Compendium Beslag- en executierecht

Voorwoord xxxi
Auteurs xxxiii

Visie op rechtshandhaving xxxvii
Mr. S.J.W. van der Putten
1. Inleiding xxxvii
2. De KBvG xxxviii
3. Rechtspraak xxxviii
3.1 Toegang tot het recht xxxix
3.2 Een executoriale titel in erkende of niet betwiste geldvorderingen xxxix
4. Informatievoorziening xl
4.1 Informatieverschaffing door de verweerder xl
4.2 Informatieverkrijging door de gerechtsdeurwaarder xlii
4.3 Informatieverschaffing door de gerechtsdeurwaarder xliv
4.4 informatie, veiligheid en privacywetgeving xlv
4.5 De gerechtsdeurwaarder als knooppunt van betrouwbare informatie xlv
5. Beslag en executie xlvi
5.1 Moderniseer het beslag- en executierecht xlvii
5.2 Executieverkoop via internet xlvii
5.3 Beslag op auto’s via kentekenregister xlvii
5.4 Duidelijkheid in gerechtelijke ontruimingen xlviii
6. De gerechtsdeurwaarder als tenuitvoerleggingsautoriteit xlviii
6.1 Rechtstreeks contact met de rechter xlviii
6.2 Invorderingen centraal geregeld xlix
7. Internationale samenwerking l
7.1 Global Code of Enforcement l
7.2 Internationale samenwerking l
7.3 Implementatie internationale standaarden li
8. Afsluiting lii

ALGEMENE BESCHOUWINGEN

1. Ontwikkelingen in het beslag- en executierecht: parels voor de zwijnen werpen 1
J. Uitdehaag
1. Inleiding 1
2. De positie van de gerechtsdeurwaarder 2
3. Ontwikkelingen op e-justice gebied: beslaglegging 5
4. Ontwikkelingen op e-justice gebied: betekening 6
5. Enkele best practices van andere landen 8
6. Bad practices: het voorstel tot een richtlijn betreffende kredietservicers, kredietkopers en de uitwinning van zekerheden 10
7. Conclusie 12

2. Rechtsherstel voor deurwaarders. Pleidooi voor publiekrechtelijke (en volledige) vereffening 13
Dr. H.J.R. Kaptein
1. Beginselen van rechtsherstel voor de deurwaarder 13
2. Schuld, kwijting, rechtsherstel en bevrijding: de deurwaarder doet niets en alles 15
3. Rechten, belangen en rechtvaardigheid 17
4. De gerechtsdeurwaarder als openbaar ambtenaar 18
5. Het bijzondere ambt waargemaakt 20
6. Professionele ethiek, rechtsherstel in eigen kring en (tucht)recht 24
7. Nog verder terug naar het ambt: bevorder de deurwaarder tot echt ambtenaar 28
8. Heer voorkom ons onze schulden (de olifant in de kamer) 30
9. Staatsgarantie: Heer betaal onze schulden 32
10. Slotsom: rechtsherstel voor wie deurwaarder blijft 34

3. Bescherming van het bestaansminimum. Van eigen belang naar gezamenlijk belang 37
Mr. A.J. Moerman
1. Beslagvrije voet 37
1.1 Zwakste schakel 37
1.2 Vereenvoudiging 38
2. Bankbeslag 39
3. Onnodig bankbeslag 41
4. Kosten bankbeslag 42
5. Banksaldo verrekenen 42
6. Beslag op inboedel 43
7. Beslag als oneigenlijk drukmiddel 44
8. Wildgroei aan bijzondere bevoegdheden 45
8.1 Verrekenen door de Belastingdienst 46
8.2 Overheidsvordering 46
8.3 Verhaal zonder dwangbevel 46
8.4 Beslag op toeslagen 46
9. Afstemming en coördinatie 47
9.1 Digitaal beslagregister 48
9.2 Verwijsindex Schuldhulpverlening 48
9.3 Clustering Rijksincasso 49
9.4 Coördinerend deurwaarder 49
10. Van eigen belang naar gezamenlijk belang 49

4. Internationale en Europeesrechtelijke aanknopingspunten 53
Prof. mr. H.C.F.J.A. de Waele
1. Inleiding 53
2. Institutionele kaders 53
3. De Recommendation van het Comité van Ministers 54
4. De Guidelines van de CEPEJ 56
5. De Global Code of Enforcement van de UIHJ 56
6. EU-recht 57
7. Resumé van bestaande verplichtingen 58
8. Toereikende congruentie 58
8. (Potentiële) lacunes en tekortkomingen 62
10. Afsluiting 65

5. Internationale standaards op het gebied van beslag- en executierecht 67
J. Uitdehaag
1. Inleiding: artikel 6 EVRM 67
2. Internationale standaards: Raad van Europa, CEPEJ en UIHJ 69
3. Principes en standaards van tenuitvoerlegging 70
3.1 Inleiding 70
3.2 Toegang tot tenuitvoerlegging 71
3.2.1 Verantwoordelijkheid van de Staat voor de tenuitvoerlegging 71
3.2.2 Duidelijke procedures van tenuitvoerlegging 72
3.2.3 Proportionaliteit 73
3.2.4 De partijen in de executieprocedure 74
3.2.5 Misbruik van rechtsmiddelen in de tenuitvoerlegging 76
3.3 De realisatie van de tenuitvoerlegging 78
3.3.1 De tenuitvoerleggingsprocedure 78
3.3.2 Communicatie en betekening 80
3.3.3 De kosten van de tenuitvoerlegging 84
3.3.4 Toegang tot informatie en privacybescherming 91
3.3.5 De verplichting om beslag te leggen 94
3.3.6 Rechtsmiddelen 94
3.4 De gerechtsdeurwaarder 96
3.4.1 Professionele status 96
3.4.2 Kwalificatievereisten 97
3.4.3 Training van gerechtsdeurwaarders 98
3.4.4 Activiteiten van gerechtsdeurwaarders 98
3.4.5 Verplichtingen van gerechtsdeurwaarders 99
3.4.6 De territoriale bevoegdheid van de gerechtsdeurwaarder 100
3.4.7 Ethiek en professioneel gedrag 100
3.4.8 Tuchtrecht en tuchtrechtelijke sancties 101
3.4.9 Toezicht en controle 102
3.4.10 Organisatie en status van het beroep 104
4. Tot slot 104

DE DEURWAARDER

6. De vooropleiding van gerechtsdeurwaarders: heroverweging gewenst?! 109
Mr. dr. I. Visser
1. Inleiding 109
2. De initiële academische opleiding voor gerechtsdeurwaarders: de argumenten 111
2.1 Inleiding 111
2.2 Noblesse oblige: geen vervanging, wel academische accenten 112
2.3 Proefschrift Van den Berg-Smit: geen academische vooropleiding, maar een academische vervolgopleiding 113
2.4 Meerjarenbeleidsplan: diversiteit in vooropleidingen brengen 113
2.5 Conclusie 114
3. De opvatting van de beroepsgroep 114
3.1 Enquête 114
3.2 De respondenten 115
3.3 De gewenste vooropleiding voor gerechtsdeurwaarders 116
3.4 Analyse van de resultaten 117
4. Internationale ontwikkelingen 118
4.1 22 Europese landen kennen academische vooropleiding 118
4.2 Voorschriften UIHJ en ECJ 120
5. De vooropleiding tot notaris 121
5.1 Een vergelijking tussen het notarisambt en het gerechtsdeurwaardersambt 121
5.2 De initiële vooropleiding van de notaris: de historie 123
5.3 De huidige opvatting over de academische vooropleiding van de notaris 127
5.4 Discussies over de initiële notariële opleiding 128
5.5 Analyse 131
6. Conflicten en escalatie in de deurwaarderspraktijk 132
7. Conclusie 133

7. De toegevoegde waarde van de gerechtsdeurwaarder in de praktijk: het oplossen van geschillen en het toewerken naar de-escalatie 135
Dr. M.W.A. Odekerken
1. De sociale en bemiddelende rol 135
1.1 Conflictoplossing en de-escalatie 136
2. Conflictueuze interacties 137
2.1 Veranderingen in de samenleving 138
2.1.1 Marktwerking in het gerechtsdeurwaardersambt 139
3. Op weg naar verbetering 141
3.1 Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders 142
3.2 Politiek 144
3.2.1 Brede schuldenaanpak 144
3.3 Hoe nu verder? 147
4. Aanbevelingen 148
4.1 Een beheerste marktwerking 148
4.1.1. Het minimaliseren/elimineren van marktgerelateerde principes 148
4.1.2 Het verscherpen van het tuchtrecht en toezicht 151
4.1.3 Het opheffen van te hechte banden met opdrachtgevers 152
4.1.4 Beroepsethiek hoog op de agenda zetten 154
4.2 Het verankeren van de sociale en bemiddelende rol 155
4.2.1 Het vastleggen van de sociale en bemiddelende rol 157
4.3 Het aanpakken en meehelpen aan een oplossing voor de schuldenproblematiek 164
4.3.1 Integrale samenwerking tussen ketenpartners 170
4.3.2 Informatiedeling 171
4.3.3 Een landelijk programma: de gerechtsdeurwaarder als centrale ketenpartner 175
4.4 De-escalatie (van conflicten) 180
4.4.1 Proactief optreden 181
4.4.2 Reactief optreden 183
5. Conclusie 185

8. Verplicht schuldenaar in executoriale fase tot verschaffen van informatie over vermogenspositie 187
Mr. M.A.J.G. Janssen en J. Nijenhuis
1. Inleiding 187
1.1 Zorg ervoor dat de verweerder verplicht is informatie te geven over zijn gehele vermogen 188
1.2 Zorg ervoor dat de gerechtsdeurwaarder eenvoudig informatie over het vermogen van de verweerder kan verkrijgen 189
2. Relevante rechtspraak 190
2.1 De Hoge Raad 190
2.2 Lagere rechtspraak 193
3. De visie in de literatuur 200
4. Internationale ontwikkelingen 204
5. Conclusie 208

