John Nillesen was tot medio 2003 als partner van Ernst & Young Belastingadviseurs verantwoordelijk voor en betrokken bij de advisering van groot aantal coöperaties.
Meer over de auteursBelastingheffing van coöperaties
Paperback Nederlands 2018 3e druk 9789013145403Samenvatting
Al sinds de eerste druk biedt deze uitgave de meest uitvoerige, kritische en actuele beschrijving van de belastingheffing van coöperaties. Deze derde druk schetst een compleet en actueel beeld van dit complexe en bij vlagen controversiële onderwerp, en staat uitgebreid stil bij de wijziging van de dividendbelasting per 1 januari 2018.
De belastingheffing van coöperaties behoort van meet af aan tot één van de meest lastige en controversiële onderwerpen in de fiscale wetgeving. De derde editie van het toonaangevende Belastingheffing van coöperaties biedt een haarscherp en actueel beeld van dit onderwerp.
Allereerst schetst de brochure het unieke karakter van een coöperatie als samenwerkingsvorm en rechtsvorm. Daarna vervolgen de auteurs met een uitvoerige verkenning van de belastingheffing van coöperaties. Wat zijn de voorwaarden en de werking van het specifieke fiscale coöperatieregime? Tegen welke problemen lopen coöperaties in de praktijk aan? En welke gevolgen hebben de verschillende hoedanigheden en belangen van leden voor de belastingheffing?
Er is geen andere uitgave die op een dergelijk grondige en actuele wijze ingaat op de belastingheffing van coöperaties. Voor iedereen die als wetenschapper, inspecteur of adviseur te maken heeft met de heffing van vennootschapsbelasting en dividendbelasting van coöperaties.
Geheel nieuw in deze derde druk is de wijziging per 1 januari 2018 van de dividendbelasting. Kwalificerende houdstercoöperaties zijn met ingang van deze datum inhoudingsplichtig voor de dividendbelasting, terwijl bij reële (ondernemers)coöperaties die inhoudingsplicht niet aan de orde is. De lezer krijgt een helder beeld van de verschillende situaties waarin de inhoudingsplicht van dividendbelasting al dan niet van toepassing is.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Lijst van gebruikte afkortingen / XIII
HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Het onderwerp / 1
1.2 De coöperatie als ondernemingsvorm / 2
1.2.1 De ondernemerscoöperatie / 2
1.2.2 Het instrumentele karakter van ondernemerscoöperaties / 3
1.2.3 De verbruikers- of consumentencoöperaties / 4
1.2.4 De werknemersproductiecoöperatie / 5
1.2.5 De economische analytische coöperatietheorie / 6
1.3 De coöperatie als rechtsvorm / 7
1.4 De coöperatie als zelfstandig belastingsubject / 8
1.4.1 De belastingplicht van coöperaties in wetshistorisch perspectief / 10
1.4.1.1 De Bedrijfsbelasting 1893 / 10
1.4.1.2 De Wet op de inkomstenbelasting 1914 / 11
1.4.1.3 De Wet dividend- en tantièmebelasting 1917 (WTB 1917) / 12
1.4.1.4 Besluit Winstbelasting 1940 / 13
1.4.1.5 Besluit vennootschapsbelasting 1942 (Besluit VPB 1942) / 14
HOOFDSTUK 2
Het fiscale coöperatieregime in de Wet VPB 1969 / 19
2.1 Inleiding / 19
2.2 Een forfaitaire regeling die geldt voor alle coöperaties / 21
