Over Arthur Hartkamp
Mr. A.S. Hartkamp is emeritus-hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en voormalig Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden.
Arthur Hartkamp
Mr. A.S. Hartkamp is emeritus-hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen en voormalig Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden.
Meer over Arthur Hartkamp
Arthur Hartkamp
Asser 3-I Europees recht en Nederlands vermogensrecht
Vermogensrecht algemeen
Gebonden Nederlands 2019 9789013151343Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Samenvatting
De invloed van het Europese recht op het nationale privaatrecht blijft toenemen. Deze publicatie verschaft u grondig inzicht in de wijze waarop deze rechtsgebieden op elkaar inwerken. Er is geen andere uitgave die een dergelijk compleet overzicht biedt van de Europese regelingen relevant voor het in Nederland geldende vermogensrecht.
De vierde editie van Asser-deel 3-I Europees recht en Nederlands vermogensrecht verschijnt in een tijd waarin het Europese recht steeds verder vervlochten raakt met het Nederlandse vermogensrecht.
Het deel biedt allereerst een beknopte inleiding in het Europese recht, inhoudelijk toegespitst op de beoefening van het privaatrecht. Vervolgens maakt de lezer kennis met de verschillende rechtsbronnen: het Verdrag inzake de Werking van de Europese Unie (VWEU), de algemene beginselen van Unierecht, richtlijnen, verordeningen, het EVRM en het EU-Handvest van de grondrechten. Per rechtsbron wordt belicht waarin het belang ervan voor het Nederlandse vermogensrecht schuilt.
De lezer verkrijgt hierbij antwoorden op essentiële vragen omtrent de interactie tussen het Europese recht en het nationale privaatrecht. Hoe wordt de nationale privaatrechtelijke wetgeving aan direct werkend Europees recht getoetst? Wat is de directe inwerking van Europees recht op rechtsverhoudingen tussen particulieren? En welke indirecte inwerking van Europees recht is zichtbaar in die rechtsverhoudingen via de open normen van het nationale recht?
Deze vierde druk bevat de - wederom omvangrijke - rechtspraak en literatuur die sinds de vorige druk uit 2015 zijn verschenen.
De uitgave bevat een tweetal Annexen. De eerste biedt een korte inhoudelijke beschrijving van de voor het algemene vermogensrecht belangrijke Europese richtlijnen. De tweede belicht diverse Europese regels die, hoewel ze geen geldend recht zijn, zich lenen als inspiratiebron voor wetgevers en rechters op Europees en nationaal niveau.
Specificaties
ISBN13:9789013151343
Taal:Nederlands
Bindwijze:gebonden
Aantal pagina's:380
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:4
Verschijningsdatum:10-1-2019
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Serie:Asser Serie
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Geef uw waardering
Inhoudsopgave
1 Inleidende beschouwingen 1
1 Opzet van dit boek: geldend Europees recht en privaatrecht
2 Begrip Europees privaatrecht
3 Andere projecten
4 Beginselen van privaatrecht
5 De Europese verdragen
6 Bronnen van geldend Europees privaatrecht
7 Door de Unie gesloten verdragen; secundaire wetgeving
8 De voorrang van het Europese recht
9 Directe werking van het Europese recht
10 Directe werking van het Europese recht; vervolg
11 Verhouding tussen voorrang en directe werking
12 Directe horizontale werking
13 Directe horizontale werking: nietigheid
14 Directe horizontale werking: andere rechtsgevolgen
15 Vervolgvragen
16 Directe horizontale werking en directe verticale werking
17 Indirecte horizontale werking: drie rechtsfi guren
18 Uitleg van het nationale recht
19 Positieve verplichtingen
20 Ook positieve verplichtingen voor de rechter?
21 Rechtmatigheidstoetsing in een geding tussen particulieren
21a Vervolg
21b In zijn bijdrage aan Essays Hartkamp
22 Doelstellingen en taken van de EU
23 Effectieve concurrentie; harmonisatie
24 Discriminatieverboden en zonderonderscheidmaatregelen
25 Niet-economische doelstellingen en taken
26 Vervolg
2 Het WEU-Verdrag (VWEU) en het vermogensrecht 29
2.1 Inleidende opmerkingen 29
27 Inwerking van het EU-recht op het nationale vermogensrecht
28 Toetsing van nationale maatregelen van privaatrechtelijke aard
29 Prejudiciële vragen; inbreukprocedure
30 Toetsing van niet-privaatrechtelijke maatregelen: gevolg voor privaatrecht
2.2 Toetsing van privaatrechtelijke wetgeving aan het VWEU 32
31 Toetsing aan discriminatieverboden en aan vrijverkeerbepalingen
32 Dassonville; Cassis de Dijon; Keck
33 Toetsing van privaatrechtelijke maatregelen
34 Toetsing van privaatrechtelijke regels: contractenrecht
35 Algemene opmerkingen
36 Vervolg
37 Toetsing en rechtskeuze
38 Toetsing van privaatrechtelijke maatregelen beperkt tot voorrangsregels?
39 Toetsing van privaatrechtelijke regels: goederenrecht
40 Vervolg
41 Vervolg
2.3 Directe horizontale werking van bepalingen van het VWEU 42
2.3.I Inleidende opmerkingen 42
42 Directe horizontale werking: begrip
43 Contractuele en buitencontractuele verhoudingen
2.3.II Contractuele rechtsverhoudingen 43
44 Directe horizontale werking: mededingingsrecht
45 Aard van de nietigheid
46 Vervolg
47 Verhouding van art. 101 VWEU tot andere overeenkomsten
48 Art. 102 VWEU: misbruik van machtspositie
49 De concentratieverordening
50 Staatssteun
51 Geen dekking van de ongeldigheid
52 Nietigheid en bekrachtiging
53 Directe horizontale werking: discriminatieverboden
54 Vervolg
55 Sancties
56 Algemene beginselen van Unierecht en discriminatieverbod
57 Directe horizontale werking: vrijverkeerbepalingen
57a Viking; Laval; Fra.bo
58 Dubois
59 Dansk Supermarked
60 Nordsee
61 Directe horizontale werking: vrijverkeerbepalingen
62 Vrijheid van kapitaalverkeer
63 Directe horizontale werking en zonderonderscheidmaatregelen
64 Directe horizontale werking: rechtvaardigingsgronden
65 Vervolg
66 Directe horizontale werking en het stelsel der rechtvaardigingsgronden
66a Vervolg
67 Directe horizontale werking: het onderscheid tussen de vrijheid van goederenverkeer en de vrijheden van personen- en dienstenverkeer
