De 10 principes van agile-lean teamcoaching

Voorwoord van Ronald Maas 5
De adaptatieparadox – grootste uitdaging voor teammanagement en coaching
Voorwoord van Rob van Tulder 7
Ten geleide 17

1 Agile-lean teamcoaching: werken volgens de 10 principes 19
1.1 Waarom nu (dit boek)? 19
1.2 Waarom is aanpassingsvermogen niet vanzelfsprekend? 20
1.3 Belang van teams voor aanpassingsvermogen 21
1.4 Agile organiseren als hét antwoord? 22
1.5 Van agile organiseren naar agile-lean teamcoaching 22
1.6 De 10 principes 23
1.7 Opbouw van dit boek 27

DEEL I – PLAN: Navigeren vraagt om kennis van je instrumenten 29
2 Van agile en lean naar agilean 31
2.1 Het lean managementsysteem 31
2.2 De scrummethode: één resultaat, twee lijstjes, drie rollen en vier meetings 34
2.3 Essentie van agile denken 36
2.4 Agilean: breed toepasbare uitgangspunten 37
Afsluiting 42

3 Teamcoaching en teamontwikkeling 45
3.1 De vijf kritieke succesfactoren voor coaching 45
3.2 De 5 KSF’s in het kader van teamcoaching 47
3.3 Toepassen van de 5 KSF’s in een teamcoachtraject 49
3.4 Werken aan teamvolwassenheid 52
Afsluiting 56

4 Agile-lean teamcoaching: een nieuw vakgebied 57
4.1 Aandacht voor resultaten bij teamcoaching 58
4.2 Coaching in lean: de coachingskata 60
4.3 Aandacht voor de ‘menskant’ in agile 61
4.4 Een integrale benadering: agile-lean teamcoaching 62
4.5 Agile-lean teamcoaching en de 5 KSF’s 63
4.6 Het begrip ‘minimum viable teams’ 66
4.7 Rollen van de agile-lean teamcoach 68
4.8 Ontwikkelen van scrummaster naar agile-lean teamcoach 70
Afsluiting 71

5 Functionele Analyse: zicht op teams in hun context 73
5.1 Van diagnose-receptdenken naar dynamische analyses 74
5.2 De dynamiek tussen team en organisatiecontext vanuit het systeemdenken 75
5.3 Het FA-model en bijbehorende analyse 77
5.4 Relevante organisatiecontext voor agile-lean trajecten 80
5.5 Functionele Analyse in agile-lean trajecten 84
Afsluiting 88

DEEL 2 – DO: Beweging krijg je door in beweging te komen 91
6 Je verbinden in je rol 93
6.1 Oriënterend gesprek 94
6.2 Intakegesprek 96
6.3 Kennismaking en intake met het team 98
Afsluiting 100

7 Begeleiden van agile-lean teamsessies 101
7.1 De kracht van waarnemen 102
7.2 Je observaties delen 103
7.3 Opbouw van teambijeenkomsten volgens de PDCA-cyclus 105
7.4 Karakter van de ‘Do’ van bijeenkomsten 109
7.5 Stramien voor een agilean teamtraject 109
Afsluiting 111

8 Honger naar beter kweken en versterken 113
8.1 Komen tot ‘minimum viable team dynamics’ 114
8.2 Vergroten van contextbewustzijn 115
8.3 Gezamenlijk beeld van waar het team nu staat 116
8.4 Competenties voor gezamenlijk verbeteren 117
8.5 Cadans voor verbeteren: introduceren van dag- en weekstarts 119
8.6 Visueel management 123
8.7 Honger naar beter bij senior teams 124
Afsluiting 127

9 Functionele Analyse met het team 129
9.1 Wanneer een FA samen met een team? 129
9.2 Introduceren van het model 130
9.3 Samen met een team invulling geven aan de FA 132
9.4 Vertalen van de FA naar actie 134
9.5 De proactieve of ‘appreciative’ FA 135
Afsluiting 136

