Meer tijd en ruimte
Waarom moest dit boek er komen? In eerste instantie om een gezond tegengeluid te laten horen in deze tijd waarin voortdurende haast en vroeg pieken kennelijk tot norm verheven zijn. Daar worden we namelijk niet echt gelukkiger van. De tendens om mee te gaan in de ratrace is niet nieuw, maar ook moeilijk te keren, lijkt het wel. Dat laatste werd in juni 2023 nog eens bevestigd door onderzoek van Het Trimbos-instituut. Het rapport 'Harder Better Faster Stronger?' laat zien dat maar liefst 70 procent van de studenten in het hoger onderwijs stress en prestatiedruk ervaart. De onderzoekers hebben weliswaar een oplossing: studenten moeten meer tijd en ruimte krijgen om te experimenteren en fouten te maken. In hun eigen tempo. Maar helaas lijkt het ontbreken van tijd en ruimte een algemeen probleem te zijn.
Ontdekken, spelen, leren
De druk om sneller en beter te zijn, strekt zich overigens niet alleen uit tot het onderwijs, maar beïnvloedt alle aspecten van ons leven: persoonlijke en seksuele ontwikkeling, carrière, sport, wetenschap, kunst. Alles moet eerder, beter, mooier en groter. En dan rijst de vraag: waarom zouden we onszelf zo onder druk zetten als we nog een heel leven voor ons hebben? Een leven waarin we kunnen ontdekken, spelen, leren, experimenteren en vooral genieten van de tijd die we hebben? Dat laatste is precies wat we van laatbloeiers kunnen leren. Zij hebben de tijd gekregen of genomen om te ontdekken wat hen écht gelukkig maakt. Natuurlijk ging de weg naar deze ‘eeuwige bloei’ lang niet altijd zonder slag of stoot, maar ook, of misschien wel juist tegenslagen hebben ze vaak veerkrachtiger, evenwichtiger en sterker gemaakt.
Alles komt samen
Er was overigens nog een belangrijke reden om ‘Beter laat dan nooit’ te schrijven. Ik ben zelf een laatbloeier. Pas op latere leeftijd besloot ik van schrijven mijn beroep te maken en daar geniet ik nog steeds van. Alles wat ik in mijn leven heb geleerd en mee heb gekregen - onderzoeksvaardigheden, nieuwsgierigheid, doorzettingsvermogen, optimisme en talenten, en mijn behoefte om een positieve bijdrage te leveren aan de levens van anderen - komt samen in mijn werk. Ik ben vastbesloten om in mijn vakgebied actief te blijven en nog lang te blijven groeien en bloeien. En dat gun ik dus echt iedereen!
Geef nooit op!
“Het verminderen van prestatiedruk en stress is een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de individuele student, de onderwijsinstellingen, overheid en maatschappij,” zegt een onderzoeker van het Trimbos-instituut. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, want iemand zal toch het voortouw moeten nemen?
Voor wat betreft het onderwijs geef ik in mijn boek suggesties voor verbetering, maar ik geef ook tips aan individuele laatbloeiers-in-de-dop. Om niet alles weg te geven – er moet ook nog wat te lezen overblijven – noem ik er een paar: Accepteer en omarm je laatbloeierschap. Neem de tijd om stil te staan bij wat voor jou echt belangrijk is in het leven. Leef bewust, leer van je fouten en blijf nieuwsgierig. Geloof in jezelf én probeer te worden wie je bent, in plaats van te voldoen aan de verwachtingen van anderen of de maatschappij. En ten slotte: Geef nooit op! Je bent nooit te oud om te leren.
Over Annemiek van Kessel
Annemiek van Kessel (1955) is auteur van non-fictieboeken. Ze runde ruim twintig jaar een HR-adviesbureau voordat ze op 58-jarige leeftijd fulltime ging schrijven. Eerst over haar vak en later over bijzondere mensen en sociaal-maatschappelijke kwesties. Sinds 2010 heeft ze zeven boeken op haar naam staan. Haar laatste boek "Beter laat dan nooit" gaat over laatbloeiers. Dus ook over haarzelf!