68 Vervolg
69 Vervolg
2.3.III Buitencontractuele rechtsverhoudingen 69
70 Directe horizontale werking: onrechtmatige daad
71 Aspecten van art. 340 lid 2 VWEU
72 Aansprakelijkheid van de Unie
73 Lidstaataansprakelijkheid
74 Aansprakelijkheid van particulieren
75 Vervolg
76 Vervolg
77 Directe horizontale werking: rechtmatige daad
78 Directe horizontale werking: ongerechtvaardigde verrijking
79 Vervolg
80 Aansprakelijkheid van lidstaten en particulieren?
81 Directe horizontale werking: zaakwaarneming
82 Directe horizontale werking: onverschuldigde betaling
83 Onverschuldigde betaling: drie soorten gevallen
84 De vordering uit onverschuldigde betaling van een particulier tegen de (nationale) overheid
85 De vordering uit onverschuldigde betaling van de (nationale) overheid tegen een particulier
86 De vordering uit onverschuldigde betaling tussen particulieren
87 Onverschuldigde betaling: het doorberekeningsverweer
88 Het doorberekeningsverweer bij de vordering uit onverschuldigde betaling
89 Het doorberekeningsverweer bij de vordering uit onrechtmatige daad
89a Andere gevallen
90 Vervolg
91 Directe horizontale werking: intellectuele eigendomsrechten
2.4 Indirecte horizontale werking van bepalingen van het VWEU 89
92 Indirecte horizontale werking via nationale open normen
93 Vervolg
94 Vervolg
95 Vervolg
2.5 VWEU en uitleg 92
96 Drie vragen van uitleg
2.5.I Uitleg van het verdrag 93
97 Uitlegmethoden
98 Drie uitlegmethoden
99 Taak van de nationale rechter
2.5.II Verdragsconforme interpretatie van het Nederlandse recht 95
100 Verdragsconforme uitleg van nationaal recht
2.5.III Verdragsconforme interpretatie van rechtshandelingen? 95
101 Uitleg van rechtshandelingen
102 Verdragsbepalingen met directe horizontale werking
103 Vervolg
104 Vergelijking met Nederlands recht
3 Algemene beginselen van Unierecht en het privaatrecht 99
3.1 Algemene beginselen van Unierecht 99
105 Begrip en indelingen
106 Functies van de algemene beginselen van Unierecht
107 Belang van de algemene beginselen van Unierecht voor het privaatrecht
108 Indelingen
3.2 Het effectiviteitsbeginsel en het privaatrecht 102
109 Betekenis
110 Aanvullende functie
111 Controlefunctie: vereisten van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid
112 Controlefunctie: voorbeelden
113 Termijnen
114 Vervolg
115 Schadevergoeding
116 Rente
117 Misbruik van recht
118 Vervolg
119 Kracht van gewijsde
120 Gezag van gewijsde
121 Het doorberekeningsverweer (‘passing on defence’)
122 Doorberekeningsverweer en bewijsregels
123 Nemo auditur (‘niemand wordt gehoord …’)
124 Ambtshalve aanvulling van rechtsgronden
125 Van Schijndel en Manfredi
126 Onderscheid tussen de beide casusposities: vordering(sgrondslag) versus nietigheid
127 Vervolg
128 Ook ambtshalve toepassing van nietigheidsvoorschriften die niet van openbare orde zijn?
129 Ambtshalve toepassing en richtlijnen
130 De verplichting tot ambtshalve toepassing van Unierecht kan op zes gronden berusten
3.3 Het proportionaliteitsbeginsel en het privaatrecht 122
131 Betekenis
132 Vervolg
3.4 Algemene beginselen van Unierecht met een privaatrechtelijke herkomst 124
133 Algemene beginselen van privaatrechtelijke origine
134 Schadevergoeding; terugvordering; overmacht
135 ‘Algemene beginselen welke de rechtsstelsels der lidstaten gemeen hebben
136 Algemeen aanvaarde rechtsbeginselen; beginselen van burgerlijk recht
137 Ongerechtvaardigde verrijking
138 Misbruik van recht
139 Contractsvrijheid
140 Goede trouw; rechtsverwerking
141 Toepassingen van de beperkende werking
142 Vervolg
3.5 De invloed van algemene beginselen van Unierecht op het privaatrecht 133
143 Betekenis van algemene beginselen voor het privaatrecht: toetsing van wetgeving en
directe horizontale werking
144 Toetsing van nationale wetgeving aan algemene beginselen van Unierecht
145 Toetsing van wetgeving aan het effectiviteitsbeginsel
146 Toetsing van wetgeving aan algemene beginselen van privaatrechtelijke aard
147 Directe horizontale werking van algemene beginselen van Unierecht
148 Strijdigheid van overeenkomst met algemeen beginsel in verticale context erkend
149 Andere mogelijke horizontale werkingen van algemene beginselen van Unierecht
150 Aanbestedingsrecht: nietigheid van rechtshandelingen wegens strijd met algemene beginselen mogelijk?
151 Strijd met algemene beginselen kan onrechtmatige daad opleveren
4 Richtlijnen en het privaatrecht 141
4.1 Inleiding 141
152 Begrip richtlijn
153 Inleidende opmerkingen over richtlijnen
4.2 De werking van richtlijnen in het privaatrecht 143
154 Werking van richtlijnen
155 Werking in verticale verhoudingen
156 Werking in horizontale verhoudingen
157 Vervolg
158 Indirecte effecten op horizontale verhoudingen
159 Vervolg
4.3 De richtlijnen en hun verhouding tot de privaatrechtelijke leerstukken 150
160 Richtlijnen houdende privaatrecht
161 Verbrokkeld beeld; soorten harmonisatie
162 Vervolg
163 Begrip consument
164 Informatieplichten; bedenktijd
165 Andere consequenties
166 Terugtreding; ontvangstleer
167 Diversiteit in uitwerking
168 Overmacht
169 Goede trouw
170 Ongerechtvaardigde verrijking
171 Samenloop
172 Derden
173 Samenhangende overeenkomsten
174 De zaak Schulte
175 Dwingend recht; ambtshalve toetsing
176 Aanvullend recht; dwingend recht in de zin van ipr
177 Minimum- en maximumharmonisatie
178 Uitputtende harmonisatie
4.4 Richtlijnen en uitleg 165
179 Inleidende opmerking
4.4.I Uitleg van richtlijnen 166
180 Uitlegmethoden
4.4.II Richtlijnconforme interpretatie van het Nederlandse recht 167
181 Richtlijnconforme interpretatie; grenzen van de verplichting
182 Omschrijving van de verplichting tot richtlijnconforme interpretatie
183 Nadere opmerkingen
184 Verhouding tot andere interpretatiemethoden
185 Voorbeelden van richtlijnconforme interpretatie
186 Vervolg
187 Vervolg
188 Vervolg: de discussie in Nederland en de uitspraak van de Hoge Raad
189 Vervolg: het tweede beletsel voor richtlijnconforme interpretatie
4.4.III Richtlijnconforme interpretatie van rechtshandelingen? 176
190 Geen verplichting
5 Verordeningen en het privaatrecht 179
191 Begrip verordening
192 Verordeningen op het gebied van het vermogensrecht
193 Verordeningen buiten het gebied van het vermogensrecht
194 Invloed van verordening op privaatrechtelijke verhoudingen
195 Strijd met verordening: nietigheid van overeenkomsten
196 Vervolg
197 Strijd met verordening: onrechtmatige daad
6 Grondrechten (EVRM, EU-Handvest) en het vermogensrecht 187
6.1 Inleidende opmerkingen 187
198 Het EVRM en het EHRM
199 Vervolg
200 Soorten schending
201 Taak van de nationale rechter
202 Werking van EVRM-bepalingen; geen ambtshalve toepassing
203 Toetsing van nationaal recht aan EVRM
204 Verhouding EVRM en Europese Unie
205 Vervallen
6.2 Toetsing van privaatrechtelijke wetgeving (en ander overheidshandelen) aan het EVRM 191
206 Aard en structuur van de toetsing
207 Art. 6 EVRM: eerlijk proces
208 Verjaring
209 Burgerlijke rechten en verplichtingen
210 Art. 8 EVRM: respect voor privéleven
211 Art. 1 Protocol 1 EVRM: bescherming van eigendom
212 Uitzonderingen
213 Voorbeelden van toepassing van art. 1 Protocol 1 EVRM
214 Vervolg
215 Vervolg
216 Vervolg
217 Onvoorziene omstandigheden
218 Vervolg
219 Vervolg
6.3 Horizontale werking van bepalingen van het EVRM 202
220 Het EVRM en horizontale werking
221 Invloed EVRM op privaatrechtelijke verhoudingen
222 Rechtmatigheidstoetsing van nationale wetgeving
223 Vervolg
224 Uitleg in het licht van een fundamenteel recht
225 Indirecte horizontale werking via open normen van het privaatrecht
226 Nederlandse rechtspraak: indirecte horizontale werking
227 Nederlandse rechter terughoudend met toekenning directe horizontale werking
228 Wel indirecte werking via open normen van het privaatrecht
229 Het gelijkheidsbeginsel: een atypisch grondrecht
230 Afweging van grondrechten: maatschappelijke en persoonlijke belangen
231 Vervolg
6.4 Horizontale werking van bepalingen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie 211
231a Verhouding EVRM en Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
231b Verdragsrechtelijk kader in de EU
231c Horizontale werking van de EU-grondrechten
231d Indirecte horizontale werking
231e Enkele uitspraken kunnen het hierboven opgemerkte illustreren
231f Directe horizontale werking
231g Rechtspraak van het Hof van Justitie
231h De verhouding tussen het Handvest en de algemene beginselen van Unierecht
231i Directe horizontale werking afhankelijk van aard van de bepalingen
231j Directe horizontale werking is wenselijk èn noodzakelijk
6.5 EVRM en uitleg 220
232 ‘A living instrument’
233 Verdragsconforme interpretatie van rechtshandelingen
234 Vervolg
Annex I Kort overzicht van de privaatrechtelijke richtlijnen 225
I.1 Inleiding 225
235 Privaatrechtelijke richtlijnen: overzicht
I.2 De richtlijnen op het gebied van het contractenrecht 226
236 1 Colportage
237 Uitgezonderde overeenkomsten; borgstellingen
238 Herroepingsrecht
239 Varia; minimumharmonisatie
240 2 Kredietovereenkomsten voor consumenten
241 Informatieverplichtingen; vormvereiste; herroepingsrecht
242 Samenhangende overeenkomsten; ambtshalve toepassing
243 Varia; maximumharmonisatie
244 3 Pakketreizen
245 Informatieverstrekking
246 Overdraging boeking; beëindiging; tekortkoming
247 Bescherming bij insolventie; enige andere bepalingen
248 Minimumharmonisatie
249 4 Oneerlijke contractsbedingen
250 Grijze lijst
251 Ambtshalve toepassing
252 Vervolg; richtlijnconforme interpretatie door Hoge Raad 13 september 2013, NJ 2014/274 (Heesakkers/Voets)
253 Kernbedingen; minimumharmonisatie; verbod van conversie
254 5 Timeshare
255 Herroepingsrecht
256 Varia
257 6 Overeenkomsten op afstand
258 Defi nitie; uitsluitingen
259 Informatieverplichtingen
260 Herroepingsrecht; samenhangende overeenkomsten
261 Minimumharmonisatie
262 7 Consumentenkoop en -garanties
263 Verplichtingen van de verkoper
264 Vervolg; recht op prijsvermindering; garanties
265 Dwingend recht; minimumharmonisatie
266 8 Elektronische handtekeningen
267 Varia
268 9 Elektronische handel
269 Informatieverplichtingen
270 Elektronisch contracteren
271 Precontractuele informatieverplichtingen
272 Terbeschikkingstelling algemene voorwaarden; plaatsen van orders
273 Ontvangstleer; elektronische algemene voorwaarden
274 10 Bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties
275 Soorten transacties; betalingstermijnen; interest
276 Betalingsregeling; kennelijk onbillijke bedingen
277 Eigendomsvoorbehoud; executoriale titel; minimumharmonisatie
278 11 Financiële diensten op afstand
279 Toepassingsgebied; informatieverplichtingen
280 Herroepingsrecht
281 Varia
281a 11a Consumentenrechten
281b Defi nities
281c Toepassingsgebied
281d Informatieverplichtingen
281e Herroepingsrecht
281f Andere rechten van de consument
281g Varia
I.3 De richtlijnen op het gebied van de onrechtmatige daad 279
282 12 Productenaansprakelijkheid
283 Geregelde onderwerpen
284 Slotopmerking
285 13 Misleidende en vergelijkende reclame
286 Geregelde onderwerpen
287 Implementatie
288 14 Oneerlijke handelspraktijken
289 Defi nities; toepassingsgebied
290 Oneerlijke (misleidende, agressieve) handelspraktijken; zwarte lijst
291 Varia
I.4 De richtlijnen op het gebied van het goederenrecht 285
292 15 Teruggave cultuurgoederen
293 Geregelde onderwerpen
294 Implementatie
295 16 Financiëlezekerheidsovereenkomsten
296 Enkele geregelde onderwerpen
297 Implementatie
Annex II Kort overzicht van de ‘Principles’ en andere wetenschappelijke projecten 289
II.1 Inleiding 289
298 Rechtswetenschap en Europees BW
299 Wetenschappelijke voorbereiding
300 Common Core of European Private Law
301 Ius Commune Casebooks for the Common Law of Europe
II.2 De Principles of European Contract Law en vergelijkbare projecten 291
302 PECL-projecten
303 Unidroit Principles of International Commercial Contracts
304 Code Européen des Contrats
305 Principles of European Tort Law
306 Principles of European Trust Law
307 Study Group on a European Civil Code
II.3 Het Common Frame of Reference (CFR) en het Optional Instrument 294
308 Initiatief van de Commissie: Common Frame of Reference (CFR); Optional Instrument
309 ‘Network of excellence’; Draft CFR
310 CFR; Optional Instrument
310a Gemeenschappelijk kooprecht
II.4 ‘Algemene beginselen (van contractenrecht) welke de rechtsstelsels der lidstaten gemeen hebben’ 297
311 Beginselen van contractenrecht
312 Principles; wetenschappelijke verhandelingen
313 List of TransLex Principles
1 Opzet van dit boek: geldend Europees recht en privaatrecht
2 Begrip Europees privaatrecht
3 Andere projecten
4 Beginselen van privaatrecht
5 De Europese verdragen
6 Bronnen van geldend Europees privaatrecht
7 Door de Unie gesloten verdragen; secundaire wetgeving
8 De voorrang van het Europese recht
9 Directe werking van het Europese recht
10 Directe werking van het Europese recht; vervolg
11 Verhouding tussen voorrang en directe werking
12 Directe horizontale werking
13 Directe horizontale werking: nietigheid
14 Directe horizontale werking: andere rechtsgevolgen
15 Vervolgvragen
16 Directe horizontale werking en directe verticale werking
17 Indirecte horizontale werking: drie rechtsfi guren
18 Uitleg van het nationale recht
19 Positieve verplichtingen
20 Ook positieve verplichtingen voor de rechter?
21 Rechtmatigheidstoetsing in een geding tussen particulieren
21a Vervolg
21b In zijn bijdrage aan Essays Hartkamp
22 Doelstellingen en taken van de EU
23 Effectieve concurrentie; harmonisatie
24 Discriminatieverboden en zonderonderscheidmaatregelen
25 Niet-economische doelstellingen en taken
26 Vervolg
2 Het WEU-Verdrag (VWEU) en het vermogensrecht 29
2.1 Inleidende opmerkingen 29
27 Inwerking van het EU-recht op het nationale vermogensrecht
28 Toetsing van nationale maatregelen van privaatrechtelijke aard
29 Prejudiciële vragen; inbreukprocedure
30 Toetsing van niet-privaatrechtelijke maatregelen: gevolg voor privaatrecht
2.2 Toetsing van privaatrechtelijke wetgeving aan het VWEU 32
31 Toetsing aan discriminatieverboden en aan vrijverkeerbepalingen
32 Dassonville; Cassis de Dijon; Keck
33 Toetsing van privaatrechtelijke maatregelen
34 Toetsing van privaatrechtelijke regels: contractenrecht
35 Algemene opmerkingen
36 Vervolg
37 Toetsing en rechtskeuze
38 Toetsing van privaatrechtelijke maatregelen beperkt tot voorrangsregels?
39 Toetsing van privaatrechtelijke regels: goederenrecht
40 Vervolg
41 Vervolg
2.3 Directe horizontale werking van bepalingen van het VWEU 42
2.3.I Inleidende opmerkingen 42
42 Directe horizontale werking: begrip
43 Contractuele en buitencontractuele verhoudingen
2.3.II Contractuele rechtsverhoudingen 43
44 Directe horizontale werking: mededingingsrecht
45 Aard van de nietigheid
46 Vervolg
47 Verhouding van art. 101 VWEU tot andere overeenkomsten
48 Art. 102 VWEU: misbruik van machtspositie
49 De concentratieverordening
50 Staatssteun
51 Geen dekking van de ongeldigheid
52 Nietigheid en bekrachtiging
53 Directe horizontale werking: discriminatieverboden
54 Vervolg
55 Sancties
56 Algemene beginselen van Unierecht en discriminatieverbod
57 Directe horizontale werking: vrijverkeerbepalingen
57a Viking; Laval; Fra.bo
58 Dubois
59 Dansk Supermarked
60 Nordsee
61 Directe horizontale werking: vrijverkeerbepalingen
62 Vrijheid van kapitaalverkeer
63 Directe horizontale werking en zonderonderscheidmaatregelen
64 Directe horizontale werking: rechtvaardigingsgronden
65 Vervolg
66 Directe horizontale werking en het stelsel der rechtvaardigingsgronden
66a Vervolg
67 Directe horizontale werking: het onderscheid tussen de vrijheid van goederenverkeer en de vrijheden van personen- en dienstenverkeer
68 Vervolg
69 Vervolg
2.3.III Buitencontractuele rechtsverhoudingen 69
70 Directe horizontale werking: onrechtmatige daad
71 Aspecten van art. 340 lid 2 VWEU
72 Aansprakelijkheid van de Unie
73 Lidstaataansprakelijkheid
74 Aansprakelijkheid van particulieren
75 Vervolg
76 Vervolg
77 Directe horizontale werking: rechtmatige daad
78 Directe horizontale werking: ongerechtvaardigde verrijking
79 Vervolg
80 Aansprakelijkheid van lidstaten en particulieren?
81 Directe horizontale werking: zaakwaarneming
82 Directe horizontale werking: onverschuldigde betaling
83 Onverschuldigde betaling: drie soorten gevallen
84 De vordering uit onverschuldigde betaling van een particulier tegen de (nationale) overheid
85 De vordering uit onverschuldigde betaling van de (nationale) overheid tegen een particulier
86 De vordering uit onverschuldigde betaling tussen particulieren
87 Onverschuldigde betaling: het doorberekeningsverweer
88 Het doorberekeningsverweer bij de vordering uit onverschuldigde betaling
89 Het doorberekeningsverweer bij de vordering uit onrechtmatige daad
89a Andere gevallen
90 Vervolg
91 Directe horizontale werking: intellectuele eigendomsrechten
2.4 Indirecte horizontale werking van bepalingen van het VWEU 89
92 Indirecte horizontale werking via nationale open normen
93 Vervolg
94 Vervolg
95 Vervolg
2.5 VWEU en uitleg 92
96 Drie vragen van uitleg
2.5.I Uitleg van het verdrag 93
97 Uitlegmethoden
98 Drie uitlegmethoden
99 Taak van de nationale rechter
2.5.II Verdragsconforme interpretatie van het Nederlandse recht 95
100 Verdragsconforme uitleg van nationaal recht
2.5.III Verdragsconforme interpretatie van rechtshandelingen? 95
101 Uitleg van rechtshandelingen
102 Verdragsbepalingen met directe horizontale werking
103 Vervolg
104 Vergelijking met Nederlands recht
3 Algemene beginselen van Unierecht en het privaatrecht 99
3.1 Algemene beginselen van Unierecht 99
105 Begrip en indelingen
106 Functies van de algemene beginselen van Unierecht
107 Belang van de algemene beginselen van Unierecht voor het privaatrecht
108 Indelingen
3.2 Het effectiviteitsbeginsel en het privaatrecht 102
109 Betekenis
110 Aanvullende functie
111 Controlefunctie: vereisten van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid
112 Controlefunctie: voorbeelden
113 Termijnen
114 Vervolg
115 Schadevergoeding
116 Rente
117 Misbruik van recht
118 Vervolg
119 Kracht van gewijsde
120 Gezag van gewijsde
121 Het doorberekeningsverweer (‘passing on defence’)
122 Doorberekeningsverweer en bewijsregels
123 Nemo auditur (‘niemand wordt gehoord …’)
124 Ambtshalve aanvulling van rechtsgronden
125 Van Schijndel en Manfredi
126 Onderscheid tussen de beide casusposities: vordering(sgrondslag) versus nietigheid
127 Vervolg
128 Ook ambtshalve toepassing van nietigheidsvoorschriften die niet van openbare orde zijn?
129 Ambtshalve toepassing en richtlijnen
130 De verplichting tot ambtshalve toepassing van Unierecht kan op zes gronden berusten
3.3 Het proportionaliteitsbeginsel en het privaatrecht 122
131 Betekenis
132 Vervolg
3.4 Algemene beginselen van Unierecht met een privaatrechtelijke herkomst 124
133 Algemene beginselen van privaatrechtelijke origine
134 Schadevergoeding; terugvordering; overmacht
135 ‘Algemene beginselen welke de rechtsstelsels der lidstaten gemeen hebben
136 Algemeen aanvaarde rechtsbeginselen; beginselen van burgerlijk recht
137 Ongerechtvaardigde verrijking
138 Misbruik van recht
139 Contractsvrijheid
140 Goede trouw; rechtsverwerking
141 Toepassingen van de beperkende werking
142 Vervolg
3.5 De invloed van algemene beginselen van Unierecht op het privaatrecht 133
143 Betekenis van algemene beginselen voor het privaatrecht: toetsing van wetgeving en
directe horizontale werking
144 Toetsing van nationale wetgeving aan algemene beginselen van Unierecht
145 Toetsing van wetgeving aan het effectiviteitsbeginsel
146 Toetsing van wetgeving aan algemene beginselen van privaatrechtelijke aard
147 Directe horizontale werking van algemene beginselen van Unierecht
148 Strijdigheid van overeenkomst met algemeen beginsel in verticale context erkend
149 Andere mogelijke horizontale werkingen van algemene beginselen van Unierecht
150 Aanbestedingsrecht: nietigheid van rechtshandelingen wegens strijd met algemene beginselen mogelijk?
151 Strijd met algemene beginselen kan onrechtmatige daad opleveren
4 Richtlijnen en het privaatrecht 141
4.1 Inleiding 141
152 Begrip richtlijn
153 Inleidende opmerkingen over richtlijnen
4.2 De werking van richtlijnen in het privaatrecht 143
154 Werking van richtlijnen
155 Werking in verticale verhoudingen
156 Werking in horizontale verhoudingen
157 Vervolg
158 Indirecte effecten op horizontale verhoudingen
159 Vervolg
4.3 De richtlijnen en hun verhouding tot de privaatrechtelijke leerstukken 150
160 Richtlijnen houdende privaatrecht
161 Verbrokkeld beeld; soorten harmonisatie
162 Vervolg
163 Begrip consument
164 Informatieplichten; bedenktijd
165 Andere consequenties
166 Terugtreding; ontvangstleer
167 Diversiteit in uitwerking
168 Overmacht
169 Goede trouw
170 Ongerechtvaardigde verrijking
171 Samenloop
172 Derden
173 Samenhangende overeenkomsten
174 De zaak Schulte
175 Dwingend recht; ambtshalve toetsing
176 Aanvullend recht; dwingend recht in de zin van ipr
177 Minimum- en maximumharmonisatie
178 Uitputtende harmonisatie
4.4 Richtlijnen en uitleg 165
179 Inleidende opmerking
4.4.I Uitleg van richtlijnen 166
180 Uitlegmethoden
4.4.II Richtlijnconforme interpretatie van het Nederlandse recht 167
181 Richtlijnconforme interpretatie; grenzen van de verplichting
182 Omschrijving van de verplichting tot richtlijnconforme interpretatie
183 Nadere opmerkingen
184 Verhouding tot andere interpretatiemethoden
185 Voorbeelden van richtlijnconforme interpretatie
186 Vervolg
187 Vervolg
188 Vervolg: de discussie in Nederland en de uitspraak van de Hoge Raad
189 Vervolg: het tweede beletsel voor richtlijnconforme interpretatie
4.4.III Richtlijnconforme interpretatie van rechtshandelingen? 176
190 Geen verplichting
5 Verordeningen en het privaatrecht 179
191 Begrip verordening
192 Verordeningen op het gebied van het vermogensrecht
193 Verordeningen buiten het gebied van het vermogensrecht
194 Invloed van verordening op privaatrechtelijke verhoudingen
195 Strijd met verordening: nietigheid van overeenkomsten
196 Vervolg
197 Strijd met verordening: onrechtmatige daad
6 Grondrechten (EVRM, EU-Handvest) en het vermogensrecht 187
6.1 Inleidende opmerkingen 187
198 Het EVRM en het EHRM
199 Vervolg
200 Soorten schending
201 Taak van de nationale rechter
202 Werking van EVRM-bepalingen; geen ambtshalve toepassing
203 Toetsing van nationaal recht aan EVRM
204 Verhouding EVRM en Europese Unie
205 Vervallen
6.2 Toetsing van privaatrechtelijke wetgeving (en ander overheidshandelen) aan het EVRM 191
206 Aard en structuur van de toetsing
207 Art. 6 EVRM: eerlijk proces
208 Verjaring
209 Burgerlijke rechten en verplichtingen
210 Art. 8 EVRM: respect voor privéleven
211 Art. 1 Protocol 1 EVRM: bescherming van eigendom
212 Uitzonderingen
213 Voorbeelden van toepassing van art. 1 Protocol 1 EVRM
214 Vervolg
215 Vervolg
216 Vervolg
217 Onvoorziene omstandigheden
218 Vervolg
219 Vervolg
6.3 Horizontale werking van bepalingen van het EVRM 202
220 Het EVRM en horizontale werking
221 Invloed EVRM op privaatrechtelijke verhoudingen
222 Rechtmatigheidstoetsing van nationale wetgeving
223 Vervolg
224 Uitleg in het licht van een fundamenteel recht
225 Indirecte horizontale werking via open normen van het privaatrecht
226 Nederlandse rechtspraak: indirecte horizontale werking
227 Nederlandse rechter terughoudend met toekenning directe horizontale werking
228 Wel indirecte werking via open normen van het privaatrecht
229 Het gelijkheidsbeginsel: een atypisch grondrecht
230 Afweging van grondrechten: maatschappelijke en persoonlijke belangen
231 Vervolg
6.4 Horizontale werking van bepalingen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie 211
231a Verhouding EVRM en Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
231b Verdragsrechtelijk kader in de EU
231c Horizontale werking van de EU-grondrechten
231d Indirecte horizontale werking
231e Enkele uitspraken kunnen het hierboven opgemerkte illustreren
231f Directe horizontale werking
231g Rechtspraak van het Hof van Justitie
231h De verhouding tussen het Handvest en de algemene beginselen van Unierecht