9. Informatiebevoegdheid 209
Mr. S.N. Peijnenburg
1. Inleiding 209
2. Over de grens 214
3. De huidige situatie 215
3.1 Openbare bronnen 215
3.2 Niet-openbare bronnen 216
4. Benodigde en gewenste informatiebronnen 217
5. Mogelijkheden op korte termijn 219
6. Minnelijke en conservatoire fase: voorkoming van problematische schulden 221
6.1 Informatievoorziening ten behoeve van een conservatoir beslag 221
6.2 Minnelijke informatievoorziening in het kader van schuldenproblematiek 222
7. Mogelijkheden voor andere rechtsgebieden 223
8. Conclusie en aanbevelingen 224

EXPLOTEN

10. Artikel 3:37 lid 2 BW: is een exploot dan een ambtshandeling? 227
Mr. M.A.J.G. Janssen
1. Inleiding 227
2. Parlementaire geschiedenis betreffende art. 3:37 lid 2 BW 229
3. De rechtspraak 233
4. De literatuur 235
5. Enkele vermogensrechtelijke bepalingen nader beschouwd in het licht van art. 3:37 lid 2 BW 237
6. Conclusie 238

11. Betekenen van exploten 239
Mr. J.H. Rutten
1. Inleiding 239
2. Algemene aspecten van de betekening 241
2.1 Inleiding 241
2.2 Exploot doen, origineel en afschrift(en) 242
2.3 De systematiek van de betekeningsvoorschriften 243
2.4 Het begrip ‘woonplaats’ 244
2.4.1 Inleiding 244
2.4.2 Woonplaats van een natuurlijk persoon: woonstede of werkelijk verblijf 245
2.4.4 Woonplaats van een rechtspersoon 248
2.4.5 Woonplaats op kantoor of filiaal: art. 1:14 BW 250
2.4.6 Gekozen woonplaats: art. 1:15 BW 250
2.5 Het begrip ‘kantoor’ 250
3. Exploot doen aan personen in Nederland 252
3.1 Basisregels 252
3.1.1 Art. 46 en 47 Rv: exploten bestemd voor natuurlijke personen 252
3.1.2 Betekening in persoon 252
3.1.3 Betekening aan de woonplaats aan een huisgenoot of iemand anders 256
3.1.4 Achterlating of toezending in gesloten envelop 258
3.1.5 Overeenkomstige toepassing op andere situaties 260
3.2 Exploot doen aan bijzondere natuurlijke personen en rechtspersonen 261
3.2.1 Art. 48 Rv: leden Koninklijk Huis en Staat 261
3.2.2 Art. 49 Rv: publiekrechtelijke rechtspersonen 262
3.2.3 Art. 50 Rv: overige rechtspersonen 263
3.2.4 Art. 51 lid 1 Rv: vof en cv 265
3.2.5 Art. 51 lid 2 Rv: maatschap 265
3.2.6 Art. 52 Rv: curatoren en bewindvoerders 266
3.2.7 Art. 57 Rv: woningdelers 266
3.2.8 Art. 58, 59 en 60 Rv: schepen en luchtvaartuigen 267
3.2.9 Art. 63 Rv: rechtsmiddelen en executie 267
4. Exploten doen aan onbepaalde personen 268
4.1 Inleiding 268
4.1.1 Art. 53 Rv: gezamenlijke erfgenamen 268
4.1.2 Art. 61 Rv: krakers 269
4.1.3 Art. 62 Rv: gebruikers van algemene voorwaarden 269
5. Exploot doen aan personen zonder bekende woon- of verblijfplaats (openbare betekening) 270
5.1 Inleiding 270
5.2 Natuurlijke persoon versus rechtspersoon 270
5.3 Onbekendheid van de woon- of verblijfplaats 271
5.4 Betekening aan het parket 271
5.5 Publicatie 273
6. Exploot doen aan personen in het buitenland 274
6.1 Inleiding 274
6.2 Betekening in Nederland aan een persoon met een buitenlandse woonplaats 275
6.2.1 Inleiding 275
6.2.2 Betekening aan een gekozen woonplaats 275
6.2.3 Art. 54 lid 1 Rv: betekening aan een verblijfplaats in Nederland 276
6.3 (Keuze uit) de betekeningsregimes 279
6.3.1 Vier relevante betekeningsregimes 279
6.3.2 Materiële toepasselijkheid: burgerlijke en handelszaken 280
6.3.3 Formele toepasselijkheid van de EG-Betekeningsverordening 281
6.3.4 Formele toepasselijkheid van het HBV en het RVV 1954 281
6.4 Betekening volgens art. 55 Rv 282
6.4.1 Inleiding 282
6.4.2 Wijze van betekening 283
6.5 Betekening volgens het RVV 1954 en het HBV 283
6.5.1 Inleiding 283
6.5.2 Wijze van betekening volgens het RVV 1954 284
6.5.3 Wijze van betekening volgens het HBV 286
6.6 Betekening volgens de EG-Betekeningsverordening 290
7. Aanbevelingen 290

12. Moderniseer ook de executiecommunicatie. Noodzakelijk vanuit wettelijk en maatschappelijk perspectief 293
D. Kruiswijk, dr. M. Keizer, prof. dr. J.E. Wieringa
1. Inleiding 293
1.1 Moderne communicatie 293
1.2 Andere kijk op invordering 295
1.3 Wetenschappelijk onderzoek 295
1.4 Data-analyse 296
2. Passende, persoonlijke incassocommunicatie 296
2.1 Wanbetaler of debiteurklant? 296
2.2 Klantbehoud en reputatiebescherming 297
3. Communicerend exploteren: visueel exploot 297
3.1 Voorkoming beslag- en executiemaatregelen 297
4. Modernisering communicatie in het beslag- en executierecht 299

EXECUTORIALE TITELS

13. Privaatrechtelijke executoriale titels 303
Prof. mr. A.W. Jongbloed
1. Inleiding 303
2. Art. 430 Rv, de kernbepaling 303
3. Een goed begin … maar niet iedere executoriale titel is direct ten uitvoer te leggen 307
4. Hoever strekt de taak van de gerechtsdeurwaarder? 308
5. Notariële akte 313
6. Titel uit het buitenland 316
7. EAPO: het Europese bankbeslag 318
8. Een executoriale titel legitimeert de afdwinging niet altijd: misbruik van recht 319
9. Tweede executoriale titel of verklaring voor recht? 323
10. Conclusie 323

14. Het prijskaartje van het procesrecht 325
Mr. H.J.M. van Dal en mr. M.A.C. Geurts
1. Inleiding 325
2. Regeling proceskosten 326
3. Proceskostenveroordeling in IE-zaken 327
4. Misbruik van procesrecht/onrechtmatige daad 328
5. Meer variatie in vergoeding advocaatkosten 330
6. Verhaal 332
7. Zekerheidstelling proceskosten ex art. 224 Rv 333
8. Verdere tegemoetkoming verhaalsproblemen 334
9. Slot 335

15. Een oplossing voor de omslachtige incassopraktijk: het verkrijgen van executoriale titels bij erkende en niet-betwiste geldvorderingen 337
Prof. mr. A.W. Jongbloed en mr. S.J.W. van der Putten
1. Inleiding 337
2. Omslachtige incassopraktijk 337
2.1 Lucratieve business 342
3. De oplossing: een effectieve procedure 343
3.1 De rol van de rechter 346
3.1.1 De rechter en niet-betwiste geldvorderingen 346
3.1.2 De rechter en de ambtshalve toetsing 347
3.2 De rol van de gerechtsdeurwaarder 349
3.3 Benodigde wetswijziging 350
4. Vergelijking met de Belgische procedure Invordering Onbetwiste Schulden 350
5. Voordelen procedure 351
5.1 Voorkomen van incassomisstanden 352
5.2 Lagere kosten 353
5.3 Minder belasting rechtspraak 354
6. Conclusie 355

BESLAG EN EXECUTIE

16. Over baanbrekende en/of grensverleggende beslagarresten (‘een verlate hommage aan Henk Snijders’) 359
Mr. dr. L.P. Broekveldt
1. Inleidende opmerkingen 359
2. Het baanbrekende en/of grensverleggende van enkele van deze oudere HR-arresten 359
3. Het beslagonderwerp van dit opstel: HR 2014 en HR 2015 in internationale context 361
4. Iets over eigenlijke en oneigenlijke vreemdelingenbeslagen (art. 767 Rv) 361
5. Het arrest inzake Gazprombank/Bensadon (‘HR 2014’) 362
5.1 Inleiding en plaatsbepaling 362
5.2 Overzicht juridische kernfeiten 363
5.3 HR 2014: baanbrekend én grensverleggend 364
5.4 De viervoudige erkenningscatalogus: gezag van gewijsde 365
5.5 Concluderende slotopmerkingen 366
6. Het arrest inzake Promneftstroy/Yukos Capital en Glendale Group (‘HR 2015’) 366
6.1 Korte inleiding 366
6.2 Het feitencomplex in kort bestek 367
6.3 De bouwstenen voor de oplossing: Forward/Huber (‘HR 2008’) 368
6.4 Een even inventieve als eenvoudige oplossing van de beslagpuzzel 369
7. Van der Kwaak en Snijders versus Forward/Huber, rechtersrecht en slotopmerking 370