2.2.1 Inleiding / 21
2.2.2 ‘Top’-coöperaties / 21
2.2.2.1 Doelstelling wetgever: uitsluiten ‘top’-coöperaties / 22
2.2.2.2 De gekozen oplossing heeft ook gevolgen voor andere coöperaties / 23
2.2.3 De ‘Holdingcoöperatie’ / 23
2.2.4 Coöperaties waarvan de leden geen ondernemer zijn / 25
2.3 Geen coöperatieregime voor fiscale eenheid / 30
2.4 De Europese Coöperatieve Vennootschap (ECV) / 30
2.4.1 Inleiding / 30
2.4.2 Civielrechtelijke aspecten van de ECV / 31
2.4.3 Fiscaalrechtelijke aspecten van de ECV / 32
2.5 Buitenlandse coöperaties met een Nederlandse vaste inrichting / 37
HOOFDSTUK 3
De werking van het fiscale coöperatieregime / 41
3.1 Inleiding / 41
3.2 Het coöperatieregime in hoofdlijnen / 42
3.3 De relatie met de algemene winstbepalingen / 43
3.4 De fiscale winst van de coöperatie / 44
3.4.1 Gelijke winstbepaling als bij andere rechtsvormen / 44
3.4.2 Het marktprijscriterium / 44
3.4.3 De werking van het marktprijscriterium in de praktijk / 46
3.4.4 Marktprijs: prijs meerjarige leveringscontracten? / 48
3.4.5 Winstuitkeringen als bedoeld in art. 9 lid 1 onderdeel b Wet VPB 1969 / 52
3.4.5.1 Algemeen / 52
3.4.5.2 Omzetdividenden door coöperaties / 55
3.4.5.3 ‘Gewinnverzicht’ ten behoeve van leveranciers of afnemers / 57
3.4.6 Voor de leden voordelige prijsverschillen / 60
3.4.7 Voor de leden nadelige prijsverschillen / 61
3.4.7.1 Inleiding / 61
3.4.7.2 De leden ontvangen in enig jaar een lagere prijs dan de marktprijs / 62
3.4.7.3 Aanzuivering door leden van een negatief exploitatieresultaat / 65
3.4.7.4 Bijdragen van de leden bij liquidatie van de coöperatie / 69
3.5 Het coöperatieregime in verliessituaties / 69
3.6 Het coöperatieregime in buitenlandsituaties / 72
3.6.1 Inleiding / 72
3.6.2 Nederlandse coöperatie met buitenlandse leden / 72
3.6.3 Nederlandse coöperatie met een buitenlandse vaste inrichting / 72
HOOFDSTUK 4
Aftrekbare winstuitkeringen door coöperaties / 75
4.1 Inleiding / 75
4.2 Alleen uitgekeerde verlengstukwinst is aftrekbaar / 75
4.3 Alleen uitkeringen naar rato van ledenprestaties zijn aftrekbaar / 76
4.3.1 Algemeen / 76
4.3.2 Winstuitkeringen naar rato van de ledenprestaties / 76
4.3.2.1 Wanneer is er sprake van een (verkapte) winstuitdeling? / 77
4.3.2.2 Wanneer is sprake van winstuitdeling naar rato ledenprestaties? / 79
4.3.2.3 Gelijke winstuitkeringen per prestatie-eenheid geëvalueerd / 79
4.3.2.4 Betekenis van het amendement-Scholten voor ‘naar rato’-vereiste? / 82
4.3.3 Winstuitkering voldoet gedeeltelijk aan het ‘naar rato’-vereiste / 83
4.3.3.1 Inleiding / 83
4.3.3.2 Nadere beoordeling ‘naar rato’-vereiste naar doel en strekking / 85
4.4 Alleen uitkeringen aan natuurlijke personen zijn aftrekbaar / 91
4.4.1 Inleiding / 91
4.4.2 Problematische voorwaarde door systeemfout in wet / 91
4.4.3 Een bijkomend probleem: de telersvereniging / 92
4.4.4 Waarom werd regeling ingevoerd: het probleem was onderkend? / 94
4.4.5 De toegezegde regeling in de uitvoeringssfeer / 96
4.4.6 Jurisprudentie geeft beperkte oplossing voor het probleem / 98
4.4.7 Wettekst in strijd met doel en strekking: laatste prevaleert / 99
4.4.8 Eigen mening / 100
4.4.9 Andere oplossingen voor deze systeemfout / 102
4.4.9.1 Inleiding / 102
4.4.9.2 Wijziging van regeling: uitkeringen aan leden/rechtspersonen / 102
4.4.9.3 Andere uitleg voorwaarde ‘naar rato van de ledenprestaties’ / 103
4.4.9.4 Leden/rechtspersonen doen extra kapitaalstorting / 103
4.4.9.5 Het oprichten van twee coöperaties die samenwerken in een VOF / 104
4.5 Maximaal de verlengstukwinst is aftrekbaar / 106
4.5.1 Inleiding / 106
4.5.2 Verlengstukwinst is bestemd voor leden/natuurlijke personen / 106
4.6 Maximaal is beschikbare over het jaar genoten winst aftrekbaar / 109
4.6.1 Inleiding / 109
4.6.2 ‘De daartoe beschikbare over het jaar genoten winst’ / 112
4.6.2.1 Parlementaire geschiedenis / 112
4.6.2.2 Beschikbare over het jaar genoten winst in Besluit reserves verzekeraars / 116
4.6.2.3 Aftrekbare verlengstukwinst versus dotatie aan egalisatiereserve / 119
4.6.3 Eigen mening / 120
4.7 Uitschakeling fiscale coöperatieregime bij fiscale eenheid / 121
4.7.1 Achtergrond uitschakeling coöperatieregime bij fiscale eenheid / 121
4.7.2 Toepassing coöperatieregime in strijd met belastingstelsel? / 122
4.7.3 Toepassing coöperatieregime vergroot aftrek verlengstukwinst? / 123
4.7.4 Wijziging van fiscale eenheidsregime met ingang van 2003 / 124
4.7.5 Uitsluiting van fiscale coöperatieregime is achterhaald / 126
HOOFDSTUK 5
Omvang van de verlengstukwinst / 129
5.1 Inleiding / 129
5.2 De regeling in wetshistorisch perspectief / 129
5.3 De verlengstukbreuk in art. 9 lid 2 Wet VPB 1969 / 132
5.3.1 Inleiding / 132
5.3.2 De over het jaar genoten winst / 133
5.3.3 De totale kosten in een bepaald jaar / 133
5.3.4 De ledenkosten in een bepaald jaar / 135
5.3.4.1 Inleiding / 135
5.3.4.2 De door leden/leveranciers aan de coöperatie geleverde zaken / 135
5.3.4.3 Kosten leveranciers voor aan coöperatie geleverde zaken / 135
5.3.4.4 Aan de leden geleverde door coöperatie vervaardigde zaken / 136
5.3.5 Bijtelling van maximaal € 2.269 / 137
5.3.6 De verlengstukbreuk bij specifieke coöperaties / 137
5.3.6.1 Inleiding / 137
5.3.6.2 De dienstverlenende coöperatie / 138
5.3.6.3 De holdingcoöperatie / 138
5.3.6.4 De eigenaarscoöperatie / 139
5.3.6.5 De coöperatie als vennoot in een vennootschap onder firma (VOF) / 140
5.3.6.6 De coöperatie als commanditaire vennoot in een commanditaire vennootschap (CV) / 141
HOOFDSTUK 6
De verhouding tussen coöperatie en haar leden / 147
6.1 Het onderwerp / 147
6.2 Het lid in zijn hoedanigheid van leverancier of afnemer / 147
6.2.1 Leveranties door de leden aan de coöperatie en omgekeerd / 148
6.2.2 Relatie lidmaatschap en leveranties / 149
6.2.2.1 Inleiding / 149
6.2.2.2 Europese mededingingsrechtelijke voorschriften / 150
6.2.2.3 Fiscale gevolgen van wijziging van de leveringsovereenkomsten / 153
6.3 Het lid in zijn hoedanigheid van financier van de coöperatie / 153
6.3.1 Financiering van de coöperatie door de leden / 153
6.3.2 Lening of kapitaal / 153
6.3.2.1 Algemeen / 153
6.3.2.2 Fiscaalrechtelijke kwalificatie van geldverstrekking door leden / 155
6.3.2.3 Verschil tussen coöperatie en NV/BV / 156
