskeuze bij schadeverzekeringsovereenkomsten met een dekking beperkt tot schadegevallen buiten de lidstaat waar het risico is gelegen 780
21.10 Twee of meer commerciële (niet grote) risico’s gelegen in verschillende lidstaten 782
21.11 De ex art. 7 lid 3 Rome I verruimde rechtskeuze bij andere dan grote risico’s geschiedt door middel van een tweetrapsraket 782
21.12 Verplichte verzekeringen 785
21.13 IPR-regels voor de levensverzekeringsovereenkomst vóór inwerkingtreding Rome I 786
21.14 De staat waar het risico is gelegen bij een levensverzekering 786
21.15 Land van verbintenis; land van risico 787
21.16 Toepasselijk recht bij gebrek aan rechtskeuze 787
21.17 Quasi internationale rechtskeuze 788
21.18 Dépeçerende rechtskeuze 788
21.19 Objectieve dépeçage 789
21.20 Rechtskeuze moet uitdrukkelijk of voldoende duidelijk blijken 790
21.21 Dwingendrechtelijke normen van de lex fori en van het recht van het land van nakoming 792
21.22 Regels van algemeen belang 792
21.23 De paraplu van art. 6 Rome I 794
22 EUROPEES VERZEKERINGSRECHT 797
J.G.J. Rinkes
22.1 Inleiding 797
22.2 Europees verzekeringsrecht? 799
22.3 Privaatrecht en verzekeringsrecht in transitie 801
22.4 Belemmeringen voor het verwezenlijken van de interne markt voor verzekeren 803
22.4.1 Marktordening en toezicht: algemeen 804
22.4.2 Overige regelgeving 805
22.4.3 Specifieke maatregelen 807
22.5 Rechtspraak, wetgeving en rechtsvergelijking 808
22.6 Verdere ontwikkeling van het Europees verzekeringsrecht? 809
22.7 Grensoverschrijdend verzekeren: praktische problemen 810
22.8 Praktische en theoretische oplossingen; het perspectief van de verzekeringsconsument 811
22.9 Afsluitende opmerkingen 813
23 CO-ASSURANTIE 815
J.I. Roos
23.1 Inleiding 815
23.2 Wat is co-assurantie? 815
23.3 Geschiedenis 816
23.4 De Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB) 817
23.5 Lloyd’s 818
23.6 De centrale rol van de beursmakelaar 818
23.7 Het sluiten van de verzekering ter beurze 819
23.8 De voorwaarden ter beurze 820
23.9 Maatstaf voor de uitleg van de voorwaarden ter beurze 821
23.10 Mededelingsplicht ter beurze 822
23.10.1 Kenbaarheidsvereiste 823
23.10.2 Kennisvereiste 824
23.10.3 Verschoonbaarheidsvereiste 824
23.11 Meeverzekerde derden 825
23.12 Afwijken van art. 7:928 BW 827
23.13 Oversluiting 828
23.14 VNAB-regelingen en protocollen 830
23.14.1 Het protocol Administratieve Ondertekening Polisdocumentatie (AOP) 830
23.14.2 De regeling Schadeproces Co-assurantie (SPC) 831
23.15 Betalingsverkeer ter beurze 832
23.16 De to follow-clausule 833
23.16.1 Functie van de to follow-clausule 833
23.16.2 Gebondenheid aan de to follow-clausule 834
23.16.3 De onderlinge verhouding tussen verzekeraars bij de to follow-clausule 835
23.16.4 Geen volgplicht zonder een to follow-clausule? 836
24 REGISTRATIE VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR VERZEKERAARS IN INTERNE EN EXTERNE WAARSCHUWINGSSYSTEMEN 839
Mr. M. van Pelt
24.1 Inleiding 839
24.2 Wettelijk kader voor de verwerking van persoonsgegevens 842
24.2.1 Grondrechtelijke aspecten 842
24.2.2 Oorsprong van Europese privacyregelgeving 842
24.2.3 Beginselen voor het verwerken van persoonsgegevens (art. 5 AVG) 843
24.2.4 Rechtsgrondslag voor verwerking nader belicht (art. 6 AVG) 845
24.2.5 Strafrechtelijke persoonsgegevens 846
24.2.6 Samenvatting van de belangrijkste regels uit de AVG en UAVG 848
24.3 Interne registraties (gebeurtenissenadministratie en IVR) 848
24.3.1 Gebeurtenis 848
24.3.2 De voorwaarden voor opname in de Gebeurtenissenadministratie en het IVR (waarborgen) 849
24.3.2.1 Inleiding 849
24.3.2.2 Beginselen 850
24.3.2.3 Gerechtvaardigd doel 850
24.3.3 Interne werking 851
24.3.4 Samenvatting 852
24.4 Externe registraties (incidentenregister en evr) 852
24.4.1 Het begrip ‘incident’ 852
24.4.2 De voorwaarden voor opname in het Incidentenregister en EVR (waarborgen) 853
24.4.2.1 Inleiding 853
24.4.2.2 Beginselen 853
24.4.2.3 Gerechtvaardigde opname in het Incidentenregister (tijdens onderzoek) 854
24.4.2.4 Gerechtvaardigde opname in het Incidentenregister én EVR (na onderzoek) 857
24.4.3 Externe werking 862
24.4.3.1 Beperkt externe werking van het Incidentenregister 862
24.4.3.2 Externe werking EVR 863
24.4.4 Samenvatting 863
24.5 Ten onrechte geregistreerd: wat dan? 864
24.5.1 Bestuursrechtelijke boete en klachten 864
24.5.2 Verzoek tot verwijdering 864
24.5.3 Schade en kosten 864
25 VERZEKERAAR EN INSOLVENTIE 867
M.L.H. Reumers
25.1 Inleiding 867
25.2 Prudentieel toezicht en herstel 868
25.3 Afwikkeling – geldend recht 874
25.3.1 Inleiding 874
25.3.2 De overdrachtsregeling 874
25.3.3 De noodregeling 885
25.3.4 De opvangregeling levensverzekeraars 894
25.3.5 Faillissement 898
25.3.6 Onmiddellijke voorzieningen en de onteigeningsregeling 903
25.3.6.1 Onmiddellijke voorzieningen 903
25.3.6.2 Onteigening 904
25.3.6.3 Onmiddellijke voorzieningen en bescherming van het eigendomsrecht 913
25.4 Wetsvoorstel Wet herstel en afwikkeling van verzekeraars 915
25.4.1 Inleiding 915
25.4.2 Crisispreventie: de voorbereidingsfase 916
25.4.2.1 Het voorbereidend crisisplan 916
25.4.2.2 Het afwikkelingsplan; belemmeringen voor de afwikkelbaarheid 917
25.4.3 Afwikkeling 919
25.4.3.1 Voorwaarden en instrumenten 919
25.4.3.2 Rechtsbescherming 928
25.4.3.3 Financieringsregeling 930
25.4.4 Wijzigingen in de Faillissementswet 932
25.5 Slot 937
26 DE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING 939
Mr. dr. P.M. Leerink
26.1 Inleiding 939
26.1.1 Schadeverzekering en verzekerbaar belang 939
26.1.2 De positie van de schadelijdende partij 940
26.1.3 Verplichte verzekering tegen aansprakelijkheid 941
26.1.4 De invloed van aansprakelijkheidsverzekering op aansprakelijkheid 942
26.1.5 Open basisdekking 942
26.2 Claims made-dekking 943
26.2.1 Begrenzing van de dekking naar tijd 943
26.2.2 Uitloopproblematiek 944
26.2.3 Omstandigheid en omstandighedenmelding 944
26.2.4 Nameldingsdekking 946
26.2.5 Inloopdekking 950
26.3 Schadebegrip 951
26.3.1 Zaakschade, personenschade en zuivere vermogensschade 951
26.3.2 Zaakschade 952
26.3.3 Personenschade 953
26.3.4 Werkgeversaansprakelijkheid wegens schending van de verzekeringsplicht: zuivere vermogensschade of toch personenschade? 953
26.4 Serieschadeclausule 955
26.4.1 De strekking van de serieschadeclausule 955
26.4.2 De leer van het eenmalig gerichte wilsbesluit 956
26.4.3 Primair een vraag van uitleg en causaliteit 957
26.4.4 Twin towers 958
