VPB gids 2019

Voorwoord / 5
Inhoudsopgave / 7

Hoofdstuk 1 Inleiding / 15
1.1 Vennootschapsbelasting / 15
1.2 Klassieke stelsel / 15
1.3 Base erosion and profit shifting (BEPS) / 16
1.4 Ontwikkelingen binnen de Europese Unie / 16
1.4.1 Richtlijnen / 16
1.4.2 Europese verkeersvrijheden / 18
1.4.3 Common Consolidated Corporate Tax Base (CCCTB) / 19
1.5 Verplichte melding constructies / 20
1.6 Rechtsgrond / 20

Hoofdstuk 2 Subjectieve belastingplicht / 23
2.1 Inleiding / 23
2.2 Vestigingsplaats als aangrijpingspunt voor de belastingplicht / 23
2.3 Binnenlands belastingplichtige lichamen / 24
2.3.1 Inleiding / 24
2.3.2 Onbeperkt belastingplichtige lichamen / 25
2.3.3 Beperkt belastingplichtige lichamen / 30
2.4 Buitenlands belastingplichtige lichamen / 38
2.4.1 Inleiding / 38
2.4.2 Verenigingen en andere rechtspersonen / 38
2.4.3 Open commanditaire vennootschappen en andere vennootschappen / 39
2.4.4 Doelvermogens / 39
2.4.5 Onderneming drijven / 39
2.5 Europese vennootschappen / 39
2.5.1 Inleiding / 39
2.5.2 Europees Economisch Samenwerkingsverband / 40
2.5.3 Europese naamloze vennootschap (SE) / 40
2.5.4 Europese coöperatieve vennootschap (SCE) / 40
2.6 Subjectieve vrijstellingen / 41
2.6.1 Inleiding / 41
2.6.2 Vrijstellingen van art. 5 Wet VPB 1969 / 41
2.6.3 Vrijstellingen van art. 6 Wet VPB 1969 / 42
2.6.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 45

Hoofdstuk 3 De objectieve belastingplicht: winstbepalingen / 47
3.1 Inleiding / 47
3.2 Uitgangspunt winstbepaling zelfstandige entiteiten / 47
3.3 Kapitaalstortingen / 48
3.3.1 Het fiscale kapitaalbegrip / 48
3.3.2 Kwalificatie van kapitaal bij de verstrekker van het kapitaal / 49
3.3.3 De onzakelijke lening / 51
3.4 Winstbegrip / 55
3.4.1 Inleiding / 55
3.4.2 Kalenderjaar en boekjaar / 56
3.4.3 Totaalwinst / 57
3.4.4 Informeel kapitaal in de vermogenssfeer / 57
3.4.5 Informeel kapitaal in de kostensfeer / 57
3.5 Objectieve vrijstellingen / 59
3.5.1 Bosbouwvrijstelling / 60
3.5.2 Subsidies voor bos en natuur / 60
3.5.3 Landbouwvrijstelling / 61
3.5.4 Kwijtscheldingswinstvrijstelling / 61
3.5.5 Eindheffingsbestanddelen / 62
3.5.6 Mobiliteitsprojecten / 62
3.6 Niet-aftrekbare kosten / 62
3.6.1 Vaartuigen / 62
3.6.2 Geldboeten / 63
3.6.3 Criminele activiteiten en steekpenningen / 63
3.7 De systematiek van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 63
3.8 Jaarwinstbepaling / 64
3.8.1 Algemeen / 64
3.8.2 Stelselwijziging / 67
3.8.3 Gegevens na balansdatum / 68
3.9 De fiscale balans / 69
3.9.1 Waarderingsmethoden / 69
3.9.2 Vorderingen / 69
3.9.3 Voorraden / 71
3.9.4 Bedrijfsmiddelen / 73
3.9.5 Onlichamelijke bedrijfsmiddelen / 79
3.9.6 Liquide middelen / 80
3.9.7 Deelnemingen / 80
3.9.8 Onderhanden werk / 80
3.9.9 Schulden / 81
3.9.10 Voorzieningen / 82
3.9.11 Pensioenverplichtingen / 82
3.10 Fiscale reserves / 85
3.10.1 Kostenegalisatiereserve / 85
3.10.2 Herinvesteringsreserve / 86
3.10.3 Bestedingsreserve / 87
3.11 Investeringsaftrek / 88
3.12 Aanvullende aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk / 88

Hoofdstuk 4 De objectieve belastingplicht: overige bepalingen, objectvrijstelling en eindafrekening / 91
4.1 Inleiding / 91
4.2 Dooruitdelingsfaciliteit dividendbelasting; ‘at arm’s length’-beginsel en doorstroomlichamen / 91
4.2.1 Vermindering dividendbelasting / 91
4.2.2 Het ‘at arm’s length’-beginsel / 91
4.2.3 Niet-aftrekbare renten en royalty’s van rente- en royaltydoorstroomlichamen / 92
4.2.4 Informatieplicht dienstverleningslichamen / 93
4.3 Kapitaalverkeer tussen aandeelhouder(s) en lichaam / 94
4.3.1 Inleiding / 94
4.3.2 De aftrekmogelijkheden van art. 9 Wet VPB 1969 / 95
4.3.3 Niet-aftrekbare uitgaven van art. 10 Wet VPB 1969 / 101
4.4 Wederverkoop van ter tijdelijke belegging ingekochte aandelen / 102
4.5 Commissarisbeloning / 103
4.6 Eindafrekening / 103
4.6.1 Vestigingsplaats buiten Nederland / 103
4.6.2 Algemene eindafrekening / 104
4.6.3 Uitstel van betaling / 104
4.7 Objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 105
4.7.1 Inleiding / 105
4.7.2 Objectvrijstelling voor actieve buitenlandse ondernemingswinsten / 106
4.7.3 Regeling voor laagbelaste buitenlandse beleggingsondernemingen / 109
4.7.4 Geen objectvrijstelling voor besmette voordelen / 111
4.7.5 Stakingsverliezen / 113
4.7.6 Overgangsrecht / 114
4.8 Giften / 116

Hoofdstuk 5 De renteaftrekbeperkingen / 119
5.1 Inleiding / 119
5.2 Artikel 10a-leningen / 120
5.2.1 Inleiding / 120
5.2.2 De gewraakte rechtshandelingen van art. 10a Wet VPB 1969 / 120
5.2.3 Tegenbewijs / 123
5.2.4 Enkele aanvullende opmerkingen bij art. 10a / 126
5.3 Leningen met een onzakelijke rentevergoeding / 128
5.4 Earningsstrippingmaatregel / 129
5.4.1 Inleiding / 129
5.4.2 Toepassing van de earningsstrippingmaatregel / 129
5.4.3 Uitzonderingen? / 131
5.4.4 Samenloop earningsstrippingmaatregel en fiscale eenheid / 132
5.4.5 Samenloop earningsstrippingmaatregel en fusie en splitsing / 132
5.4.6 Voorkomen handel in rentelichamen / 132
5.5 Verbonden lichaam respectievelijk verbonden natuurlijk persoon / 133
5.6 Renteaftrekbeperking bij deelnemingen / 134
5.6.1 Inleiding / 134
5.6.2 Werking van de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 134
5.6.3 Overige bepalingen omtrent de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 138
5.7 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 139
5.7.1 Inleiding / 139
5.7.2 Werking van de renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 139
5.8 Beperking van de renteaftrek op grond van fraus legis / 141
5.8.1 Fraus legis jurisprudentie / 141
5.8.2 Fraus legis mogelijk naast verschillende renteaftrekbeperkingen / 142

Hoofdstuk 6 De innovatiebox / 145
6.1 Inleiding / 145
6.2 Algemeen / 145
6.3 Effectief tarief / 145
6.4 Immaterieel activum / 146
6.4.1 Immaterieel activum tot en met 2016 / 146
6.4.2 Het begrip ‘immaterieel activum’ / 146
6.4.3 Kwalificerend immaterieel activum vanaf 2017 / 147
6.4.4 Niet toewijzing aanvraag / 148
6.5 Kwalificerende voordelen / 148
6.5.1 Nexusbenadering / 148
6.5.2 Per kwalificerend immaterieel actief / 149
6.6 Maximum / 150
6.7 Systematiek / 150
6.7.1 Systematiek tot en met 2016 / 150
6.7.2 Systematiek vanaf 2017 / 151
6.8 Forfaitaire regeling / 152
6.9 Verzoek / 152
6.10 Samenloop met research & developmentaftrek / 153
6.11 Administratieplicht / 153
6.12 Overgangsrecht / 153

Hoofdstuk 7 De deelnemingsvrijstelling / 155
7.1 Inleiding – ne-bis-in-idembeginsel / 155
7.2 Het begrip ‘deelneming’ / 156
7.2.1 Algemeen / 156
7.2.2 De deelneming / 156
7.2.3 Uitbreidingen van het deelnemingsbegrip / 158
7.3 De vrijgestelde voordelen / 160
7.3.1 Voordelen ‘uit hoofde van’ de deelneming / 160
7.3.2 Dividenduitkeringen / 160
7.3.3 Kosten die verband houden met de deelneming / 161
7.3.4 Andere voordelen uit hoofde van de deelneming / 163
7.4 De beleggingsdeelneming / 170
7.4.1 Algemeen / 170
7.4.2 Beleggingsdeelneming: als belegging gehouden / 170
7.4.3 Voordelen uit beleggingsdeelnemingen / 175
7.4.4 Controlled foreign company (CFC)-wetgeving / 177
7.4.5 Regeling beleggingsdeelneming in strijd met EU-recht? / 179
7.5 Sfeerovergang; compartimenteringsleer / 180
7.6 Omzetting afgewaardeerde vorderingen in aandelenkapitaal en aanverwante rechtsfiguren / 182
7.6.1 Vorderingen versus deelnemingen / 182
7.6.2 Het regime van art. 13ba Wet VPB 1969 / 183
7.6.3 Vervreemding van de schuldvordering en aanverwante figuren / 185
7.6.4 Samenloop met de liquidatieverliesregeling / 185
7.7 Omzetting van een verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming / 186
7.7.1 Onderscheid vaste inrichting en deelneming in het buitenland / 186
Voorkoming van dubbele belasting tot 1 januari 2012 / 186
7.7.2 Incorporatie van verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming (art. 13c Wet VPB 1969 (oud)) / 186
7.8 De liquidatieverliesregeling / 187
7.8.1 Inleiding / 187
7.8.2 Achtergrond van de liquidatieverliesregeling / 187
7.8.3 Voorwaarden voor het in aanmerking nemen van een liquidatieverlies / 187
7.8.4 Omvang van het liquidatieverlies / 187
7.8.5 Het tijdstip van verliesneming / 190
7.8.6 Liquidatie van een tussenhoudstervennootschap / 191
7.9 De aftrekbeperking op deelnemingsrente / 193

Hoofdstuk 8 Fusie en splitsing / 195
8.1 Aandelenfusie / 195
8.1.1 Algemeen / 195
8.1.2 Voorwaarden voor toepassing van de faciliteit / 196
8.1.3 Wanneer is sprake van een aandelenfusie? / 197
8.1.4 Doorschuiving boekwaarde / 197
8.2 Bedrijfsfusie / 197
8.2.1 Inleiding / 197
8.2.2 Overdracht van gehele (of zelfstandig onderdeel van een) onderneming / 198
8.2.3 Faciliteit van rechtswege / 198
8.2.4 Voorwaardelijke faciliteit / 201
8.2.5 Moment van overdracht en terugwerkende kracht / 205
8.2.6 Formele aspecten van de indiening / 205
8.3 De juridische fusie / 206
8.3.1 Inleiding / 206
8.3.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 207
8.3.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 215
8.3.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 216
8.3.5 Juridische fusie en overnameholdingconstructies / 216
8.4 De juridische splitsing / 217
8.4.1 Inleiding / 217
8.4.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 218
8.4.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 231
8.4.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 233
8.4.5 Juridische splitsing en overnameholdingconstructies / 233
8.5 Faciliteit voor bestuurlijke herindeling of herbeschikking / 233

Hoofdstuk 9 De geruisloze terugkeer uit de BV / 235
9.1 Inleiding / 235
9.2 Voortzettingseis en rechtsvorm na de terugkeer / 236
9.3 Aandeelhouderseis / 237
9.4 Ontbindingseis / 237
9.5 Lichamen waarbij de terugkeerfaciliteit toepassing kan vinden / 237
9.5.1 De lichamen moeten in Nederland gevestigd zijn of in Nederland een vaste inrichting hebben / 237
9.6 Het vermogen moet tot het ondernemingsvermogen gaan behoren / 238
9.7 Consequenties voor compensabele verliezen en de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 238
9.7.1 Herwaardering / 239
9.7.2 Overgang verliezen naar inkomstenbelasting / 239
9.7.3 Verhoging boekwaarde en fiscale reserves / 239
9.7.4 Gevolgen als toch nog compensabele verliezen resteren / 239
9.8 Waardebepaling aandelen en onderneming / 240
9.9 De terugkeerreserve / 240
9.10 Gevolgen voor de voortzettende aandeelhouders in de inkomstenbelasting / 241
9.11 Nadere voorwaarden / 241
9.12 Schulden en vreemd vermogen / 241
9.13 Lijfrente- en pensioenverplichtingen / 242
9.14 Vordering en schulden tussen de BV en de voortzetters / 242
9.15 Enkele tijdsbepalingen / 243
9.15.1 Het overgangstijdstip / 243
9.15.2 Het verzoek tot toepassing van de faciliteit / 243
9.15.3 Terugwerkende kracht / 243

