In de VS leven twee stammen, de Democraten en Republikeinen die als de dood voor elkaar zijn. Angst en afkeer zijn lange tijd de vaste ingrediënten in de campagnes. Maar toch: 2020 spant de kroon. Het wordt een hete herfst. Raymond Mens, Amerikakenner en politicoloog, volgt al twintig jaar de Amerikaanse politiek. Verduidelijkend in het boek zijn de QR-codes die cruciale audiovisuele bronnen zoals speeches, interviews en debatten weergeven. Met de meeste mobiele telefoons zijn de QR-codes te scannen met de ingebouwde camera. Zij schetsen een intrigerend beeld van Amerika’s 45e president. En passant deelt de auteur ook zijn gedegen expertise en eigen ervaringen over de VS en onder andere het ingewikkelde kiessysteem met de lezer. Het boek is te beschouwen als een lezenswaardige mini-roadtrip.
Op 3 november 2020 zijn de verkiezingen. Amerika’s presidentschap verdien je niet door landelijke, maar door de meeste stemmen in een staat te verkrijgen. Win je de meeste stemmen in een staat dan krijg je kiesmannen die in die staat te winnen zijn. Wie de meeste kiesmannen binnensprokkelt, wint ook de verkiezingen. Vriend en vijand zijn het erover eens dat er zeker enkele nadelen kleven aan dit kiessysteem. Zo wordt de strijd om het presidentschap meestal in een beperkt aantal staten beslecht, de zogenoemde swing states zoals nu Pennsylvania, Wisconsin en Michigan. Omdat deze staten vaak van politieke kleur veranderen, hebben ze een sleutelpositie bij verkiezingsuitslagen. Soms komen er enkele swing states bij en soms gaan er enkele vanaf. De presidentskandidaten Donald Trump voor de Republikeinen en Joe Biden voor de Democraten voeren dus in de meeste staten niet of nauwelijks campagne maar juist wel in de swing states.
Amerika’s 45e president houdt de gemoederen flink bezig. Wat is Trumps succesformule? Wat zijn de belangrijkste ingrediënten ervan? Hier besteedt de auteur uitgebreid aandacht aan. Eén van de ingrediënten van Trumps verkiezingsstrategie lijkt te zijn: ‘Als je een beetje anders bent, een beetje schandelijk, of als je dingen doet die stout of controversieel zijn, dan gaat de pers over je schrijven’. Goede of slechte pers kent hij niet. Zolang je zijn naam maar goed spelt, is Trump tevreden.
Kenmerkend voor het acteren van Donald Trump op het wereldtoneel is zijn transactiepolitiek. Iedere investering moet renderen. Kortom, het rendementdenken doet zijn intrede. En niet te vergeten Amerika moet weer op de eerste plaats staan. Of anders gezegd zijn America First-beleid is een ander ingrediënt van zijn visie. Handelstekorten door verkeerde afspraken met andere landen zijn het centrale punt van Trumps kritiek op de politiek. Handelsoverschotten in plaats van handelstekorten zijn zijn streven.
Trumps oplossing is om handelstekorten om te zetten door bestaande handelsakkoorden op te breken. Zo onderhandelt de VS onder andere over NAFTA, het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag met Mexico en Canada. Een andere doorn in het oog dat ter sprake komt in het boek is niet alleen de legale maar ook de illegale immigratie die de afgelopen decennia is toegenomen. Als panacee stelt Trump voor om Amerika’s immigratiesysteem te hervormen. In Trumps gedachtengoed gaat het vooral om geld verdienen en hierin past dan ook dat je daarvoor de juiste arbeidskrachten selecteert. En niet zoals de huidige toelatingsprocedures al jaren functioneren middels de Green Card Lottery.
Met zijn America First-beleid versnelt Trump de Amerikaanse terugtrekking van het wereldtoneel. Zo schroeft de VS de afgelopen jaren de aanwezigheid van militairen betrokken in missies drastisch terug. Althans als er niet betaald wordt. Zijn dollardoctrine betekent dus een puur zakelijke blik op conflicten en bedreigingen. Europese leiders hebben grote moeite hoe om te gaan met Trumps dollardoctrine die een verkilling van de ooit zo hechte alliantie betekent. Hij ziet de Europose Unie puur als mechanisme om de VS kapot te concurreren. Ook leden van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) krijgen er een nieuwe kritische vriend bij. De VS wil niet langer meewerken aan een veiligheidssamenwerking waarbij zij het leeuwendeel van de kosten moeten ophoesten. Trump vindt dat iedere NAVO-lidstaat twee procent van het bruto nationaal product (bnp)aan militaire uitgaven zou moeten besteden. Ter vergelijking: de VS besteden twintig procent van het bnp aan militaire uitgaven.
Al hoewel Trump een haat-liefdeverhouding heeft met de media doorziet hij als geen andere presidentskandidaat de rol van de media en gebruikt deze als motor voor zijn verkiezingscampagne. Twitter is een essentieel element in zijn tactiek. Ook tijdens zijn presidentschap. Met 85 miljoen eigen volgers is dit platform het meest krachtige wapen om media te raken dat hij ooit heeft gehad. Als je maar vroeg genoeg actuele en/of spraakmakende tweets de wereld instuurt, kun je het nieuws van die dag bepalen. Zo weet de president via zijn geraffineerde twittertactiek de traditionele media te sturen. Inmiddels zijn de presidentiële tweets onderdeel van een vaste mediastrategie van het Witte Huis. De agenda van het Witte Huis is tegenwoordig als eerste op Twitter te lezen. Tweets van overheidsinstanties zijn een nieuw fenomeen.
Al is er in de VS voortdurend strijd voor gelijkheid, kiest Trump duidelijk voor de kant van zijn achterban, de zwijgende minderheid en keert zich fel tegen de zogenoemde elite. Dit is volgens politicologen de meest essentiële factor in het succes van populisten, wat Trump is. Een ander opmerkelijke karaktereigenschap is, is dat Trump kampioen leugenverspreider is richting zijn kiezers. De president heeft zijn eigen waarheid. Cijfers die niet in zijn straatje passen, kloppen niet. Het hoogtepunt uit zijn repertoire van onwaarheden, is het recordaantal aanwezigen bij zijn inauguratie dat geen camera wist vast te leggen. In het boek komen er nog veel meer aan bod.
Inmiddels verhit de verkiezingsstrijd zich anno 2020 met protesten en ongeregeldheden als gevolg van buitensporig politiegeweld in de VS. Verdeeldheid speelt Trump in de kaart. Hoe meer anarchie, vandalisme en geweld vrij spel hebben, des te helderder de keuze zal zijn voor een president die staat voor law-and-order.
Ten slotte, Lang Leve Trump is mijns inziens een cynisch bedoelde titel voor dit boek dat een interessante inkijk geeft hoe Donald Trump als een onbehouwen, uitgesproken en onconventionele zakenman de heilige huisjes doorbreekt en bestaande spelregels in de Amerikaanse politiek aan zijn laars lapt. Een leerzaam en vlot leesbaar boek!
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA. In 2005 is bij Boom Onderwijs zijn boek 'Operationele communicatie' verschenen. Dit studieboek is bedoeld voor studenten communicatie op HBO-niveau. Verder is Thörig amateurmusicus. Thörig is radiopresentator bij de Concertzender.
Over Louis Thorig
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA.