Levensfasebewust personeelsbeleid in het onderwijs

'Jacht op de jonge leerkracht is geopend'
De lerarentekorten zijn de afgelopen jaren, op landelijk niveau weliswaar, afgenomen, maar bij een aantrekkende economie en de toenemende vergrijzing in Nederland zal het lerarentekort toenemen. In de nota 'Werken in het onderwijs 2006' worden ramingen voor de omvang van het lerarentekort op basis van verschillende scenario's gepresenteerd. In de komende jaren krijgen we te maken met een groot vervangingsvraagstuk (vergrijzing). Voor sommige scholen gaat de komende vijf jaar meer dan 20% van de leerkrachten met pensioen.

Edux onderwijsadviseurs te Breda heeft in 2007 een onderzoek gedaan naar het 'levensfasebewust personeelsbeleid' binnen het onderwijs. Het onderzoek heeft plaatsgevonden om inzicht in de problematiek en een overzicht van mogelijke succesfactoren te verkrijgen. De resultaten van dit onderzoek zijn verwerkt in deze publicatie.
De auteurs stellen dat er een tweedeling zichtbaar is in de wijze waarop scholen en besturen anticiperen op ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt en in het vormgeven van hun personeelsbeleid. Er is een groep van besturen en instellingen met een proactieve houding, die zelf of in samenwerking met anderen, actie onderneemt om tot een goed meerjarig personeelsbeleid te komen. Daarnaast is er ook een (grotere) groep die zich minder als probleemeigenaar opstelt en een meer afwachtende houding aanneemt.
Binnen grotere onderwijsinstellingsverbanden (grote scholen en besturen en samenwerkingsverbanden) lijken er meer mogelijkheden te zijn om het beleid over werving en behoud van leraren mobiliteit en personeelsplanning beter en professioneler vorm te geven.

Benadering
Levensfasebewust personeelsbeleid vormt een kwaliteitsaspect van het integrale personeelsbeleid. Integrale benadering van duurzame inzetbaarheid is hierbij van groot belang. Hierin wordt niet alleen aandacht besteed aan het individu, maar ook aan organisatorische vraagstukken binnen de school, managementstijlen, competentiemanagement, betrokkenheid en welbevinden. De aanpak van de vraagstukken rondom levensfasebewust personeelsbeleid zal bestaan uit een samenhangend palet van instrumenten, aanpakken en adviezen. Dit betekent dat de school zich niet langer alleen richt op de effecten en de gevolgen van ouder worden. denk hierbij ook aan optimale inzetbaarheid en optimale ontwikkelingen van alle leerkrachten en ondersteuners. Levensfasebewust personeelsbeleid begint niet bij de 50-plusser, maar is gericht op alle werknemers, ongeacht hun leeftijd. Uitdagingen waar scholen voor staan zijn: hoe behouden we de oudere leerkracht, hoe bieden we voldoende ruimte aan de jonge leerkrachten en hoe motiveren we ervaren leerkrachten?

Een goed levensfasebewust personeelsbeleid levert de school een aantal winstkansen op:
- Dalende verzuimkosten;
- Meer gemotiveerde werknemers;
- Effectievere inzet van personeel;
- Langer behoud van kennis en expertise;
- Minder lesuitval;
- Meer eigen verantwoordelijkheid van de medewerkers voor hun loopbaan.

Dit boek biedt u inzichten en handreikingen in het vormgeven aan een levensfasebewust personeelsbeleid.