Kan een enkele mentor duizend miljard dollar aan beurswaarde creëren? Als je de kwaliteiten van Bill Campbell hebt is het antwoord kennelijk 'ja'. In Trillion dollar coach beschrijft voormalig Google-topman Eric Schmidt hoe de gewezen American football-trainer en CEO van softwarebedrijf Intuit meer dan vijftien jaar lang zijn stempel wist te drukken op bijna elk succesverhaal in Silicon Valley. Dat is geen overdrijving: behalve de Google-top begeleidde de in 2016 overleden Campbell de carrières van Steve Jobs en Tim Cook (Apple), Sheryl Sandberg (Facebook), Marissa Mayer (Yahoo) en Dick Costolo (Twitter). In een recent interview met de Silicon Valley Business Journal liet Schmidt zich ontvallen dat hij bij het kiezen van de titel misschien nog te bescheiden was geweest, en dat Campbell zelfs verantwoordelijk was voor bijna tweeduizend miljard aan aandeelhouderswaarde.
Die onwaarschijnlijke staat van dienst heeft alles te maken met Campbells achtergrond als sporttrainer, aldus Schmidt. Waar traditionele mentors zich richten op de individuele kwaliteiten van hun cliënten, stelde Campbell zich nadrukkelijk op als teamcoach. Hij bediende zich hierbij van een managementstijl die gebaseerd was op compassie en vriendelijkheid. Door teamleden persoonlijke anekdotes uit hun leven te laten delen, bijvoorbeeld door ze op maandagochtend te vragen wat ze in het weekend hadden gedaan, wist Campbell de mens achter de bestuurder bloot te leggen, wat de basis legde voor onderling vertrouwen. Die nadruk op liefde stelde hem in staat om machtsspelletjes, hoogoplopende ruzies en botsende ego's tactisch het hoofd te bieden.
Zo lukte het hem om Schmidt zijn trots in te laten slikken toen hij door Google-oprichters Larry Page en Sergey Brin vlak voor de beursgang in 2004 aan de kant werd geschoven als bestuursvoorzitter, zodat hij zich volledig kon concentreren op zijn verantwoordelijkheden als CEO. Schmidt, die de dubbelfunctie drie jaar lang met groot succes had vervuld, voelde zich door de demotie zo gekwetst dat hij aanvankelijk maar helemaal wilde opstappen, wat het beursfeestje van Google zo goed als zeker zou hebben verpest. Campbell suggereerde een compromis: als Schmidt het kon opbrengen om zijn emoties ondergeschikt te maken aan het algemeen belang, zou hij ervoor zorgen dat zijn grieven op een later tijdstip gehoord zouden worden. Wat ook gebeurde: Schmidt kreeg in 2007 het bestuursvoorzitterschap weer terug.
Onze samenleving is geobsedeerd met vroeg succes. We zetten wonderkinderen als Mozart, Mark Zuckerberg, en Matthijs de Ligt op een voetstuk, pressen jongeren om op de middelbare school al te kiezen waarin ze voor de rest van hun leven willen uitblinken, en zetten onszelf als werknemers onder enorme druk om maar zo snel mogelijk te presteren. Om van leeftijdsdiscriminatie nog te zwijgen: volgens het College van de Rechten van de Mens selecteerden Nederlandse organisaties vorig jaar in tienduizenden vacatures specifiek op jongere werknemers.
Toch valt er heel wat te zeggen voor de loopbaan van mensen die pas in een later stadium hun volledige potentieel bereiken, stelt Rich Karlgaard in Late Bloomers. De 64-jarige journalist spreekt uit ervaring: na zijn studie aan Stanford, waar hij een middelmatige student politicologie was, rommelde hij eerst wat aan als beveiligingsbeambte, afwasser, en typist, en raakte toen pas op het carrièrepad dat hem uiteindelijk tot uitgever van zakenblad Forbes zou maken.
Karlgaard bevindt zich wat dat betreft in goed gezelschap. Zo werd auteur J.K. Rowling als bijstandmoeder bijna dakloos voordat ze wereldfaam oogstte met haar Harry Potter-boeken, en deed superbelegger Ken Fisher er meer tien jaar over om zijn draai in de financiële wereld te vinden. Die minder productieve periodes bleken geen verloren tijd, maar een noodzakelijke vertraging: Fisher bracht zijn twintiger jaren bijvoorbeeld door met het lezen van vakbladen en managementboeken, en vormde zo zijn karakteristieke, onconventionele beleggingsstrategie waar hij op latere leeftijd miljarden mee zou verdienen.
Het probleem van onze prestatiegedreven maatschappij is dat veel jongeren in een bepaald keurslijf worden gedwongen terwijl hun hersenen er nog niet klaar voor zijn, zegt Karlgaard, die zich baseert op neurowetenschappelijk onderzoek. Twintigers mogen dan beschikken over een beter werkgeheugen en uitblinken in zaken als ruwe creativiteit, maar missen vaak andere kwaliteiten die minstens zo essentieel zijn voor succes, zoals compassie, wijsheid of managementervaring. Mensen die de mogelijkheid hebben gekregen om hun ambities en potentieel in alle rust te ontwikkelen hebben die vaardigheden vaak wél. Wat de laatbloeier voor veel ondernemingen tot de ideale werknemer maakt.
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
