Boekhouden voor het HBO - Deel 1 - Theorie

Woord vooraf xi
Studiewijzer xv

I: DE BOEKHOUDKUNDIGE CYCLUS
1 De balans 1
1.1 Administratie, financiële administratie en boekhouding 1
1.2 Handmatige boekhouding of computerboekhouden? 3
1.3 De inventaris 4
1.4 De balans 7
Begrippenlijst 11

2 Financiële feiten en boekingsdocumenten 15
2.1 Financiële feiten en boekingsdocumenten 15
2.2 De gevolgen van financiële feiten op de balans 15
2.3 De winst-en-verliesrekening 33
Begrippenlijst 35

3 Het grootboek en de proef- en saldibalans 37
3.1 Het boekhoudkundig model 37
3.2 Het grootboek 38
3.3 De proef- en saldibalans 48
3.4 Dubbel boekhouden 50
Begrippenlijst 50

4 Het journaal 51
4.1 Het rekeningenschema 51
4.2 Het boekhoudkundig model 55
4.3 Journaalposten 56
4.4 Het journaal 58
Begrippenlijst 62

5 De kolommenbalans 63
5.1 Het boekhoudkundig model 63
5.2 De kolommenbalans 64
5.3 Het afsluiten en heropenen van de grootboekrekeningen 67
Begrippenlijst 70

6 Uitbreiding boekingen I: omzetbelasting, privé 71
6.1 Inleiding 71
6.2 Belasting op de toegevoegde waarde (btw) 71
6.3 Boekhoudkundige verwerking van de omzetbelasting 72
6.4 Privéonttrekkingen en privéstortingen 77
6.5 De kolommenbalans met de rekening Privé 81
Begrippenlijst 83

7 Uitbreiding boekingen II: retouren en kortingen 85
7.1 Inleiding 85
7.2 De verkoopfactuur 85
7.3 Retourinkopen en retourverkopen 87
7.4 Kwantumkortingen of rabatten 92
7.5 De omzetbonus 94
7.6 Kortingen voor contante betaling 95
Begrippenlijst 108

8 Uitbreiding boekingen III: geld onderweg 109
8.1 De ontwikkeling van het betaalverkeer in Nederland 109
8.2 Kruisposten 112
8.3 Pinpas en creditcard 113
8.4 iDEAL-betalingen 118
8.5 De tankpas 121
Begrippenlijst 123

9 Dagboeken 125
9.1 Inleiding 125
9.2 Het boekhoudkundig model 125
9.3 Dagboeken: een uitgewerkt voorbeeld 127
9.4 Pinpas en creditcard 134

Begrippenlijst 136
10 Subadministraties 137
10.1 Inleiding 137
10.2 Het boekhoudkundig model 137
10.3 De debiteurenadministratie 138
10.4 De crediteurenadministratie 142
10.5 Het voorraadboek 144
Begrippenlijst 145

11 Correctieboekingen 147
11.1 Inleiding 147
11.2 Vergeten boekingen 147
11.3 Correctie van onjuiste boekingen 148
11.4 Vraagposten 149
11.5 Voorafgaande journaalposten 151
Begrippenlijst 156

II: DE PERMANENCE TOEGEPAST OP DE KOSTEN EN OPBRENGSTEN
12 De permanence toegepast op de kosten en opbrengsten 157
12.1 Inleiding: zuivere en gemengde rekeningen 157
12.2 Kosten en opbrengsten versus uitgaven en ontvangsten 157
12.3 Kosten en uitgaven 159
12.4 Vooruitbetaalde kosten 160
12.5 Nog te betalen kosten 163
12.7 Vooruitontvangen opbrengsten 166
12.8 Nog te ontvangen opbrengsten 168
12.9 Samenvatting 171
12.10 Enkele praktische toepassingen 172
12.11 Het spreidingsregister 172
12.12 Boekingen in verband met de lonen en salarissen 174
Begrippenlijst 180

13 Overlopende posten 181
13.1 Inleiding 181
13.2 Overlopende kosten 183
13.3 Overlopende opbrengsten 189
Begrippenlijst 192

14 De administratie van duurzame productiemiddelen I 193
14.1 Inleiding 193
14.2 De aankoop van duurzame productiemiddelen 193
14.3 Afschrijvingen op duurzame productiemiddelen 196
14.4 Afschrijven over delen van een jaar 201
14.5 Verkoop van duurzame productiemiddelen 203
Begrippenlijst 206

15 Voorzieningen 207
15.1 Inleiding 207
15.2 Wat is een voorziening? 207
15.3 Garantievoorziening 209
15.4 Voorziening voor (groot) onderhoud 211
15.5 De dynamische voorziening voor debiteuren 212
15.6 Dubieuze debiteuren 214
15.7 De statische voorziening voor debiteuren 216
15.8 Voorziening incourante voorraden 220
15.9 Bedrijfseconomische balans 225
Begrippenlijst 226

16 De periodeafsluiting 227
16.1 Inleiding 227
16.2 De permanence wordt gedurende het boekjaar toegepast 227
16.3 De permanence wordt gedurende het boekjaar niet toegepast 235
Begrippenlijst 244

17 De administratie van duurzame productiemiddelen II 245
17.1 Inleiding 245
17.2 Fiscale afschrijvingsregels 245
17.3 De activastaat 247
17.4 Leasing van duurzame productiemiddelen 252
17.5 Boekingen door de lessee bij financial lease 255
17.6 Boekingen voor de lessee bij operational lease 258
Begrippenlijst 259

III: BEDRIJFSPROCESSEN
18 Omzetbelasting buitenland 261
18.1 Inleiding 261
18.2 Import uit landen binnen de EU 264
18.3 Import uit landen buiten de EU 266
18.4 Export naar landen binnen de EU 267
18.5 Export naar landen buiten de EU 268
Begrippenlijst 269

19 Speciale btw-regelingen 271
19.1 Inleiding 271
19.2 Verleggingsregeling btw Nederland 271
19.3 De auto: zakelijk en privé 275
19.4 Privégebruik deel bedrijfspand als woning 279
19.5 Suppletie omzetbelasting 280
19.6 Verbandscontrole omzetbelasting 281
Begrippenlijst 286

20 Gemengde goederenrekeningen 287
20.1 De gemengde rekening Goederen 287
Begrippenlijst 290

21 De waardering van de voorraad goederen 291
21.1 Inleiding 291
21.2 De administratie van voorraden tegen historische prijzen: fifo en lifo 292
21.3 De administratie van voorraden tegen de vaste verrekenprijs (VVP) 295
21.4 Het wijzigen van de vaste verrekenprijs 297
21.5 De rekening Prijsverschillen bij inkoop 297
Begrippenlijst 300

22 Het inkoopproces 301
22.1 Inleiding 301
22.2 De facturen worden altijd eerder ontvangen dan de goederen 301
22.3 De goederen worden altijd eerder ontvangen dan de facturen 305
22.4 Geen vaste volgorde tussen ontvangst factuur en goederen 307
22.5 Retourinkopen 314
Begrippenlijst 316

23 Het verkoopproces 317
23.1 Inleiding 317
23.2 Realisatieprincipe en matchingsprincipe 317
23.3 Voorfacturering 318
23.4 Nafacturering 321
23.5 Geen vaste volgorde tussen verzenden goederen en factuur 324
23.6 Retourverkopen 327
Begrippenlijst 330

IV: DE ONDERNEMINGSVORMEN VOF, BV EN NV
24 Specifieke boekingen bij de vennootschap onder firma (vof) 331
24.1 Inleiding 331
24.2 Het eigen vermogen bij de vof 332
24.3 De privérekeningen bij de vof 333
24.4 Jaarafsluiting en winstverdeling 334
24.5 Omzetting van de eenmanszaak in een vennootschap onder firma 338
Begrippenlijst 341

25 Specifieke boekingen bij de bv en de nv – het eigen vermogen 343
25.1 Inleiding 343
25.2 Het eigen vermogen van de bv en nv 343
25.3 Keuze voor de bv of nv als ondernemingsvorm 347
25.4 Begrippen met betrekking tot de bv en nv 349
25.5 Het aandelenkapitaal bij de bv 351
25.6 Het aandelenkapitaal van een nv 354
25.7 Oprichtings- en emissiekosten 358
25.8 Omzetting van een eenmanszaak in een bv 359
Begrippenlijst 361

26 Specifieke boekingen bij de bv en de nv – de winstverdeling 363
26.1 De winstverdeling 363
26.2 Winstverdeling bij de bv 363
26.3 Eenvoudige winstverdeling bij de nv 366
26.4 Lastiger situaties bij de winstverdeling van een nv 368
26.5 Primair en secundair dividend 368
26.6 Interim- en slotdividend 369
26.7 Cash- en stockdividend 371
26.8 Keuzedividend 374
Begrippenlijst 376

27 De bv en de nv – de reserves 377
27.1 Wat is een reserve? 377
27.2 Winstreserve 378
27.3 Agioreserve 379
27.4 Herwaarderingsreserve 382
27.5 Waarom reserveren? 384
27.6 Het stabiliseren van dividenduitkeringen 384
27.7 Open, stille en geheime reserves 386
Begrippenlijst 387

28 De obligatielening 389
28.1 Inleiding 389
28.2 Obligatielening versus aandelenkapitaal 389
28.3 Creatie en plaatsing van obligatieleningen 390
28.4 De interestbetaling op obligatieleningen 391
28.5 Aflossen van obligatieleningen 392
28.6 De converteerbare obligatielening 394
Begrippenlijst 396

Engelse vaktermen 397
Register 399