Hoofdstuk 10 De fiscale eenheid / 245
10.1 Inleiding / 245
10.2 Karakter van de fiscale eenheid / 245
10.3 Voor- en nadelen van de fiscale eenheid / 246
10.4 Vereisten voor het aangaan van een fiscale eenheid / 247
10.4.1 Op verzoek; beperkte terugwerkende kracht van maximaal drie maanden / 247
10.4.2 Bezitsvereiste van ten minste 95% / 248
10.4.3 Samenvallende boekjaren / 250
10.4.4 Dezelfde winstbepalingen bij moeder- en dochtermaatschappij / 251
10.4.5 Vestigingsplaatseisen voor de moeder- en dochtermaatschappij / 251
10.4.6 Kwalificerende rechtsvorm / 252
10.4.7 Geen voorraadaandelen / 253
10.5 Einde van de fiscale eenheid / 253
10.5.1 Gevallen waarin de fiscale eenheid eindigt / 253
10.5.2 Voeging en ontvoeging in hetzelfde boekjaar / 254
10.6 De gevolgen bij voeging in een fiscale eenheid / 254
10.6.1 Waardesprong als gevolg van de voeging in een fiscale eenheid / 254
10.6.2 Dochtermaatschappij sluit boekjaar af / 255
10.6.3 Door de dochtermaatschappij te volgen gedragslijn / 255
10.6.4 Innovatiebox / 255
10.6.5 Entreeheffingen van art. 15ab Wet VPB 1969 / 255
10.6.6 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 257
10.7 Belastingheffing tijdens het bestaan van een fiscale eenheid / 257
10.7.1 Gevolgen van het gevoegd zijn in een fiscale eenheid / 258
10.7.2 Toepassing kwijtscheldingswinstvrijstelling / 258
10.7.3 Voorkoming van buitenlandse winstbelasting / 259
10.8 Verbreking van de fiscale eenheid / 260
10.8.1 Aanvang nieuw boekjaar voor dochtermaatschappij / 260
10.8.2 Fiscale indeplaatstreding / 260
10.8.3 Onderlinge vordering/schuldverhoudingen tussen moeder- en dochtermaatschappij / 263
10.8.4 Ontvoeging in het zicht van liquidatie / 263
10.8.5 Oneigenlijk gebruik in relatie tot art. 13d Wet VPB 1969 / 264
10.9 Verrekening van verliezen van vóór en na de fiscale eenheid / 264
10.9.1 Verrekening van verliezen van vóór het voegingstijdstip (voorvoegingsverliezen) / 265
10.9.2 Verliesverrekening over het ontvoegingstijdstip / 268
10.10 Antimisbruikbepaling ter zake van binnen fiscale eenheid overgedragen vermogensbestanddelen / 269
10.10.1 Algemeen / 269
10.10.2 Voorwaarden voor toepassing van art. 15ai Wet VPB 1969 / 270
10.10.3 Inhoud van de sanctie van art. 15ai Wet VPB 1969 / 272
10.10.4 Bijzondere regels in relatie tot de herinvesteringreserve / 272
10.10.5 Begunstigend beleid art. 15ai Wet VPB 1969 / 273
10.11 Fiscale eenheid met een buitenlands belastingplichtige / 273
10.11.1 Fiscale eenheid met een buitenlandse dochtermaatschappij / 273
10.11.2 Fiscale eenheid met een buitenlandse moedermaatschappij / 274
10.12 Wet aanpassing fiscale eenheid / 274
10.12.1 Algemeen / 274
10.12.2 Aanpassing bezitsvereiste / 275
10.12.3 Uitbreiding mogelijkheden voor het vormen van een fiscale eenheid / 275
10.12.4 Antimisbruikbepalingen / 276
10.13 Enkele aanvullende regels in de Invorderingswet 1990 / 277
10.13.1 Verrekening van belastingschulden met belastingvorderingen / 277
10.13.2 Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de vennootschapsbelastingschuld / 278
10.14 Het wetsvoorstel Wet spoedreparatie fiscale eenheid en de toekomst van het fiscale eenheid regime / 278
10.14.1 Inleiding / 278
10.14.2 Het wetsvoorstel in een notendop / 279
10.14.3 Enkele relevante punten uit het wetsvoorstel / 279
10.14.4 Overgangsmaatregel renteaftrekbeperking ter voorkoming van winstdrainage / 280
10.14.5 Toekomstbestendig fiscaal eenheidsregime / 280

Hoofdstuk 11 Nederlands inkomen bij buitenlands belastingplichtigen / 283
11.1 Inleiding / 283
11.2 Regelingen ter voorkoming van dubbele belasting / 283
11.3 Wat behoort tot het Nederlands inkomen / 285
11.3.1 Algemeen / 285
11.3.2 Belastbaar Nederlands bedrag en winstbepaling / 285
11.3.3 Belastbare winst uit onderneming / 286
11.3.4 Ander Nederlands inkomen / 287
11.3.5 Aanmerkelijk belang / 288
11.4 Vervoersondernemingen / 290

Hoofdstuk 12 Verliesverrekening / 293
12.1 Achterwaartse en voorwaartse verliesverrekening / 293
12.1.1 De termijnen / 293
12.1.2 Voorkoming van verliesverdamping / 294
12.1.3 Enkele formele regels / 294
12.1.4 Voorlopige verliesverrekening / 295
12.2 Beperking verliesverrekening voor houdster- en financieringslichamen / 295
12.2.1 Inleiding / 295
12.2.2 Kwalificatie als houdster- of financieringslichaam / 295
12.2.3 De beperking van de verliesverrekening / 297
12.3 De handel in verlieslichamen / 297
12.3.1 Inleiding; het fenomeen van de handel in verrekenbare verliezen / 297
12.3.2 Korte historie; art. 20 lid 5 (oud) Wet VPB 1969 / 298
12.3.3 Art. 20a Wet VPB 1969 / 298

Hoofdstuk 13 Tarief en wijze van heffing / 305
13.1 Vennootschapsbelastingtarief / 305
13.1.1 Tariefontwikkeling / 305
13.2 Tariefsverlaging en gebroken boekjaar / 306
13.3 Nihiltarief voor fiscale beleggingsinstellingen / 307
13.4 Extra heffingen boven op het algemene vennootschapsbelastingtarief / 307
13.4.1 Boetetarief bij afkoop pensioen of stamrecht / 307
13.4.2 Lumpsumheffing / 308
13.4.3 Boetetarief bij herkapitalisatie / 308
13.5 Wijze van heffing / 308
13.5.1 Belastingaanslag / 308
13.5.2 Belastingrente / 308
13.5.3 Navordering / 309
13.5.4 Herziening voorlopige aanslag / 310
13.6 Deelnemingsverrekening / 310
13.7 Verrekening bij buitenlandse ondernemingswinsten / 312
13.8 Verrekening belasting op voordelen uit gecontroleerd lichaam / 313
13.9 Verrekening van voorheffingen / 314
13.9.1 Verrekening van dividendbelasting en kansspelbelasting / 314
13.9.2 Betrekking hebben op bestanddelen van de winst / 314
13.9.3 Coöperatie / 314
13.9.4 Geen inhouding dividendbelasting / 315
13.9.5 Uiteindelijk gerechtigde (dividendstripping) / 315
13.9.6 Banken en beheerders van beleggingsinstellingen / 315

Hoofdstuk 14 Bijzondere regelingen / 317
14.1 Inleiding / 317
14.2 Anti-misbruikbepaling in verband met de handel in herinvesteringsreservelichamen / 317
14.2.1 Inleiding / 317
14.2.2 Aandeelhouders- en beleggingstoets / 317
14.2.3 Sancties / 318
14.2.4 Fraus legis / 319
14.3 Fiscale beleggingsinstellingen / 319
14.3.1 Inleiding / 319
14.3.2 Voorwaarden voor statusverkrijging / 321
14.3.3 Fiscale winstbepaling / 324
14.3.4 Statusovergangen / 325
14.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 326
14.4.1 Inleiding / 326
14.4.2 Geen belastingplicht / 326
14.4.3 Voorwaarden / 326
14.4.4 Statusovergangen / 327
14.5 Omzetting van rechtspersonen / 328
14.5.1 Inleiding / 328
14.5.2 Afrekeningsficties in art. 28a Wet VPB 1969 / 328
14.6 Bijzonder regime voor verzekeringsondernemingen / 328
14.6.1 Inleiding / 328
14.6.2 Besluit winstbepaling en reserves verzekeraars / 329
14.7 Aanvullende documentatieverplichtingen verrekenprijzen / 329
14.7.1 Inleiding / 329
14.7.2 Landenrapport (country-by-country report) / 330
14.7.3 Groepsdossier (master file) en lokaal dossier (local file) / 331
14.7.4 Sancties / 331

Alfabetisch register / 333