26.5 Vervangingskostenclausule 958
26.5.1 De strekking van de vervangingskostenclausule 958
26.5.2 Afbakeningsvragen 959
26.6 Opzichtclausule 962
26.6.1 Werkrisico en het quasi-eigenaarsrisico 962
26.6.2 Ambachtsliedenclausule in de AVB 963
26.6.3 Opzicht in de AVP 964
26.7 Verzekerde hoedanigheid 965
26.7.1 Voldoende duidelijke beperking van de dekking tot de verzekerde hoedanigheid: casuïstiek 965
26.7.2 Het belang van onderhoud 967
26.7.3 De hoedanigheid van particulier in de AVP 968
26.8 Opzetclausule 968
26.8.1 Historie van opzetclausule 968
26.8.2 De uitleg van de nieuwe opzetclausule 969
26.9 Schaderegelingsclausule 974
26.9.1 Achtergrond van de schaderegelingsclausule 974
26.9.2 De kosten van verweer 974
26.9.3 Contractuele vertegenwoordigingsbevoegdheid 975
26.9.4 Geschillen over het al dan niet betwisten van de vordering tot schadevergoeding 976
26.9.5 Geschillen over de wijze waarop verweer wordt gevoerd 977
26.9.6 Geschillen over al dan niet schikken 979
26.9.7 Is de verzekerde gebonden aan (rechts)handelingen die de verzekeraar heeft verricht op grond van de hem toekomende bevoegdheden uit de schaderegelingsclausule? 980
27 DE PARTICULIERE ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSVERZEKERING 983
E.J. Wervelman
27.1 Inleiding 983
27.2 Het karakter van particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekeringen 983
27.3 Totstandkoming van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen 993
27.4 Begrip ‘arbeidsongeschiktheid’ 1006
27.5 Uitsluitingsclausules 1013
27.6 De vaststelling van de mate van arbeidsongeschiktheid 1016
27.6.1 Inleiding 1016
27.6.2 Drie fases ter vaststelling van mate van arbeidsongeschiktheid 1016
27.6.2.1 Fase I: in kaart brengen van objectief medisch vast te stellen stoornissen door medisch specialist 1017
27.6.2.2 Fase 2: vaststelling van beperkingen voor arbeidswerkzaamheden 1018
27.6.2.3 Welke beperkingen zijn gedekt? 1021
27.6.2.4 Fase 3: inschatting mate van arbeidsongeschiktheid door arbeidsdeskundige 1023
27.6.3 Kan van verzekerde gevergd worden zich onder behandeling te stellen ter beperking mate van arbeidsongeschiktheid? 1033
27.7 Einde van particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering en recht op uitkering 1039
28 DE BELEGGINGSVERZEKERING 1043
E.E. Ribbers
28.1 Inleiding 1043
28.2 Het begrip beleggingsverzekering 1044
28.2.1 Drie typen van beleggingsverzekeringen 1045
28.3 Relevante wet- en regelgeving voor levensverzekeraars. Informatieverplichtingen 1046
28.3.1 Europese regelgeving 1046
28.3.2 Nederlandse publiekrechtelijke wet- en regelgeving 1048
28.3.3 Aanvullende informatieverplichtingen uit hoofde van algemene beginselen van Nederlands recht 1049
28.3.4 Regels uit hoofde van zelfregulering door de verzekeringsbranche 1049
28.4 Rechtspraak 1051
28.4.1 Informatieplicht. Inleiding 1052
28.4.1.1 HvJ 29 april 2015, ECLI:EU:C:2015:286 (NN-Van Leeuwen) 1053
28.4.1.2 Nederlandse rechtspraak naar aanleiding van NN-Van Leeuwen 1055
28.4.1.3 Nederlandse rechtspraak over beroep op de Richtlijn Oneerlijke Bedingen. 1059
28.4.1.4 Nederlandse rechtspraak over de verhouding tussen de Derde Levensrichtlijn en de Richtlijn Oneerlijke Bedingen 1065
28.4.1.5 De informatieplicht vóór implementatie van de Derde Levensrichtlijn in Nederland 1067
28.4.2 Nederlandse rechtspraak over (andere) veelvoorkomende onderwerpen in procedures over beleggingsverzekeringen 1069
28.4.2.1 Inleiding 1069
28.4.2.2 Kosten 1069
28.4.2.3 De overlijdensrisicopremie 1073
28.4.2.4 Het hefboom- en inteereffect 1076
28.4.2.5 Het crashrisico 1080
28.4.2.6 Het fatamorgana-effect 1082
28.4.2.7 Churning 1084
28.4.2.8 Verzekering en beleggingsproduct? 1084
28.5 Afsluitende opmerkingen 1090
29 DE CAR-VERZEKERING 1093
Mr. dr. P.M. Leerink en mr. dr. M.H. Pluymen
29.1 De kenmerken van een CAR-verzekering 1093
29.2 De verzekerde personen 1094
29.3 Het werk 1096
29.4 Dekkingstermijn 1097
29.5 Rubriek ‘Het Werk’ 1099
29.5.1 Schade als gevolg van verlies en/of materiële beschadiging van het werk 1099
29.5.2 Materiële beschadiging van (een deel van) het werk 1100
29.5.3 Uitsluiting bedrijfsschade 1102
29.6 Rubriek ‘Aansprakelijkheid’ 1103
29.7 Rubriek ‘Eigendommen opdrachtgever’ 1104
30 DE LEVENSVERZEKERING; DE RECHTEN VAN DE VERZEKERINGNEMER 1105
J.J. Rijkels
30.1 Inleiding 1105
30.2 Recht om een begunstigde aan te wijzen en recht om een uitkering onder bewind te stellen: art. 7:966 BW 1106
30.2.1 Aanwijzen van een begunstigde 1106
30.2.2 Herroepen of wijzigen van een begunstiging 1109
30.2.3 Begunstiging van een derde 1109
30.2.4 Begunstiging verzekeringnemer 1112
30.2.5 In ontvangst nemen van de uitkering door een begunstigde 1112
30.2.6 Aanwijzing als hoofdgerechtigde of beperkt gerechtigde 1113
30.2.7 Pandrecht 1115
30.2.8 Pandrecht op het recht op de uitkering 1115
30.2.9 Pandrecht op de nemersrechten 1117
30.2.10 Naast elkaar bestaande pandrechten 1121
30.2.11 Verhouding titel 7.17 met Boek 3 BW 1121
30.2.12 Vruchtgebruik 1122
30.2.13 Bewind 1123
30.3 Bepalingen met betrekking tot begunstiging: art. 7:967 BW 1125
30.3.1 Vervallen aanwijzing begunstigde 1125
30.3.1.1 De bedoeling van de verzekeringnemer 1125
30.3.1.2 Overlijden voor aanvaarding of het opeisbaar worden van de uitkering 1130
30.3.2 Begunstigingsredactie 1131
30.3.3 Begunstiging in hoedanigheid 1132
30.3.4 Begunstiging erfgenamen 1133
30.3.5 Begunstiging nalatenschap 1134
30.3.6 Begunstiging van kinderen 1136
30.3.7 Begunstiging bij gelijktijdig overlijden van verzekerde en begunstigde derde 1137
30.3.8 Blanco begunstiging 1138
30.4 Onherroepelijkheid van de begunstiging: art. 7:968 BW 1139
30.5 Aanvaarding, afwijzing en afstand van de begunstiging: art. 7:969 BW 1140
30.5.1 Aanvaarding 1140
30.5.2 Afwijzing 1141
30.5.3 Afstand van aanvaarding 1142
30.6 Overdracht van de rechten uit een levensverzekering: art. 7:970 BW 1142
30.7 Toestemming van begunstigde die heeft aanvaard en van beperkt gerechtigde voor uitoefening rechten: art. 7:972 BW 1144
30.8 Vervalbedingen: art. 7:977 BW 1144
30.9 Afkoop en premievrijmaking: art. 7:978 BW 1146
30.9.1 Afkoop 1146
30.9.2 Premievrij maken 1150
30.10 Belening: art. 7:979 BW 1151
30.11 Melding inzake premieachterstand: art. 7:980 BW 1152
30.12 Overlijden door een van het risico uitgesloten oorzaak: art. 7:981 BW 1154
31 DE NATURA-UITVAARTVERZEKERING 1157
R.A.F. Coenraad/ M.J. Vlasveld
31.1 Inleiding 1157
31.2 De ontwikkeling van de natura-uitvaartverzekering 1158
31.2.1 Inleiding 1158
31.2.2 Zegelwet 1158
31.2.3 Jurisprudentie over de Zegelwet 1159
31.2.4 De natura-uitvaartverzekering in de wet 1161
31.3 Het karakter van de natura-uitvaartverzekering 1162
31.3.1 Inleiding 1162
31.3.2 De verzekeringsvormen van (natura-)uitvaart 1162
31.3.2.1 Stijgende uitvaartkosten: maximering en indexatie 1162
31.3.2.2 De uitvaartverzekering in geld 1164
31.3.2.3 Het deposito 1164
31.3.2.4 De uitvaartvereniging 1165
31.3.3 De definitie van de natura-uitvaartverzekering 1165
31.3.3.1 De definitie in de wet 1165
31.3.3.2 De definitie in de Parlementaire geschiedenis 1166
31.3.3.3 De definitie in de literatuur 1168
31.3.3.4 De definitie van de natura-uitvaartverzekering: een praktijkvoorbeeld 1169
31.4 Verzekerde diensten 1170
31.4.1 Inleiding 1170
31.4.2 Het verzorgen van de uitvaart 1170
31.4.3 Betekenis en uitleg van de verzekerde diensten 1171
31.4.4 Niet afgenomen diensten 1172
31.4.5 Niet meer uitvoerbare of gedateerde diensten 1173
31.5 Afkoop- en premievrije waarde 1175
31.5.1 Afkoop in de wet 1175
31.5.2 Afkoop en premievrij maken in de praktijk 1176
31.5.2.1 De Ombudsman Natura-uitvaartverzekering 1176
31.5.2.2 De Autoriteit Financiële Markten 1177
31.5.2.3 De Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 1177
31.5.2.4 Afkoop en premievrij maken in de verzekeringsvoorwaarden. 1179
31.6 De en bloc-clausule 1180
31.6.1 De en bloc-clausule in natura-uitvaart 1180
31.6.2 De aanbeveling van de Ombudsman Verzekeringen 1181
31.7 De positie van de nabestaanden 1183
31.7.1 Inleiding 1183
31.7.2 Aanspraken uit de natura-uitvaartverzekering 1184
31.7.2.1 Uitkering aan de uitvaartverzorger 1184
31.7.2.2 Restwaarde 1185
31.7.2.3 Ledenkorting en verval van recht 1186
31.7.2.4 Protocol transparantie 1188
31.7.2.5 Uitspraken van de Ombudsman Uitvaartwezen 1189
31.8 Toezicht en Klachtafhandeling 1190
31.8.1 Wet Toezicht Natura-uitvaartverzekeringsbedrijf 1190
31.8.2 Gedragscode Verzekeraars 1191
31.8.3 Klachtenregelingen 1192
31.8.3.1 Klachteninstituut Financiële Dienstverlening 1192
31.8.3.2 Stichting Klachteninstituut Uitvaartwezen 1192
31.9 Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens 1193
31.9.1 De werkwijze van de Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens 1193
31.9.2 De Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens en Verzekeraars 1194
31.9.3 De Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens en de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 1196
32 DE RECHTSBIJSTANDVERZEKERING 1199
D.B. Holthinrichs
32.1 Inleiding 1199
32.2 De geschiedenis van de rechtsbijstandverzekering in vogelvlucht 1201
32.3 Het karakter van de rechtsbijstandverzekeringsovereenkomst 1202
32.3.1 Definitie van de rechtsbijstandverzekering 1202
32.3.2 Afbakening met de aansprakelijkheidsverzekering 1206
32.3.3 Overige uitsluitingen van de definitie van de rechtsbijstandverzekering 1208
32.3.4 Kenmerken van de rechtsbijstandverzekering 1208
32.4 De Europese Richtlijn 87/344/EEG inzake de rechtsbijstandverzekering 1211
32.5 Nederlandse regelgeving omtrent de rechtsbijstandverzekering 1215
32.6 De schaderegeling van rechtsbijstand 1218
32.6.1 Algemeen 1218
32.6.2 Bedrijfsmodellen van de rechtsbijstandverzekeraar 1218
32.6.3 Zelfregulering binnen de rechtsbijstandverzekeringsbranche 1223
32.6.4 De advocaat in loondienst van de rechtsbijstandverzekering of het schaderegelingskantoor 1225
32.7 Beoordeling van de dekking onder de rechtsbijstandverzekeringsovereenkomst 1226
32.7.1 Algemeen 1226
32.7.2 Gebeurtenis en geschil 1227
32.7.3 De verzekerde hoedanigheid 1231
32.7.4 Twijfel over de vraag of sprake is van een ‘geschil’ 1233
32.8 Haalbaarheidsanalyse ter zake het geschil van verzekerde 1234
32.9 Driehoeksverhouding: verzekeraar – verzekerde en advocatuur 1237
32.9.1 Algemeen 1237
32.9.2 Inschakeling van de externe advocaat door de rechtsbijstandverzekeraar namens verzekerde 1238
32.9.3 Prijsafspraken met de externe advocaat 1239
32.9.4 Verhouding tussen de verzekerde, verzekeraar en de advocaat 1241
32.9.5 Aparte positie van de advocaat in loondienst van de rechtsbijstandverzekeraar of het schaderegelingskantoor 1244
32.10 Het recht van vrije advocaatkeuze van art. 4:67 Wft 1246
32.10.1 Algemeen 1246
32.10.2 Positie van de Nederlandse regering omtrent de vrije advocaatkeuze 1246
32.10.3 Arresten van het Hof van Justitie van de EU omtrent de vrije advocaatkeuze 1249
32.10.4 Gevolgen van de arresten van het Hof van Justitie van de EU omtrent de vrije advocaatkeuze 1253
32.11 De Geschillenregeling 1256
32.12 Verplichtingen van rechtsbijstandverzekerden 1259
32.13 Rechtsgebieden en geschillen die in de regel zijn uitgesloten of beperkt zijn gedekt in rechtsbijstandverzekeringen 1260
32.13.1 Algemeen 1260
32.13.2 Algemene uitsluitingen (particulier en zakelijk) 1261
32.13.3 Uitsluitingen in particuliere voorwaarden 1262
32.13.4 Uitsluitingen in zakelijke voorwaarden 1263
33 DE TRANSPORTVERZEKERING 1265
Ph.H.J.G. van Huizen
33.1 Inleiding 1265
33.2 Wettelijk kader 1266
33.3 Het verzekerbaar belang 1267
33.4 Goederentransportverzekering mede ten behoeve van een derde 1270
33.5 Begin en einde van de goederentransportverzekering 1273
33.6 Verzekerde gevaren onder de goederenverzekering 1279
33.7 Dekkingsomvang van de cascoverzekering 1282
33.8 Wettelijke risico-uitsluitingen 1288
33.9 Warranties 1292
34 DE ZORGVERZEKERING 1297
M. Snel-de Kroon/E. Jacobs
34.1 Inleiding 1297
34.2 Wanneer is een verzekering een zorgverzekering? 1298
34.2.1 Verzekeringsplichtigen 1298
34.2.2 Voldoen aan eisen Zvw 1299
34.2.3 Verzekerde prestaties 1300
34.3 Het wettelijke systeem waaruit de ingevolgde de Zvw verzekerde prestaties blijken 1303
34.4 Afwijkingen in de Zorgverzekeringswet van het privaatrecht en het private verzekeringsrecht (titel 7.17 BW). 1311
34.4.1 De essentialia van de verzekeringsovereenkomst 1312
34.4.2 De totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst 1313
34.4.3 Informatie- en mededelingsplichten 1314
34.4.4 De verplichting tot afgifte van de polis 1315
34.4.5 Premiebetaling 1316
34.4.6 Duur en einde van de verzekering 1317
34.4.7 De meldingsplicht 1319
34.4.8 De bereddingsplicht en eigen schuld 1320
34.4.9 Subrogatie 1322
34.5 Wat is de in de Zvw geregelde rechtsbescherming van verzekerden? 1323
34.6 Tot slot 1324
JURISPRUDENTIEREGISTER 1325
TREFWOORDENREGISTER 1363
