Dat is de eerste reden voor hen om Red de alfawolf te schrijven. Vaak is het echter zo, dat deze alfawolven de voordelen van hun zakelijke winst zien verdampen door relationeel verlies. Tijdens een crisis doen ze het goed en worden ze op handen gedragen. Maar als de crisis voorbij is, ontstaat er gedoe. Hoe kan de alfawolf zijn oerkracht polijsten, zodat hij niet rauw en solistisch opereert, zodat anderen bang voor hem worden en uiteindelijk van hem af willen? Dat is het tweede punt dat in dit boek aan de orde wordt gesteld. Het derde punt is de onderdaan. Een heerser is niets zonder zijn onderdanen. Regelmatig kregen de beide auteurs hulpvragen van de zakelijke of levenspartners van leiders. Die vragen gingen over de twee voorgaande punten: ‘mijn partner is een slappe zak, een allemansvriend en verliest zichzelf in vaagheid’, of ‘ik leef met een narcist. Hoe moet ik met hem omgaan? Hoe maak ik, zonder dat de situatie escaleert duidelijk dat het zo niet langer kan?’
Red de Alfawolf, zachte leiders maken stinkende wonden, is geschreven door Arvid Buit en Martin Appelo om te duiden waarom deze leiders effectief zijn, wanneer je ze kunt gebruiken en hoe we er met z’n allen voor kunnen zorgen dat de keerzijde van deze stijl geen destructieve invloed heeft op het collectief. Je kan zeggen dat de titel van dit boek wel goed de tijdgeest weerspiegelt. Nog niet zo lang geleden was Lee Iococca, de CEO van o.a. Ford en Chrysler, hèt voorbeeld van een krachtige en doortastende leider. ‘Where have all the leaders gone?’, was het boek waarin we zijn wijsheden konden lezen. In menige TV show schitterde hij. Hij werd aanbeden. En toen werd het 2008. Nadat al eerder het ENRON-schandaal aantoonde, dat achter glimmende façades en ronkende teksten een hoop mismanagement schuil kan gaan, stortte de financiële wereld in. De rest volgde. U weet daar waarschijnlijk ook nog alles van. Zijn pleidooi voor meer leiders, zoals hij zelf, verstomde. Titels als: Echt leiderschap, de Managementmythe, Waarachtig Leiderschap, Diep Leiderschap, Veranderen door Samenwerken verschenen. Zij weerspiegelden de schrik voor ‘De Leider’, voor de Alfawolf. En nu gaat de slinger kennelijk weer de andere kant uit en wordt de roep om ‘daadkrachtige leiders’ weer vaker gehoord. In de politiek, zowel binnenlands als in het buitenland, is dat waar te nemen.
Nu pleiten Arvid Buit en Martin Appelo er in dit boek niet voor om leiders alleen maar alfawolven te laten zijn. ‘Red de Alfawolf impliceert niet dat dit leiderschapstype overal en altijd te zien moet zijn. Maar wel dat hij beschikbaar moet zijn. Voor het geval dat. Het is geen kwestie van of-of (wel of geen alfawolf), maar van en-en. Goed leiderschap vraagt om de juiste stijl op het juiste moment. Een goede leider beschikt dus over meerdere stijlen en kan flexibel switchen tussen de enen en de andere stijl.’ Voor goed leiderschap zijn volgens de schrijvers vier kerneigenschappen noodzakelijk. 1) Alertheid, 2) Authenticiteit, 3) Wederkerigheid, 4) Flexibiliteit. Deze vier kerneigenschappen corresponderen met vier leiderschapsscripts: 1) de alerte alfawolf, 2) de flexibele manager, 3) de authentieke inspirator en 4) de wederkerige bestuurder. Van deze vier aspecten hebben Arvid Buit en Martin Appelo een model gemaakt, gestoeld op het werk van Marshall Goldsmith, de zogenaamde 360 gradenfeedback.
Bij deze methode worden iemand competenties en functioneren op gedragsniveau geëvalueerd door verschillende personen om hem of haar heen: superieuren, ondergeschikten, personen uit dezelfde laag van de organisatie en eventueel familieleden, klanten en opdrachtgevers. Op basis van de feedback (hoe ging het?) en feedforward (hoe moet het verder?) door deze stakeholders worden verbeterpunten geformuleerd die vervolgens op gedragsniveau worden aangepakt. Het afstand nemen van en het doorbreken van ingeroeste patronen staat centraal. In hoofdstuk 5 wordt de methode en de aanpak uitvoerig beschreven. Maar zelf vind ik de illustraties van die coaching praktijk in de hoofdstukken 8) De narcistische directeur, hoofdstuk 9) De verbindende slappe hap, hoofdstuk 10) De boot schilderen terwijl ze zinkt en hoofdstuk 11) Vervlogen energie, het mooist. Veel herkenning bij de beschreven personages. En het is zichtbaar, dat beide schrijvers uit ruime ervaring putten.
In een interview op het Boekblog van Managementboek zegt Martin Appelo ook mooie dingen. ‘De een wil bij zijn creatie marktonderzoek doen, terwijl iemand als Steve Jobs zegt: marktonderzoek heb ik niet nodig, want ik bepaal wat de mensen leuk vinden. Een goede leider begint met het managen van die twee krachten en daarvoor moet je je redelijke verstand gebruiken. De redelijkheid maakt dat als je als het ware mentaal afstand kunt nemen van de scripts, zodat je kunt reflecteren in welk script je zit en of dat script wel het meest geïnitieerd is. Als je niet redelijk bent, kun je nooit goed functioneren, omdat je je te veel met een script identificeert’. Wees dus niet onredelijk en lees Red de alfawolf!
Arie Buvens heeft sinds 2003 zijn eigen adviespraktijk: Interim adviespraktijk Buvens Bv. Na een carrière in de vakbeweging was hij twintig jaar werkzaam in directionele en bestuurlijke functies in de (geestelijke) gezondheidszorg.