17. Doel en misbruik van beslag 375
Mr. S.J.W. van der Putten en mr. M.R. van Zanten
1. Inleiding 375
2. Misbruik van recht 377
3. Misbruik van beslagrecht 378
3.1 Recht op beslag en executie 379
3.2 Beoordeling van misbruik van beslagrecht 382
3.2.1 Beoordelingsmaatstaf: geen belang 383
3.2.2 Beoordelingsmaatstaf: doelbinding 383
3.2.3 Beoordelingsmaatstaf: onevenredige benadeling 391
3.2.4 Beoordelingsmaatstaf: alle omstandigheden van het geval 392
3.3 Misbruik van beslagrecht door de schuldenaar 392
3.4 Misbruik van beslagrecht in jurisprudentie 393
3.4.1 Misbruik van beslagrecht bij onroerend goed 394
3.4.2 Misbruik van beslagrecht bij beslag voor een te hoog bedrag 397
3.4.3 Misbruik van beslagrecht door verzwijging van feiten 398
3.4.4 Misbruik van beslagrecht bij eigenbeslag 400
3.5 Gevolg van misbruik van beslag 403
3.6 Conclusie 404
4. Taak en positie van de gerechtsdeurwaarder 406
4.1 Taak gerechtsdeurwaarder 407
4.2 Ministerieplicht 408
4.3 Beoordeling netto-opbrengst bij beslag 414
4.4 Beoordeling goederenrechtelijke aanspraken 416
4.5 Conclusie 417
5. Aanbevelingen 418

18. De (nieuwe) rol van de kantonrechter in het beslag- en executierecht 421
Mr. B. Jakic
1. Voorlopige voorzieningen en executiegeschillen 421
1.1 Het bestaande recht 421
1.2 De huidige rechtspraktijk 422
1.3 De bedoeling van de wetgever 424
1.4 Bezwaren 425
1.4.1 De terminologische aanpassing 425
1.4.2 Art. 50 Wet RO 426
1.4.3 Exclusiviteit sector civiel 427
1.5 Voorstel 427
2. Verlof tot het leggen van conservatoir beslag 429
2.1 Het bestaande recht en de huidige rechtspraktijk 429
2.2 De bedoeling van de wetgever 430
2.3 Geen verplichte procesvertegenwoordiging? 432
3. Conclusie 434

19. De dwangsomrechter en de executierechter: nodeloos ingewikkeld?! 437
Prof. mr. A.W. Jongbloed
1. Inleiding 437
2. De rechter die een dwangsom heeft opgelegd 438
3. Verwarring 438
4. Het onderscheid ‘dwangsomrechter’ ↔ ‘executierechter’ 441
5. Een achterhaald onderscheid? 442

20. De geldigheid van rechtshandelingen in weerwil van beslag 445
Mr. drs. D.F.H. Stein
1. Inleiding 445
2. De ‘niet-inroepbaarheid’ van rechtshandelingen in weerwil van beslag 446
3. ‘Onttrekking’ aan beslag (art. 198 Sr) 449
3.1 Algemeen 449
3.2 Het onttrekkingsbegrip 449
3.3 De strekking van art. 198 Sr 451
4. Nietigheid op grond van art. 3:40 BW? 454
4.1 Inleiding 454
4.2 Toetsing van rechtshandelingen in strijd met de wet 456
4.2.1 Rechtshandelingen in strijd met de wet verricht 456
4.2.2 Rechtshandelingen door inhoud of strekking in strijd met de wet tevens in strijd met de openbare orde of goede zeden? 457
4.3 Nietige titel? 459
4.4 Nietige leverings- of vestigingshandeling of betaling? 460
5. Conclusie 463

21. Beslag op (goederen in) een gemeenschap 465
Mr. T.P. Hoekstra
1. Inleiding 465
2. De gemeenschap 466
3. De eenvoudige gemeenschap 469
4. De bijzondere gemeenschappen van afdeling 3.7.2 BW 471
5. De bijzondere gemeenschappen waarvoor de gemeenschapstitel niet geldt 472
6. Conclusie 479

22. Executie van het aandeel in een vennootschap onder firma 483
Mr. J.D. van Vlastuin
1. Verschillende executiemethoden 483
1.1 Derdenbeslag 483
1.2 Gemeenschap 483
1.3 Aandelenbeslag 484
1.4 Vangnetregeling 484
2. Jurisprudentie 485
3. Uitwinning aandeel in vof 486
3.1 Bijzondere aspecten 486
4. Conclusie 487
5. Voorstel 487

23. Binnentreden en de hulpofficier van justitie 489
Mr. M. Bernardt
1. Inleiding 489
2. De huidige regeling en de praktijk 489
2.1 Toegang tot de plaats 490
2.2 De weigering 491
2.3 De legitimatie van het binnentreden 491
2.4 Het begrip woning en het huisrecht 492
2.5 Uitbreiding huisrecht tot erf, tuin, auto? 492
3. Art. 444 Rv in historisch perspectief 493
4. Historisch overzicht huisrecht en Algemene wet op het binnentreden 499
5. Toepasselijkheid van art. 444 Rv bij andere bepalingen 500
6. De recente wetswijzigingen van art. 444 Rv en het binnentreden 501
6.1 Wetsvoorstel versterking van het presterend vermogen van de politie 501
6.2 De verzamelwet J en V 2018 502
7. De rol en bevoegdheid van de hulpofficier van justitie 503
7.1 De bevoegdheid van de ambtenaar van politie 503
7.2 Opvattingen uit de literatuur en jurisprudentie 503
7.3 De ambtenaar van politie heeft geen zelfstandige beslissingsbevoegdheid 503
8. Is een herziening noodzakelijk? 504
8.1 Suggestie herziening 508