231i Directe horizontale werking afhankelijk van aard van de bepalingen
231j Directe horizontale werking is wenselijk èn noodzakelijk
6.5 EVRM en uitleg 220
232 ‘A living instrument’
233 Verdragsconforme interpretatie van rechtshandelingen
234 Vervolg
Annex I Kort overzicht van de privaatrechtelijke richtlijnen 225
I.1 Inleiding 225
235 Privaatrechtelijke richtlijnen: overzicht
I.2 De richtlijnen op het gebied van het contractenrecht 226
236 1 Colportage
237 Uitgezonderde overeenkomsten; borgstellingen
238 Herroepingsrecht
239 Varia; minimumharmonisatie
240 2 Kredietovereenkomsten voor consumenten
241 Informatieverplichtingen; vormvereiste; herroepingsrecht
242 Samenhangende overeenkomsten; ambtshalve toepassing
243 Varia; maximumharmonisatie
244 3 Pakketreizen
245 Informatieverstrekking
246 Overdraging boeking; beëindiging; tekortkoming
247 Bescherming bij insolventie; enige andere bepalingen
248 Minimumharmonisatie
249 4 Oneerlijke contractsbedingen
250 Grijze lijst
251 Ambtshalve toepassing
252 Vervolg; richtlijnconforme interpretatie door Hoge Raad 13 september 2013, NJ 2014/274 (Heesakkers/Voets)
253 Kernbedingen; minimumharmonisatie; verbod van conversie
254 5 Timeshare
255 Herroepingsrecht
256 Varia
257 6 Overeenkomsten op afstand
258 Defi nitie; uitsluitingen
259 Informatieverplichtingen
260 Herroepingsrecht; samenhangende overeenkomsten
261 Minimumharmonisatie
262 7 Consumentenkoop en -garanties
263 Verplichtingen van de verkoper
264 Vervolg; recht op prijsvermindering; garanties
265 Dwingend recht; minimumharmonisatie
266 8 Elektronische handtekeningen
267 Varia
268 9 Elektronische handel
269 Informatieverplichtingen
270 Elektronisch contracteren
271 Precontractuele informatieverplichtingen
272 Terbeschikkingstelling algemene voorwaarden; plaatsen van orders
273 Ontvangstleer; elektronische algemene voorwaarden
274 10 Bestrijding betalingsachterstand bij handelstransacties
275 Soorten transacties; betalingstermijnen; interest
276 Betalingsregeling; kennelijk onbillijke bedingen
277 Eigendomsvoorbehoud; executoriale titel; minimumharmonisatie
278 11 Financiële diensten op afstand
279 Toepassingsgebied; informatieverplichtingen
280 Herroepingsrecht
281 Varia
281a 11a Consumentenrechten
281b Defi nities
281c Toepassingsgebied
281d Informatieverplichtingen
281e Herroepingsrecht
281f Andere rechten van de consument
281g Varia
I.3 De richtlijnen op het gebied van de onrechtmatige daad 279
282 12 Productenaansprakelijkheid
283 Geregelde onderwerpen
284 Slotopmerking
285 13 Misleidende en vergelijkende reclame
286 Geregelde onderwerpen
287 Implementatie
288 14 Oneerlijke handelspraktijken
289 Defi nities; toepassingsgebied
290 Oneerlijke (misleidende, agressieve) handelspraktijken; zwarte lijst
291 Varia
I.4 De richtlijnen op het gebied van het goederenrecht 285
292 15 Teruggave cultuurgoederen
293 Geregelde onderwerpen
294 Implementatie
295 16 Financiëlezekerheidsovereenkomsten
296 Enkele geregelde onderwerpen
297 Implementatie
Annex II Kort overzicht van de ‘Principles’ en andere wetenschappelijke projecten 289
II.1 Inleiding 289
298 Rechtswetenschap en Europees BW
299 Wetenschappelijke voorbereiding
300 Common Core of European Private Law
301 Ius Commune Casebooks for the Common Law of Europe
II.2 De Principles of European Contract Law en vergelijkbare projecten 291
302 PECL-projecten
303 Unidroit Principles of International Commercial Contracts
304 Code Européen des Contrats
305 Principles of European Tort Law
306 Principles of European Trust Law
307 Study Group on a European Civil Code
II.3 Het Common Frame of Reference (CFR) en het Optional Instrument 294
308 Initiatief van de Commissie: Common Frame of Reference (CFR); Optional Instrument
309 ‘Network of excellence’; Draft CFR
310 CFR; Optional Instrument
310a Gemeenschappelijk kooprecht
II.4 ‘Algemene beginselen (van contractenrecht) welke de rechtsstelsels der lidstaten gemeen hebben’ 297
311 Beginselen van contractenrecht
312 Principles; wetenschappelijke verhandelingen
313 List of TransLex Principles
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Economie
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Mens en maatschappij
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan