Uit Amerikaans en Engels onderzoek blijkt dat vrouwelijke artsen, als groep, meer last hebben van de veranderingen door Covid-19. Zij doen normaal gesproken al meer in het huishouden, maar dat nam toe, zeker ook als het ging om thuisonderwijs, opvang van de kinderen en mantelzorg. Ook op het werk waren ze eerder bereid over te werken of extra taken te doen. Dit gaat allemaal ten koste van tijd en aandacht voor zelfzorg.
Je zou kunnen zeggen dat de bestaande problemen en verschillen door de pandemie zijn uitvergroot. Vrouwelijke artsen zitten klem tussen hun verwachte genderrol als vrouw/moeder: zorgzaam, begripvol, zichzelf wegcijferend en hun verwachte rol als ‘ideale' werknemer: het werk centraal stellen, altijd beschikbaar zijn een een altijd functionerend en fit lijf hebben (en dat is niet altijd zo, denk aan de natuurlijke, biologische fenomenen van menstruatie, zwangerschap, overgang).
Voor vrouwen in ‘zorg'beroepen (zoals de gezondheidszorg en het onderwijs) geldt dat zij vaker onder ongunstige omstandigheden werken: hoge werkdruk gecombineerd met hoge emotionele taakeisen en minder autonomie. Vrouwelijke artsen werken daarbij nog eens in een ‘masculiene'medische cultuur die er als het ware nog een schepje bovenop doet: de patiënt komt op de eerste plaats en je mag nooit je zwakte tonen. De dagelijkse werkelijkheid van een vrouwelijke arts is echt anders dan die van een mannelijke collega.
Wat zijn de gevolgen hiervan? Vrouwelijke artsen hebben vaker te maken met stress en burnout. Vrouwen reageren over het algemeen emotioneler op druk en stress dan mannen en internaliseren hun problemen. Zij geven zichzelf de schuld. Mannen externaliseren meer en geven de schuld makkelijker aan anderen of de omstandigheden.Bij vrouwen houdt de stressreactie ook langer aan,vooral naar aanleiding van sociale afwijzing en conflicten. Vrouwen hebben een emotiegerichte copingstijl: ze proberen te vermijden of ze zoeken juist steun bij anderen. Mannen zijn meer oplossingsgericht.Vrouwelijke artsen hebben ook vaak de neiging om als de druk toeneemt steeds harder te gaan werken, meer te willen controleren (Heb ik die labuitslag nou wel gezien?; Heeft de assistente die patiënt nu al teruggebeld?; Heeft manlief die tandartsafspraak nou voor de oudste gemaakt?) en slechter voor zichzelf te gaan zorgen: de yogales of afspraken met vriendinnen worden afgezegd,‘s avonds en in het weekend nog even doorwerken om post te lezen of de poli voor te bereiden.Hoe kun je als vrouwelijke arts gezond blijven en plezier houden in je werk? Ook onder deze extra stressvolle omstandigheden?
Dat vraagt bewustzijn en bewuste keuzes maken, vanuit vriendelijkheid en zorg voor jezelf. Bewustzijn van het krachtenveld waarin je werkt en leeft, maar ook van wat jou plezier en zin geeft, wat jij belangrijk vindt. En vervolgens de keuzes durven maken die daarbij passen. Dat betekent meer doen van dat wat je plezier en zin geeft en waar mogelijk minder van dat wat je niet aanspreekt of waar je niet goed in bent. Als jij goed in je vel zit en geniet van wat je doet, functioneer je beter en kun je er vanuit een gezonde basis echt zijn voor anderen. Dat is veerkracht voor vrouwelijke artsen!
Hoe je dat doet lees je in Veerkracht voor vrouwelijke artsen.
Over Marga Gooren
Marga Gooren werkte 10 jaar als huisarts en coacht en traint sinds 2010 artsen op het gebied van veerkracht, zelfzorg en werkplezier vanuit haar bedrijf Aqualime.nl. Zij is tevens co-auteur van het boek Hart voor de dokter, met zelfcompassie aan het werk.