24. Beslag op contant geld 511
J.S. Evers
1. Inleiding 511
2. De beslagleggende deurwaarder 511
3. Toegang tot elke plaats 511
4. Verplichte medewerking van derden 512
5. Inbewaargeving 512
6. Beslag op contant geld 512
7. Storting op een kwaliteitsrekening 513
8. Hoe verkoop je contant geld? 514
9. Beslag op een portemonnee 514
10. Van wie is het geld 515
11. Buitenlandse valuta 515
12. In eigen kluis 516
13. Cumulatief beslag 517
14. Geen beslag, maar betaling 517
15. Melding ongebruikelijke transactie 517
16. Aanbeveling en slotconclusie 518

25. Executoriaal beslag op roerende zaken bij of onder een derde 519
Mr. drs. I. van Marsbergen en mr. D.J.C. Blox
1. Beslag bij een derde 519
2. Beslag onder een derde 520
3. Conclusies en aanbevelingen 522

26. Knelpunten bij beslag op waardevolle kunstwerken 525
Mr. M.P.H. Sanders, mr. G.J.T.M. van den Bergh en mr. S.H. Wiggers
1. Inleiding 525
2. Knelpunten 526
2.1 Wie wordt de bewaarder? 527
2.1.1 Geschiktheid van de bewaarder 527
2.1.2 Bereidheid van de bewaarder 527
2.2 De voorwaarden van de bewaring en aansprakelijkheid voor schade 529
2.3 De kosten van de bewaring 530
3. Conclusie en aanbevelingen 530

27. Executoriale veiling van roerende zaken via internet. Een onderzoek naar de executoriale veilingwaarborgen in het internettijdperk 533
Mr. drs. P.A. Fruytier
1. Inleiding 533
2. De te waarborgen belangen en de digitale waarborging daarvan 535
3. De aankondiging van de veiling en de mogelijkheid van bezwaar 535
4. De inrichting van het veilingproces via internet 537
4.1 De veilingmodaliteiten en de controlewaarborgen 537
4.2 Centralisatie of decentralisatie? 541
5. Conclusie 542

28. Het executoriaal beslag op aandelen op naam – het lelijke eendje dat van de wetgever maar geen zwaan mag worden 545
Mr. R.J.W. Analbers en mr. S.S.J.P. Roestenberg
1. Inleiding 545
2. Arrest van 22 juni 2018 546
2.1 Executie bij een aanbiedingsregeling 547
2.2 Executie bij een goedkeuringsregeling 548
2.3 Tussenconclusie 549
2.4 Overeenkomstige toepassing op beslagexecutie 549
3. Minimale aanpassingen aan huidige regeling 550
3.1 Van overeenkomstige toepassing verklaren van algemene beslagregels 550
3.2 Aanpassing art. 474h Rv 552
3.3 Verhouding tussen art. 2:195 lid 7 BW en art. 474g lid 4 Rv 552
3.4 Schrappen termijn van één maand 553
3.5 Schrappen briefje voorafgaand aan betekening 554
4. Slot 554

29. Aandelenexecutie 555
Mr. J.D. van Vlastuin
1. Huidige gang van zaken 555
2. Voorgestelde wijze van verkoop 556
3. Toelichting 556
4. Overige aanpassingen 557
4.1 Akte van levering 557
4.2 Registratie 557
4.3 Toezending 557
5. Centraal aandeelhoudersregister 558
6. Samenvatting 558

30. Beslag op en executie van domeinnaamrechten en bitcoins 561
Prof. mr. J.W.A. Biemans
1. Inleiding 561
2. Domeinnaamrechten (en huur en licenties) 561
2.1 Inleiding 561
2.2 Aard van het domeinnaamrecht: een abonnement, vergelijkbaar met huur 562
2.3 Domeinnaamrecht en Credit Suisse/OSX 563
2.4 Domeinnaamrecht als ‘vordering’ beschouwd; problemen bij verpanding en beslag 564
2.5 Domeinnaamrecht als ‘contractuele rechtspositie’ of ‘vermogensrecht sui generis’; problemen bij verpanding en beslag 566
2.6 Domeinnaamrecht is geen ‘intellectueel eigendomsrecht’ 566
2.7 Eigen procedure van SIDN voor verpanding en beslag: contractuele regeling met derdenbedingen 566
2.8 Geen problemen in faillissement 567
2.9 Voorstel voor een nieuwe regeling 567
3. Bitcoins en andere virtuele betaalmiddelen 569
3.1 Inleiding 569
3.2 Bitcoins en andere virtuele ruil- of betaalmiddelen 569
3.3 Juridische status quo van bitcoins: een rondgang langs verschillende rechtsgebieden 570
3.3.1 Inleiding 570
3.3.2 Boek 3, 6 en 7 BW en Faillissementswet 570
3.3.3 Financiële toezichtwetgeving 572
3.3.4 Fiscaal recht 573
3.3.5 Strafrecht 573
3.3.6 Tussenconclusie 574
3.4 Beslag op bitcoins 575
3.4.1 Inleiding 575
3.4.2 Blockchain 575
3.4.3 Derdenbeslag 576
3.4.4 Beslag op de bitcoins 576
3.4.5 Looking into the future: beslag op de bitcoins revisited 578
4. Conclusie 579

31. Het Nederlandse bankbeslag; hoe kunnen de knelpunten worden opgelost? 581
Mr. Th.P. ten Brink, mr. M.H. Gardien en mr. S.E. Poutsma
1. Inleiding 581
2. Executoriaal en conservatoir beslag 582
2.1 Inleiding 582
2.2 Executoriaal beslag 582
2.3 Conservatoir beslag 583
2.4 Grenzen 584
3. Het Europese bankbeslag 585
3.1 Inleiding 585
3.2 Toepassingsbereik 586
3.3 Bevoegdheid 587
3.4 Het verzoek om het verkrijgen van een beslagbevel en de beoordeling daarvan 587
3.5 Rechtsmiddelen 589
4. Belangrijkste verschillen tussen het Nederlandse bankbeslag en het Europese bankbeslag 590
4.1 Inleiding 590
4.2 Vrees voor verduistering 591
4.3 Zekerheidstelling 591
4.4 Reikwijdte van het beslag 592
4.5 Mogelijkheid tot het horen van partijen 592
4.6 Inlichtingen rekeninginformatie bij executoriale titel 592
4.7 Afwijkende termijnen derdenverklaring 593
5. Knelpunten binnen het Nederlandse bankbeslag 593
5.1 Inleiding 593
5.2 De informatiebevoegdheid van de deurwaarder 594
5.3 De reikwijdte van het beslagobject 596
5.4 De reikwijdte van het herhaald gebruik van beslagverlof 597
5.5 De termijn van de derdenverklaring 601
6. Conclusies en aanbevelingen 603
6.1 Informatiebevoegdheid deurwaarder 603
6.2 Reikwijdte van het beslagobject 604
6.3 De reikwijdte van het herhaald gebruik van beslagverlof 604
6.4 De termijn van de derdenverklaring 604

32. Beslag op een bankrekening: tijd voor verandering?! 605
Prof. mr. A.W. Jongbloed
1. Inleiding 605
2. Postgiro- en loonbeslag-arrest 606
3. Hoe wordt in andere landen geoordeeld? 615
3.1 Inleiding 615
3.2 Duitsland 617
3.3 België 619
3.4 Frankrijk 620
3.5 Zweden 621
3.6 Estland 622
3.7 Portugal 623
3.8 Kosovo 625
3.9 Tsjechië 627
4. De overheidsvordering 628
5. Conclusie 630

33. Twee wenselijke wijzigingen in de executoriale verkoopprocedure van onroerende zaken 635
Mr. dr. I. Visser
1. Doel van de executoriale verkoopprocedure 635
2. Maak de onderhandse executoriale verkoopprocedure flexibeler 636
3. Schrap het huurbeding 638
4. Conclusie 640

34. Ontruiming 641
Mr. J.M. Wisseborn
1. Inleiding 641
2. Ontruimingstitels 641
3. Formaliteiten: betekening en bevel 642
4. Aanzegging van de ontruiming 643
5. Een organisatorische uitdaging 644
6. Verwijdering van de inboedel 646
7. Bestuursdwang 647
8. Aanbevelingen 648

35. Enkele bespiegelingen over de waarheidsplicht in het conservatoire beslagrecht 651
Mr. P. de Bruin
1. Inleiding 651
2. De waarheidsplicht van art. 21 Rv 652
2.1 Algemeen 652
2.2 Art. 21 Rv en het conservatoir beslag 653
2.3 Beroep op het niet naleven van de waarheidsplicht 653
2.4 Gevolgtrekking door de rechter 654
3. Een korte analyse van de rechtspraak in de eerste maanden van 2018 654
3.1 Algemeen 654
3.2 Intermezzo, taal en morele noties 655
3.3 Schending van art. 21 Rv leidt niet altijd tot opheffing 656
4. Moet er iets veranderen? 657

36. Begroting vordering bij conservatoir verhaalsbeslag 661
Mr. T.P. Hoekstra
1. Inleiding 661
2. De begroting heeft geen beperkende werking 661
3. Begroting en omvang zekerheid 662
4. Conclusie 665

37. Conservatoir derdenbeslag door de curator op (de dekkingsgelden van) een D&O-verzekering 667
Mr. W.L.H. Aerts en mr. R.A.M.D. Smit
1. Inleiding 667
2. De D&O-verzekering 668
3. Belangen bestuurder 669
4. Belangen verzekeraar 670
5. Belangen curator als beslaglegger 671
6. Voorkomen derdenbeslag door de curator op de D&O-verzekering door het omzetten van de aanspraak van de bestuurder op de verzekeraar op vergoeding van de verweerkosten in een aanspraak op vergoeding in natura 671
7. Conclusie 674

