Het bestaat uit korte, heldere, imposante schetsen uit zijn praktijk in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Boeiend en leerzaam voor zowel professionals in de zorg als patiënten en hun naasten.
Het gaat veel over mensen die doodgaan, wat op zichzelf emoties opwekt, maar bij mij kwamen de emoties vooral door de empathie, barmhartigheid en onverschrokkenheid van deze medisch specialist. Hij vertelt korte, glasheldere, beeldende verhalen, die eerder als columns verschenen in het Dagblad van het Noorden. Geef iedereen een dokter zoals hij. Longarts De Hosson is niet alleen een mens van vlees en bloed met al zijn onzekerheden en twijfels, maar ook een doortastende dokter die goed luistert en die een lans breekt voor palliatieve zorg in combinatie met existentiële ondersteuning in de laatste levensfase. Hij is er namelijk inmiddels van overtuigd geraakt dat ook die ondersteuning pijn en benauwdheid kunnen verlichten.
‘Opgeven is wél een optie,’ stelt hij. Als je als arts de waarheid vertelt, namelijk dat de patiënt doodgaat, krijgt deze de tijd om thuis of in een hospice in alle rust afscheid te nemen. Medemenselijkheid en de kwaliteit van leven staan altijd voorop. De dood ziet hij niet als nederlaag, maar een slechte dood wel. ‘Het gaat niet meer om langer leven, maar om een waardige dood. Een fatsoenlijk sterfbed.’ Dat is ook zeer belangrijk voor de nabestaanden.
Protocollen en statistieken moeten er zijn, maar als het er op aankomt, schroomt Sander de Hosson niet en kiest hij altijd het beste voor de patiënt, ook als dat de consequentie met zich meebrengt dat hij het protocol naast zich neer moet leggen. De theorie is vaak makkelijk, maar de praktijk veel weerbarstiger. Wat doe je als een alleenstaande moeder met nog jonge kinderen haar zeer nabije overlijden domweg niet accepteert en alleen maar zegt dat ze wil leven? Of de bijna oma die koste wat het kost haar kleinkind nog geboren wil zien worden?
Bij hem zijn patiënten individuen, geen dossiers. Hij weet van professionele afstand, maar soms omhelst hij een patiënt of laat hij een traan na een heftige situatie. Hij heeft ook veel oog voor de verpleegkundigen en andere hulpverleners in de zorg.
Hij is realistisch, open en oprecht en zegt dat hij nederig is geworden in de tien jaar die hij inmiddels als longarts werkt. Volstrekte eerlijkheid naar de patiënt vindt Sander de Hosson essentieel. Soms, vindt hij, worden er door wetenschappers, te mooie verhalen verteld over nieuwe of toekomstige behandelmethoden. Hij wil mensen echter geen valse hoop geven. Een patiënt zei: ‘Ergens tussen al dat medische geweld dat men vooruitgang noemt, zweeft de mens op zoek naar kwaliteit van leven.’
Niet alles wat kan, móet ook daadwerkelijk, is zijn devies. Wie teveel focust op behandeling kan de realiteit uit het oog verliezen. De nadelen van behandelen moeten ook worden erkend en hij is daar open over.
Hij uit kritiek op het zeulen met stervende mensen naar een verpleeghuis om de sterftecijfers van het ziekenhuis naar beneden te krijgen. Aan de andere kant gaat hij zelfs achter de minister aan (uiteindelijk via Twitter) wanneer iemand thuis wil sterven en dat door de bureaucratie in de gezondheidszorg niet zou kunnen. Het individuele belang gaat bij hem voor.
Toen hij nog co-assistent was leerde een geestelijk verzorger hem dat nabijheid, in stilte aanwezig zijn en ruimte geven voor de angsten van de patiënt, -dus niet almaar vragen stellen, maar juist luisteren-, essentieel zijn.
In het ziekenhuis merkt hij hoe een dergelijke houding wordt gewaardeerd.
Uit zijn praktijk beschrijft hij een aantal schrijnende situaties, zoals die waarin een hardwerkende zakenvrouw die overduidelijk nog maar zeer kort heeft te leven, op haar sterfbed nog een deal aan het sluiten is via haar laptop, omringd door haar echtgenoot en volwassen zoons. Hij confronteert haar dan zonder dralen met het feit dat ze stervende is en dat ze beter bij haar gezin kan zijn dan bij haar laptop. Hierna toont ze alsnog haar ontreddering en barst in onbedaarlijk huilen uit. Diezelfde nacht sterft zij rustig, omringd door haar dierbaren. Ze hebben uitgebreid met elkaar gesproken en afscheid genomen. ‘In dit geval stond een stalen pantser een goed en menswaardig afscheid in de weg,’ schrijft Sander de Hosson.
Longarts De Hosson is gestopt met schrijven, omdat hij heeft verteld wat hij kwijt wilde. Maar het is te hopen dat hij aantekeningen blijft maken en zijn onmiskenbare schrijftalent later weer gebruikt voor een nieuw boek. Goed schrijvende artsen zoals Bert Keizer en Ivan Wolffers moeten worden gekoesterd.