Homo Ludens

Over het ‘ludieke’ als wezenlijk kenmerk van de menselijke beschaving

Naast zijn (cultuur)historische werken en biografieën heeft taalwetenschapper en sanskritist Johan Huizinga (1872-1945) zich vooral tegen het einde van zijn leven gewijd aan algemeen-culturele beschouwingen. Als een van de hoogtepunten geldt de uit 1938 daterende studie 'Homo Ludens'. Daarin gaat het Huizinga niet om de betekenis van het spel als cultuurverschijnsel, maar om het ‘ludieke’ als wezenlijk kenmerk van de menselijke beschaving. Dit gegeven werkt hij uit in beschouwingen over bijvoorbeeld taal, rechtspraak, oorlogvoering, filosofie, kunst en sport. Huizinga toont op briljante en onnavolgbare wijze dat de homo sapiens in wezen altijd een homo ludens is geweest. Speciaal voor deze nieuwe editie heeft fotograaf Vincent Mentzel uit zijn omvangrijke oeuvre een selectie gemaakt van beelden die de ‘spelende mens’ in al zijn facetten toont.

Huizinga geldt als de belangrijkste Nederlandse historicus van de twintigste eeuw, vooral dankzij zijn studies 'Herfsttij der Middeleeuwen' (1919) en 'Homo Ludens'. Met zijn boek 'In de schaduwen van morgen' (1935) betoonde hij zich bovendien een invloedrijk cultuurcriticus van zijn eigen tijd. Dat Huizinga in de jaren dertig als een zeer serieuze kandidaat voor de literaire Nobelprijs gold, toont aan hoezeer hij excelleerde in de compositie en zeggingskracht van zijn interpretaties en opvattingen.

Mentzel werkt sinds het begin van de jaren zeventig als staffotograaf voor NRC Handelsblad en heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een van de bekendste Nederlandse fotojournalisten. Als staffotograaf bepaalde hij lange tijd het gezicht van de krant. Mentzel kreeg na een afgebroken studie aan de Rotterdamse kunstacademie zijn opleiding in de praktijk: van 1967 tot 1969 was hij assistent van de Amsterdamse theaterfotografe Maria Austria.