Gouden bergen speelt in het New York van 1746 als de jonge Richard Smith in de late namiddag van 1 november voet aan wal zet in deze rap groeiende handels- en havenstad. Zijn eerste daad is een briefwissel van 1.000 Engelse ponden op tafel leggen bij het handelshuis van de familie Lovell gevestigd op Golden Hill. 1.000 Engelse ponden, een fortuin voor die tijd. Er dient binnen zes weken een bevestigingsbrief uit Londen te arriveren om de wissel wordt met scepsis en ontzag onthaald in een Engelse stad met zo’n 7.000 zielen bestaande uit hoofdzakelijk Nederlanders, Engelsen en slaven. Maar ook een ratjetoe aan andere nationaliteiten en religieuze vluchtelingen, waar de stad in de eeuwen die volgden haar handelsmerk van zou maken.
Het raadsel van Mr. Smith, hij onthult niet waar hij het geld voor nodig heeft, wordt natuurlijk the-talk-of-the-town. Zijn vijanden proberen hem te doden, zijn vrienden redden hem het leven. Hij wordt verliefd op de ongrijpbare Tabitha en raakt verstrikt in de politiek van de stad met pro- rechtsgeldig te verklaren. Mr. Smith Engelse en pro-republikeinse voorkeuren. Zijn vriendschap met Septimus, de secretaris van de gouverneur, helpt hem daarin niet.
Niet voor niets plaatst Spufford zijn held op deze locatie. Hier zou in 1770 de eerste revolutionaire strijd uitgevochten worden tussen Engelse soldaten en burgers die de voorbode van de oorlog tussen de Engelse kroon en de Verenigde Staten zou worden.
In de winter van 1746 zijn de eerste tekenen al wel aanwezig. Tussen het vieren van oud-Nederlandse gebruiken als Sinterklaas (met een zwarte knecht) en de moderne scheiding der machten zit een held regelmatig klem.
Eén van de krachten van het boek is de steeds terugkerende vraag: wat komt Mr. Smith hier doen met zijn 1.000 Pond? En wie is toch die curieuze verteller die meer weet dan aan de lezer verteld wordt. Over het plot wil ik weinig kwijt. Dat zou de verrassingen die de lezer te wachten staan wegnemen. Een tip: lees Cato, a Tragedy van J. Addison (1712).
Het New York van 1746 is nauwelijks meer terug te vinden. Slechts het stratenplan (en groot deel van de straatnamen) van Lower Manhattan is hetzelfde. En de begraafplaats van Trinity Church. (Ook deze speelt een rol in het boek.) De strijd tijdens de Revolutie (Washington begon zijn opmars vanuit de stad) en een aantal grote branden in de 18de en 19de eeuw hebben alle originele gebouwen verwoest.
Gouden Bergen mag een geslaagd debuut genoemd worden. De thema’s die het boek aansnijdt zijn ook ruim 250 jaar later nog steeds actueel.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.