Spelen met ruimte

De leerling, de leraar, de schoolleider, de ondersteuner 12
Voorwoord door Prof. Dr. Joseph W. M. Kessels 16
Waarom dit boek? 20
Voor wie is dit boek? 22
Leeswijzer 22

1. Overzicht & inzicht 24
1.1 Richten 24
1.2 Verrichten 26
1.3 Inrichten 28
2. Professionele ruimte 32
3. Samen werken aan het best denkbare onderwijs 34
4. Waarom veel leraren onvoldoende professionele ruimte ervaren 36
4.1 Angst voor afrekening 36
4.2 Gebrek aan vertrouwen 38
4.3 Tekortschieten in professionaliteit 39
4.4 De illusie van beheersbaarheid 41
4.5 Complexiteit van de dienstverlening 42
4.6 Hiërarchisch leiderschap 43
4.7 Paradox 44
5. Professionaliteit 46
5.1 Vakmanschap 46
5.2 Leiderschap 47
5.3 Eigenaarschap 56
5.4 Professionaliteit van schoolleiders en andere onderwijsondersteuners 57
6. A - B - C 59
6.1 A-, B- en C-leraren 59
6.2 A-, B- en C-schoolleiders en -ondersteuners 60
6.3 Categorie B 61
6.4 Op weg naar een professionele cultuur 62
7. Een professionele cultuur 63
7.1 Raamovereenkomst 63
7.2 Verwachtingen delen in teams 66
7.3 Ontwikkelgeprek 67
7.4 Feedback 72
7.5 Aandacht voor ontwikkeling 73
7.6 Duurzaam werken aan ontwikkeling 74
7.7 Een ware cultuurverandering 75
8. Over angst, wantrouwen en moed 76
8.1 Angst 77
8.2 Wantrouwen 77
8.3 Moed 80
9. Een dienende structuur 82
10. Ruimte voor ontmoetingen 84
11. Gedeeld leiderschap 86
12. Aan de slag en wat daaraan vooraf gaat 88
12.1 De noodzakelijke bedding 88
12.2 Aan de slag 89

Mijn bedoeling 90
Inspiratiebronnnen 91
Over de voorkant van dit boek 92

Bijlagen
1. Formulier ontwikkelgesprek leraren 94
2. Formulier ontwikkelgesprek ondersteuners en schoolleiders 95