Hoofdstukken elektronisch contractenrecht

1 Inleiding 11
1.1 Het onderwerp van dit boek 11
1.2 Drie typerende voorbeelden voor het elektronisch contractenrecht 12
1.3 Ontwikkelingen 16
1.4 Hoofdstukindeling 20

2 Regulering 23
2.1 Inleiding 23
2.2 Internationale bronnen 23
2.3 Europese Unie 25
2.3.1 Inleiding 25
2.3.2 Autonome rechtsorde en interpretatie 27
2.3.3 Richtlijn elektronische handel 32
2.3.4 Richtlijn consumentenrechten 33
2.3.5 Andere Europese regelingen 35
2.4 Nederland 36
2.5 Zelfregulering 39
2.6 Technoregulering 44

3 Elektronische totstandkoming 47
3.1 Inleiding 47
3.2 Juridische context 48
3.2.1 De elektronische bedrijfsomgeving 48
3.2.2 De elektronische bestelomgeving 50
3.3 De computer als actor 54
3.3.1 Inleiding 54
3.3.2 Actorschap in AI-perspectief 55
3.3.3 Actorschap in organisatorisch perspectief 57
3.3.4 Actorschap en juridisch perspectief 58
3.3.5 Ontwikkelingen 65
3.4 De wilsvertrouwensleer 66
3.4.1 Juridisch kader 66
3.4.2 Jurisprudentie over menselijke invoerfouten 70
3.4.3 Problemen bij automatisch contracteren 73
3.5 Aanbod en aanvaarding 75
3.5.1 Het juridische model 75
3.5.2 Aanbiedingen in de elektronische omgeving 81
3.6 Verzenden en ontvangen 88
3.6.1 Bereiken als uitgangspunt 88
3.6.2 Afwijkingen van het uitgangspunt 99
3.6.3 Geautomatiseerde ontvangst 103
3.7 De verstoorde totstandkoming 104
3.7.1 De veranderde verklaring 104
3.7.2 De onbevoegd aangegane rechtshandeling 105
3.7.3 Fraude door derden 106

4 Authenticatie, Vorm en bewijs 111
4.1 Inleiding 111
4.2 Juridische context 117
4.2.1 Inleiding 117
4.2.2 Modelwetgeving Verenigde Naties 117
4.2.3 Europa 118
4.2.4 Nederland 122
4.3 Vertrouwensdiensten en de eidas-verordening 122
4.3.1 Inleiding 122
4.3.2 De elektronische handtekening 124
4.3.3 Zijstap – de elektronische akte 127
4.3.4 De overige vertrouwensdiensten 130
4.4 De elektronische vorm 134
4.4.1 Vormvrijheid en vormvereisten 134
4.4.2 Mogelijkheden tot regulering van de elektronische vorm 139
4.4.3 De nationale regeling van het elektronisch equivalent 141
4.4.4 Naar een wenselijke regeling 148
4.5 Het elektronische bewijs 150
4.5.1 Inleiding 150
4.5.2 Enkele ijkpunten uit het bewijsrecht 151
4.5.3 Elektronische bewijsmiddelen met dwingende bewijskracht 153

5 De bestelomgeving op websites 157
5.1 Inleiding 157
5.2 Juridisch kader 158
5.3 Informatieplichten 162
5.3.1 Een oriëntatie op het begrip informatieplicht 162
5.3.2 Verhouding tot de richtlijn consumentenrechten 164
5.3.3 Algemene informatie 165
5.3.4 Informatie bij het bestellen 168
5.3.5 Informatie over de wijze van contracteren 168
5.3.6 Informatie over kernbedingen 171
5.4 Algemene voorwaarden 172
5.4.1 Het kader van de regeling voor algemene voorwaarden 172
5.4.2 Elektronische verwijzing 172
5.4.3 Elektronische terbeschikkingstelling 174
5.4.4 Dienstverrichters 182
5.5 De ontvangstbevestiging 185

6 De overeenkomst op afstand 187
6.1 Inleiding 187
6.2 Juridische context 187
6.3 Informatieplichten 199
6.3.1 Precontractuele informatieplicht 199
6.3.2 Postcontractuele informatieplicht 212
6.4 Herroepingsrecht 215
6.4.1 Rechtvaardiging 215
6.4.2 Uitzonderingen 217
6.4.3 Termijn 223
6.4.4 Wijze van herroepen 227
6.4.5 Rechtsgevolgen 229
6.5 Bijzondere regelingen 239
6.5.1 Water en energie 239
6.5.2 Digitale inhoud 240

7 Elektronische betaling 245
7.1 Inleiding 245
7.2 Juridische context 246
7.3 Third party providers 253
7.4 Betaling per creditcard 256
7.5 Elektronisch geld 259

8 Zelfexecuterende contracten en blockchain 261
8.1 Inleiding 261
8.2 Sociaal en technisch contractsbegrip 263
8.3 Slagingsvoorwaarden voor zelfexecuterende contracten 266
8.3.1 Inleiding 266
8.3.2 Programmeerbaarheid 266
8.3.3 Economische schaalbaarheid 270
8.3.4 Veiligheid en betrouwbaarheid 270
8.4 Blockchain 271
8.4.1 Tekort aan vertrouwen 271
8.4.2 Blockchain 273
8.5 Blockchain en betaalfunctie 278
8.6 Smart contracts 282
8.6.1 Inleiding 282
8.6.2 Smart contracts in een open blockchain 284
8.6.3 Smart contracts in een meer gesloten omgeving 288
8.7 Slot 289

Literatuur 291
Jurisprudentieregister 305
Artikelenregister 309
Trefwoordenregister 315