6.3.3 Fiscale behandeling van kapitaalverstrekking door de leden / 158
6.3.3.1 Inleiding / 158
6.3.3.2 Individualisering van de vermogensaanspraken van de leden / 159
6.3.3.2.1 Algemeen / 159
6.3.3.2.2 Reservering op naam / 162
6.3.3.2.3 Uitgifte van participatiebewijzen / 164
6.3.3.2.4 De certificatenregeling / 165
6.3.3.2.5 Coöperatie op aandelen / 169
6.3.3.2.6 Certificaten dochtervennootschap als winstuitdeling / 169
6.4 Het lid als zodanig / 170
6.4.1 Algemeen / 170
6.4.2 De rechtsverhouding met leden als zodanig wijzigt / 172
6.4.2.1 Inleiding / 172
6.4.2.2 De aansprakelijkheid van de leden wordt gewijzigd / 173
6.4.2.3 Gerechtigdheid van leden op vermogen van de coöperatie wijzigt / 174
6.4.2.4 Exclusieve leverings- of afnameplicht van leden wijzigt / 174
6.4.3 Verwerkingscoöperatie wordt een dienstverlenende coöperatie / 176
6.5 Fiscale behandeling van het lidmaatschapsrecht bij de leden / 178
6.5.1 Inleiding / 178
6.5.2 Lidmaatschapsrecht als verplicht ondernemingsvermogen bij leden/natuurlijke personen / 179
6.5.3 Vermogensrechten: verplicht ondernemingsvermogen? / 183
6.5.4 Lidmaatschapsrecht is geen ondernemingsvermogen bij leden/natuurlijke personen / 188
6.5.4.1 Inleiding / 188
6.5.4.2 Lidmaatschapsrecht van een coöperatie: een aanmerkelijk belang / 188
6.5.4.3 Lidmaatschapsrecht van een coöperatie: box III-vermogen / 189
6.5.5 Lidmaatschapsrecht van een coöperatie bij leden/rechtspersonen / 189
HOOFDSTUK 7
Coöperaties en de dividendbelasting / 193
7.1 Inleiding / 193
7.2 Het tijdvak tot 2012 / 193
7.3 Het tijdvak 2012 -2018 / 194
7.3.1 De basisgedachte / 194
7.3.2 Enige bijzonderheden over de inhoudingsplicht / 194
7.3.3 Hoe werkte dat? / 195
7.3.4 Ten slotte / 196
7.4 Het recht na 2017 / 196
7.4.1 Inleiding / 196
7.4.2 De nieuwe dividendbelasting en de coöperaties / 196
7.4.2.1 Inleiding / 196
7.4.2.2 Worden reële ondernemerscoöperaties ook inhoudingsplichtig voor de dividendbelasting? / 197
7.4.2.3 Houdstercoöperaties / 199
7.4.2.4 Verschil tussen de reële coöperatie en houdstercoöperatie / 199
7.4.2.5 Uitbreiding van de inhoudingsvrijstelling / 201
7.4.2.6 De inhoudingsvrijstelling in relatie tot het Europese recht / 203
7.5 Enige bijzonderheden met betrekking tot de inhoudingsvrijstelling / 205
7.5.1 Inleiding / 205
7.5.2 De nieuwe antimisbruikbepaling / 205
7.5.2.1 De principal purpose test / 205
7.5.2.2 De algemene invulling / 207
7.5.2.3 De schakelfunctie / 208
7.5.2.4 Enige voorbeelden uit de memorie van toelichting / 210
7.5.3 De inhoudingsvrijstelling in relatie tot artikel 8 MLI / 211
7.5.4 De tegenhanger in de vennootschapsbelasting / 212
7.5.4.1 De buitenlandse belastingplicht van artikel 17 Wet VPB 1969 / 212
7.5.4.2 De aanpassingen / 213
7.5.4.3 Nieuwe tussenhoudster met een schakelfunctie / 214
7.5.4.4 Artikel 17 lid 3 onderdeel b Wet VPB 1969 en de zaak Eqiom / 214
7.5.5 Invloed van Europese jurisprudentie op de nieuwe regels / 214
7.5.5.1 Inleiding / 214
7.5.5.2 De relevante overwegingen in de zaak Eqiom / 215
Trefwoordenregister / 219
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan