De Bisschop begint Team AI met bescheidenheid. De opmars van AI gaat snel, de impact op ons leven is nog niet te voorspellen. En tegen het tijd dat haar boek gedrukt is, zijn de inzichten alweer veranderd. In een wereld waarin technologie steeds sneller een stempel drukt, een belangrijke kanttekening. Team AI gaat minder in op de technische implicaties van AI, maar vooral op de impact op ons werk en werkgeluk. De voortdenderende innovatie verdwijnt daarom - terecht - op de achtergrond. De vraag is vooral: pakt AI straks al onze banen af? Of is het vooral een manier om meer werkgeluk te krijgen?
Die voortdenderende innovatie maakt wel dat we argwanend tegenover nieuwe technologie staan. De Bisschop gaat hierbij in op de houding van verschillende generaties. De 4 generaties die op dit moment aan het werk zijn, hebben ieder een eigen relatie met techniek. Afhankelijk van hun leeftijd en de manier waarop technologie een rol speelde in hun jeugd en opleiding. Toch is het vertrouwen in AI in het algemeen groot. En wordt het groter naarmate mensen meer weten en begrijpen over AI.
Van tech-gedreven naar mens-gedreven
Een belangrijke oorzaak van onbekendheid met AI is de technische associatie die werknemers ermee hebben. AI is ‘iets van de IT-afdeling.’ En onbekend maakt onbemind. Werknemers die zelf nieuwsgierig zijn naar de mogelijkheden, zetten AI meteen op veel plekken in. De Bisschop wijst op het gevaar van BYOAI: Bring your own AI, als vervolg op Bring your own device. Werknemers gaan tools inzetten zonder dat de IT-afdeling er weet van heeft. Met risico's op het gebied van security en privacy als gevolg.
Dat staat in schril contrast met een grote groep medewerkers die het niet lukt om de ontwikkelingen bij te houden. Zij gaan niet uit zichzelf experimenteren en raken mogelijk verder achterop. Eenzaamheid of minder aansluiting op de arbeidsmarkt ligt op de loer. Daarom roept het boek op om vooral in te zetten op het voorkomen dat mensen buiten de boot vallen. Door opleiding en training aan te bieden, werknemers inspraak te geven en oog te hebben voor eenzaamheid die kan ontstaan doordat we steeds meer techniek inzetten. Het gebruik van AI moet gestuurd worden door hoe we er als mensen op vooruit gaan, niet alleen door wat de techniek ons kan bieden.
Grenzen aan de productiviteit
Daarmee komen we meteen op één van de mooiste lessen uit Team AI: misschien moeten we accepteren dat we de grenzen van de menselijke productiviteit bereikt hebben. Stressgerelateerde klachten nemen in alle Westerse economiën toe, ondanks, of misschien juist doordat we steeds meer tools tot onze beschikking hebben. Die tools nemen eenvoudig repeterend werk van ons over, maar daardoor verliezen de meeste banen ook hun natuurlijke rustmomenten. Even wat simpele data invoeren of een makkelijk klusje is er steeds minder bij. Dat neemt de digitalisering en nu AI van ons over.
De oproep van De Bisschop is om de tijdsbesparing die AI brengt niet in te zetten voor extra productiviteit. Maar juist voor meer vrije tijd, rust en ontspanning. Tot nu toe hebben technische innovaties altijd geleid tot een hogere productiviteit en meer werktijd. Denk maar aan het (onbedoelde) effect van meer thuiswerken: in plaats van hun reistijd in te ruilen voor ontspanning, startten veel mensen hun werkdag eerder en sloten later af. Met meer en nieuwe stressklachten tot gevolg. Precies daar waarschuwt De Bisschop voor: laten we deze keer bewust meer voor onszelf kiezen. Daar wordt iedereen beter van.
Over Erleyne Brookman
Erleyne Brookman is directeur en toezichthouder. Ze is General Manager bij Total Specific Solutions. Brookman is lid van de RvT van Het Laar Tilburg. Ze heeft een blog over zakelijke boeken - geschreven door vrouwen.
