

Omgaan met ongeschreven regels
Hoe beleidsambtenaren zélf ruimte kunnen creëren voor openheid in de beleidsontwikkeling
Paperback Nederlands 2017 9789081202206Samenvatting
Het startpunt van dit promotie-(PhD)onderzoek en boek is verwondering over het functioneren van de overheid in relatie tot de buitenwacht. Opgegroeid in een ondernemersgezin en werkzaam in een middelgroot bedrijf, ging ik ervan uit dat ‘je niet een effectvol product kunt maken zonder de markt te kennen’. Marktverkenning was voor mij meer dan statistiek en wetenschap. Het was ook spreken met mensen in de praktijk, met klanten en de praktijk ervaren. Voeling houden met waar en wat er ‘echt’ gebeurt.
Maar in de overheid is een paradox waarneembaar. Als een overheid te maken krijgt met complexe vraagstukken waarmee veel actoren van doen hebben, contact met de echte wereld gewenst was, én daarom open beleidsontwikkeling gewenst is, dan past die regelmatig niet bij gangbare departementale ‘beleidsproductieprocessen’.
Hoe het werkt aan de binnenkant van een overheidsorganisatie, dat zich vertaalt in zogenaamde ongeschreven regels, blijkt op gespannen voet te staan met (open) vormen van beleidsontwikkeling waarbij de burger serieus wordt genomen.
Open vormen van beleidsontwikkeling worden in dit boek Open MultiStakeholder Beleidsontwikkeling genoemd (OMSBO).
De vraag ‘Hoe werkt het precies?’ bleef mij intr
igeren. Wat betekent dat voor OMSBO en hoe als beleidsambtenaar om te gaan met de paradox tussen open beleidsontwikkeling en ‘zo werkt het hier’?
Specificaties
Expertrecensies (1)
Interviews en artikelen (1)
Over Max Herold
Inhoudsopgave
Samenvatting
Summary
1 Inleiding
1.1 Ontstaan van dit onderzoek
1.2 Verkenningen in de literatuur I: spanningsveld verticaal – horizontaal
1.3 Verkenningen in de literatuur II: ongeschreven regel – analyse
1.4 Verkenningen in de literatuur III: meetbaar maken van openheid
1.5 Verkenningen in de literatuur IV: copingstrategieën
1.6 Centrale onderzoeksvraag en deelonderzoeksvrage
1.7 Opbouw van het proefschrift
2 De relatie ‘wicked problems’ – openheid – governance
2.1 De nieuwe onoverzichtelijkheid
2.1.1 De kanteling van gecompliceerde naar complexe samenleving
2.1.2 Complexe, ongestructureerde (‘wicked’) problemen als normaal
2.1.3 Complexiteit en opaciteit
2.1.4 Meervoudige rationaliteit naast opaciteit of rationaliteitstekort
2.2 ‘Wicked problems’ en openheid
2.3 Van government naar governance
2.3.1 Government versus governance
2.4 Kijken bij de buren: bedrijven en complexiteit
2.5 Geen ‘New Techniques’ met gering aanpassingsvermogen
2.6 Conclusies
3 Openheid en (nieuwe) beleidsrollen
3.1 Interactief beleid
3.2 Kenmerken van openheid
3.3 Open Multi Stakeholder Beleidsontwikkeling (OMSBO)
3.4 Verschijningsvormen van openheid (en geslotenheid)
3.5 Openheid: functiebeschrijvingen en rollen
3.6 Conclusie
4 Ongeschreven regels
4.1 De functie van regels
4.2 Regels als inerte ‘deep structure’
4.3 Samenhang tussen geschreven en ongeschreven regels
4.4 Ongeschreven regels opsporen via Scott-Morgan
4.5 Individuele versus collectieve interpretaties
4.6 Conclusies
5 Copingstrategieën
5.1 Copingstrategie: begripsafbakening voor dit onderzoek
5.2 Copingstrategieën: impliciete kennis expliciteren
5.3 Copingstrategieën: stappen in het model-leer-proces
5.4 Conclusies
6 Onderzoeksopzet en verantwoording
6.1 De onderzoeksopzet: twee fasen
6.2 Toegankelijkheid contacten
6.3 (Niet) opnemen interviews
6.4 Interviewers en authenticiteit data
6.5 Invloedsfactoren keuze onderzoeksmethoden
6.6 Fase I: Onderzoeksopzet en onderzoeksverantwoording
6.7 Fase II: Onderzoeksopzet en onderzoeksverantwoording
6.8 Discussie onderzoeksmethoden fase I en II
6.9 Conclusies
7 Harde ongeschreven regels en openheid
7.1 Vier harde ongeschreven regels als kernconstruct
7.2 Wees zichtbaar naar de lijn toe
7.3 Haal je tijdsplanning!
7.4 Koester je netwerk
7.5 Belemmeren ongeschreven regels openheid?
7.6 Conclusie onderzoeksresultaten fase I
8 Openheid en hiërarchie combineren
8.1 Copingstrategieën om openheid in hiërarchie te realiseren
8.2 Copingstrategieën zonder beïnvloeding
8.3 Direct-beïnvloedende copingstrategieën en ongeschreven regels
8.4 ‘Indirect-via-de-band-beïnvloedende’ copingstrategieën en harde ongeschreven regels
8.5 Operationele principes/grondhouding
8.6 Reflectie op operationele principes
8.7 Integriteit: schaduwzijde van de copingstrategieën
8.8 Beleidsvernieuwing en beleidsondernemerschap
8.9 De verbinding verticaal – horizontaal
8.10 Conclusies onderzoeksresultaten fase II
9 Conclusies
9.1 Algemeen beeld opbrengst onderzoek
9.2 Conclusie 1: openheid nodig bij ‘wicked problems’
9.3 Conclusie 2: harde ongeschreven regels
9.4 Conclusie 3: ongeschreven regels, discrepantie en noodzakelijke openheid
9.5 Conclusie 4: copingstrategieën
9.6 Kernbijdrage bestuurskundige wetenschappelijke theorievorming
9.7 Discussie 1: integriteit 3.0 – grondhouding & schaduwzijde ongeschreven regels
9.8 Discussie 2: ministeriële verantwoordelijkheid
9.9 Vooruitblik: hoe verder met OMSBO in Nederland?
Literatuur:
Bijlage 1: Overzicht literatuur bureaucratieën en netwerkorganisaties
Bijlage 2: Ashby’s Law en inzichten van Graves
Bijlage 3: Ongestructureerde problemen: vergelijking auteurs
Bijlage 4: Participatieladders Edelenbos, Schiphorst & Arnstein
Bijlage 5: Ordening Harde omgeschreven regels
Bijlage 6: Uitwerking gevonden copingstrategieën
Bijlage 7: Waarden genoemd in de copingstrategieën
Bijlage 8: Copingstrategieën: aantal malen genoemd
Bijlage 9: Interviewprotocol fase I: ronde 1
Bijlage 10: Vervolgonderzoek
Bijlage 11: Verklaring van authenticiteit en kwaliteit
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Alle 100 bestsellers
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan