(Echt)scheiding en internationaal privaatrecht

Voorwoord / 11
Afkortingenlijst / 17
1 De rechtsmacht van de Nederlandse rechter in internationale scheidingszaken / 21
1.1 Algemene opmerkingen / 21
1.2 Echtscheiding, scheiding van tafel en bed of nietigverklaring van het huwelijk: rechterlijke bevoegdheid onder Brussel IIbis / 23
1.2.1 Inleidende opmerkingen / 23
1.2.2 Brussel IIbis en art. 4 Rv / 24
1.2.3 De hoofdregels van Brussel IIbis: art. 3 lid 1 onder a en onder b nader beschouwd / 25
1.2.3.1 Algemeen / 25
1.2.3.2 Het begrip ‘gewone verblijfplaats’ / 26
1.2.3.3 Het peilen van de ‘gewone verblijfplaats’ in de tijd / 27
1.2.3.4 De echtgenoten hebben allebei gewone verblijfplaats in dezelfde lidstaat / 28
1.2.3.5 De echtgenoten hadden allebei hun laatste gewone verblijfplaats in dezelfde lidstaat en één van de echtgenoten bevindt zich daar nog / 28
1.2.3.6 De verwerende echtgenoot heeft gewone verblijfplaats in de lidstaat waar de verzoekende echtgenoot wenst te procederen / 28
1.2.3.7 Een van de echtgenoten heeft gewone verblijfplaats in de lidstaat waar de scheidingsprocedure wordt gestart en er is sprake van een gemeenschappelijk verzoek / 28
1.2.3.8 De verzoekende echtgenoot heeft gewone verblijfplaats in de lidstaat waar wordt geprocedeerd én verblijft daar sedert ten minste een jaar onmiddellijk voorafgaand aan het verzoek / 29
1.2.3.9 De verzoekende echtgenoot heeft gewone verblijfplaats in de lidstaat waar wordt geprocedeerd én verblijft daar sedert ten minste zes maanden onmiddellijk voorafgaand aan het verzoek, terwijl de verzoekende echtgenoot bovendien onderdaan van deze lidstaat is of in het geval van het Verenigd Koninkrijk of Ierland daar zijn ‘domicile’ heeft / 29
1.2.3.10 De echtgenoten zijn beide onderdaan van de lidstaat waarin de scheidingsprocedure wordt gevoerd / 31
1.2.4 Tegenvorderingen / 31
1.2.5 Van scheiding van tafel en bed tot echtscheiding: bevoegdheid tot omzetting / 31
1.2.6 Exclusieve aard van de in art. 3 tot en met 5 opgenomen bevoegdheidsregels / 32
1.2.7 Spoedeisende gevallen / 32
1.2.8 Relatieve bevoegdheid / 32
1.2.9 Toetsing van de bevoegdheid / 33
1.2.10 Verstekzaken / 34
1.2.11 Litispendentie en connexiteit / 34
1.3 Internationale scheidingszaken in het perspectief van art. 4 Rv / 35
1.3.1 Algemeen / 35
1.3.2 Ruimer materieel toepassingsgebied dan Brussel IIbis / 36
1.3.3 Art. 4 lid 1 en lid 4 Rv: koppeling aan de bevoegdheidsgronden van Brussel IIbis / 36
1.3.4 Art. 4 lid 2 en lid 3 Rv: voorlopige en bewarende maatregelen én nevenvoorzieningen in het kader van scheidingszaken / 38
1.3.5 Exceptie van onbevoegdheid (art. 11 Rv), litispendentie (art. 12 Rv) en connexiteit / 38
1.3.6 Interregionaal ‘geharrewar’: het Koninkrijk der Nederlanden / 39
1.4 Alimentatie in de Alimentatie-Vo, de EEX-Vo, het EVEX en Rv / 39
1.4.1 Algemeen, afbakening van de verdragen en verordeningen tot elkaar / 39
1.4.2 De Alimentatie-Vo / 41
1.4.2.1 Art. 4 Alimentatie-Vo: forumkeuze / 41
1.4.2.2 Art. 5 Alimentatie: verschijning schept internationale bevoegdheid / 42
1.4.2.3 Art. 3 Alimentatie-Vo: de hoofdregel van de EEX-Vo / 43
1.4.2.4 Art. 6 Alimentatie-Vo: subsidiaire bevoegdheid voor gerecht gemeenschappelijke nationaliteit / 44
1.4.2.5 Art. 7 Alimentatie-Vo: forum necessitatis / 44
1.4.2.6 Art. 8 Alimentatie-Vo: beperking rechtsmacht bij wijzigingsverzoek alimentatie / 45
1.4.2.7 Art. 14 Alimentatie-Vo: alimentatie als voorlopige voorziening / 45
1.4.2.8 Ambtshalve toetsing rechtsmacht / 46
1.4.2.9 Litispendentie, aanhangigheid en ontvankelijkheid / 46
1.4.3 EEX-Vo / 48
1.4.3.1 Algemeen / 48
1.4.3.2 Forumkeuze krachtens art. 23 EEX-Vo / 48
1.4.3.3 Art. 24 EEX-Vo: verschijning schept internationale bevoegdheid / 49
1.4.3.4 Art. 2: de hoofdregel van de EEX-Vo, forum rei / 49
1.4.3.5 Art. 5 sub 2 EEX-Vo: alternatief forum voor de hoofdregel van art. 2 EEX-Vo / 51
1.4.3.6 Alimentatie als voorlopige voorziening: art. 31 EEX-Vo / 53
1.5 Alimentatie en internationale bevoegdheid in het commune IPR / 53
1.5.1 Algemeen / 53
1.5.2 Internationale alimentatiezaken in het kader van een scheidingsprocedure / 54
1.5.3 Internationale alimentatiezaken buiten het kader van een scheidingsprocedure / 56
1.6 Huwelijksgoederenrecht en internationale bevoegdheid / 57
1.6.1 EEX-Vo, EVEX en het huwelijksgoederenrecht / 57
1.6.2 Nederlands-Belgisch Executieverdrag 1925 / 59
1.6.3 Internationale bevoegdheid van de Nederlandse rechter voor huwelijksvermogensrechtelijke geschillen in het commune IPR / 60
1.6.3.1 Algemeen / 60
1.6.3.2 Huwelijksvermogensrechtelijke issues onder de rechtsmachtregeling van art. 1 t/m art. 14 Rv / 60
1.7 Gezag en omgang bij echtscheiding en internationale bevoegdheid / 64
1.7.1 Algemeen / 64
1.7.2 Brussel IIbis / 65
1.7.3 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 / 72
1.7.4 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1961 / 73
1.7.5 De rechtsmachtregeling in art. 1 t/m art. 14 Rv / 75
2 Het in Nederland voor internationale echtscheidingen geldende conflictenrecht / 79
2.1 Algemene opmerkingen / 79
2.2 Scheiding en conflictenrecht / 79
2.2.1 Art. 10:56 BW / 79
2.2.2 Europese ontwikkelingen / 83
2.2.2.1 Echtscheidings-Vo / 83
2.3 Alimentatie en conflictenrecht / 86
2.3.1 Algemene opmerkingen / 86
2.3.2 De Alimentatie-Vo en het Haags Alimentatie Protocol 2007 / 87
2.3.3 Het Haags Kinderalimentatieverdrag 1956 / 92
2.3.4 Het Haags Alimentatieverdrag 1973 / 94
2.4 Huwelijksvermogensrecht en conflictenrecht / 100
2.4.1 Inleiding / 100
2.4.2 Rechtsbronnen / 101
2.4.3 Het Haags Huwelijksgevolgenverdrag 1905 / 102
2.4.4 Het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 / 103
2.4.5 Commune conflictenrecht (‘Chelouche/Van Leer) / 113
2.4.6 Art. 42 t/m 53 Boek 10 BW / 120
2.4.7 Europese ontwikkelingen / 120
2.4.8 Pensioenverrekening en pensioenverevening / 121
2.5 Gezagsvoorziening en conflictenrecht / 123
2.5.1 Algemeen / 123
2.5.2 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 (HKV 1996) / 123
2.5.3 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1961 (HKV 1961) / 124
3 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen in scheidingszaken / 127
3.1 Algemene opmerkingen / 127
3.2 Erkenning van buitenlandse scheidingen in Nederland / 127
3.2.1 Relevante regelgeving / 127
3.2.2 De erkenningsregeling van Brussel IIbis in vogelvlucht / 129
3.2.3 De erkenningsregeling van het CIEC-Verdrag in vogelvlucht / 133
3.2.4 De erkenningsregeling van het Haags Verdrag inzake de erkenning van echtscheidingen en scheidingen van tafel en bed in vogelvlucht / 136
3.2.5 Erkenning volgens het Nederlands-Belgisch Bevoegheids- en Executieverdrag / 140
3.2.6 Erkenning volgens het Nederlands-Italiaans Executieverdrag / 141
3.2.7 Erkenning volgens Boek 10 BW / 141
3.2.8 Erkenning volgens de Wet conflictenrecht echtscheiding / 146
3.3 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse alimentatiebeslissingen in Nederland / 150
3.3.1 Relevante regelgeving / 150
3.3.2 Erkenning en tenuitvoerlegging van alimentatiebeslissingen in Nederland onder de Alimentatie-Vo / 152
3.3.3 Erkenning en tenuitvoerlegging van alimentatiebeslissingen in Nederland onder de EEX-Vo en het EVEX / 159
3.3.4 Erkenning en tenuitvoerlegging van alimentatiebeslissingen in Nederland onder de EET-Vo / 162
3.3.5 Erkenning en tenuitvoerlegging van alimentatiebeslissingen in Nederland onder de EBB-Vo / 164
3.3.6 Erkenning en tenuitvoerlegging van alimentatiebeslissingen in Nederland onder het HEX 1973 / 166
3.3.7 Erkenning en tenuitvoerlegging van kinderalimentatiebeslissingen in Nederland onder HEX 1958 / 173
3.3.8 Verhaal in het buitenland van uitkeringen tot onderhoud (het Verdrag van New York) / 176
3.4 Erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen op huwelijksvermogensrechtelijk terrein in Nederland / 177
3.4.1 Relevante regelgeving / 177
3.5 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse gezagsvoorzieningen in Nederland / 177
3.5.1 Relevante regelgeving / 177
3.5.2 Brussel IIbis / 178
3.5.3 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 / 180
3.5.4 Erkenning en tenuitvoerlegging in geval van kinderontvoering / 181
3.5.5 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1996 (vervolg) / 183
3.5.6 Het Haags Kinderbeschermingsverdrag 1961 / 184
Literatuur / 185
Trefwoordenregister / 193
Jurisprudentieregister / 195
Artikelsgewijs register / 199