10 Versterken van de focus op klantwaarde 137
10.1 Werken vanuit klantwaarde 138
10.2 De stem van de klant het team binnenhalen 140
10.3 Werken vanuit het idee van het ‘minimum viable product’ 142
10.4 Met senior teams van klantwaarde naar waardegedrevenheid 144
Afsluiting 146

11 Waardestromen in de context van teams 147
11.1 Begrip van het waarom van processen in kaart brengen 148
11.2 Kiezen voor een passende wijze van vastleggen 149
11.3 Samen met teams teamproces(sen) in kaart brengen 150
11.4 Inzicht in overdrachtspunten 152
11.5 Procesmatig denken bij unieke opgaven 152
11.6 Bepalen van de meetlat voor procesprestaties 153
Afsluiting 155

12 Organiseren van teamwerk vanuit focus, flow én dynamiek 157
12.1 Het begrip flow 158
12.2 Dagelijkse check op flow: niko niko 160
12.3 Organiseren van het eigen werk en team viability 160
12.4 Organiseren vanuit de flowgedachte 161
12.5 Plannen vanuit focus, flow en dynamiek 163
12.6 Dynamische taakverdeling in teams 165
12.7 Dynamische besluitvorming in teams 166
12.8 Dynamische teamsamenstelling 167
Afsluiting 169

DEEL 3 – CHECK: Tempo houden vraagt om onthaasten 171
13 Evalueren als teamcompetentie 173
13.1 Het belang van terugkijken en daarvan leren 173
13.2 Reviewsessies 175
13.3 Retrospectives 176
13.4 Prestatiedialoog 178
13.5 De ‘adjourning’-fase 179
Afsluiting 180

14 Wat als evalueren niet leidt tot telkens beter? 183
14.1 Stagnerende bijeenkomsten met junior teams 184
14.2 Stagnerende bijeenkomsten met senior teams 186
14.3 Omgaan met conflicten 188
Afsluiting 189

15 Stagnaties van teams in transitie 191
15.1 De vanzelfsprekendheid van stagnaties in transities 191
15.2 Typering van transities 192
15.3 Vertaling naar lean en agile transities 195
15.4 Wat je hiermee kunt als agile-lean teamcoach 196
15.5 Teaminterventies bij stagnaties in transities 198
Afsluiting 201

16 Check op je eigen bijdrage als agile-lean teamcoach: zelf op de foto 203
16.1 Terugkijken op en leren van interactie met teams 203
16.2 Reflecteren als agile-lean teamcoach 205
16.3 Check en bijstelling ‘in-action’ 207
16.4 Continue check op je eigen toegevoegde waarde 209
Afsluiting 210

DEEL 4 – ACT: Lenigheid is stollen en vloeibaar blijven tegelijk 211
17 Ontwikkelen van adaptatievermogen: leren leren 215
17.1 Niveaus van leren 216
17.2 Zelfregulerend leren 217
17.3 Begeleiden van ‘triple-loop leren’: waardegedrevenheid 218
17.4 Competenties voor lerende teams 220
17.5 Hoe een agile-lean teamcoach leerprocessen stimuleert 221
Afsluiting 224

18 Reflecteren als teamcompetentie 225
18.1 Niveaus van reflectie 226
18.2 Begeleiden van teamreflectie 227
18.3 Reflectie met behulp van de reflectiecyclus 229
Afsluiting 231

19 Van verbeteren naar vernieuwen: innoverend leren 233
19.1 De essentie van innoverend leren 233
19.2 Teamcompetenties voor innoverend leren 236
19.3 Innovatief denken stimuleren 239
Afsluiting 242

20 Jezelf blijven ontwikkelen en vernieuwen met de 10 principes als anker 243

Nawoord: Van agile-lean teamcoaching naar agile-lean organisatiecoaching 251
Literatuurverwijzingen en bronnen voor verdieping 253
Bijlage: Beroepsprofiel agile-lean teamcoach 263