38. Bewijsbeslag en het inzagerecht op bescheiden en ander bewijsmateriaal ‘elders dan op de aangetroffen gegevensdrager’, zoals in de cloud 675
Mr. W.F. Dammers en mr. N. Vrugt
1. Inleiding 675
2. Bewijsbeslag 676
2.1 Bewijsbeslag in IE-zaken 676
2.2 Bewijsbeslag in andere zaken 676
2.3 Bewijsbeslag onder derden 678
2.4 Geen fishing expeditions 679
2.5 Inzage na bewijsbeslag 679
3. Medewerkingsplicht 679
3.1 Voor de wederpartij en derden 680
3.2 Medewerkingsplicht bij versleutelde bestanden 680
4. Bewijsbeslag in de cloud 681
4.1 De cloud 681
4.2 Bewijsbeslag in de cloud volgens het Molenbeek-arrest 683
4.3 IT-deskundige 684
4.4 Medewerkingsplicht in de cloud 684
5. Overige knelpunten en aanbevelingen 685
5.1 De medewerkingsplicht van de derde in de cloud 685
5.2 Geen certificeringsstelsel voor IT-deskundigen 687
5.3 Te snel beroep op fishing expedition 688
6. Conclusie 688

39. Inzage na bewijsbeslag 691
Mr. W.J.G. Maas
1. Algemeen 691
2. Toets voor inzage binnen en buiten IE 692
3. Directe inzage na bewijsbeslag in IE-zaken 695
3.1 De Handhavingsrichtlijn 695
3.3 Wetgeschiedenis art. 1019b-d Rv 697
4. De wetgever is aan zet 698
5. Conclusie 699

40. Over schade en schande bij bewijsbeslag 701
Mr. G.R.G. Driessen en mr. D.J.C. Blox
1. Inleiding 701
2. Conservatoir bewijsbeslag 701
2.1 Vereisten aan het verzoek tot het leggen van conservatoir bewijsbeslag 702
2.2 Naar een wettelijke basis voor het conservatoir bewijsbeslag? 704
3. Bewijsbeslag – impact en schade 706
3.1 Nadelige gevolgen van conservatoir bewijsbeslag 706
3.2 Mogelijke schadevergoedingsvordering (derde-)beslagene 707
4. Conclusie en aanbevelingen 709

41. Modernisering beslag- en executierecht: een uitgelezen kans voor de erkenning van de belangenafweging als zelfstandige opheffingsgrond 711
Prof. mr. B. van Zelst en mr. R.G. Hendrikse
1. Inleiding 711
2. Art. 705 lid 2 Rv: de wetsgeschiedenis 711
3. De praktijk: gebrek aan een duidelijke lijn 713
4. Een aanpassing ter verduidelijking 714
5. Een uiterste op het spectrum als hoofdregel? 716
6. Conclusie 717

BIJZONDERHEDEN

42. Pandhoudersbeslag 721
Mr. J.M. Atema
1. Wat is pandhoudersbeslag? 721
2. Executie stil pandrecht op roerende zaken gevestigd bij authentieke akte 722
3. Executie stil pandrecht op roerende zaken gevestigd bij onderhandse akte 723
4. Enkele complicaties bij pandhoudersbeslag 724
4.1 Verpande zaak bevindt zich onder een derde 725
4.2 Verpande zaak is moeilijk te verplaatsen 725
4.3 Verpande zaak wordt verwaarloosd 726
4.4 Meerdere pandhouders 726
4.5 Vaststellen welke zaken verpand zijn 726
4.6 Samenloop pandhoudersbeslag en andere beslagen 727
4.7 Faillissement van de pandgever 728
5. Komend recht 728

43. Verhaal door de retentor 731
Mr. C.F.H. Donners
1. Inleiding 731
2. Tegen wie kan het retentierecht worden ingeroepen? 731
3. Voorrang van de retentor 733
4. Retentierecht op schepen 734
5. Faillissement van de schuldenaar 736
5.1 Retentierecht op schepen in faillissement 737
5.2 Strijd met redelijkheid en billijkheid 737
6. Afsluiting en aanbevelingen 738

44. Beslag en erfrecht 741
Mr. P.G. Knoppers en mr. M.M. Olthoff-Worst
1. Inleiding 741
2. Afwikkeling nalatenschap: algemene uitgangspunten 741
2.1 Testament 742
2.2 Geen testament 743
2.3 De saisine 744
2.4 (Beneficiair) aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap 744
2.5 Wet BETS 746
2.6 Recht van beraad 747
3. Conservatoir of executoriaal beslag in het erfrecht 748
3.1 Wie kwalificeren als schuldeisers? 748
3.2 Art. 4:184 BW: verhaal schuldeisers 748
3.3 Art. 4:223 BW: vorderingsrecht schuldeiser gedurende vereffening 752
3.4 Beslag ten laste van een erfgenaam/schuldenaar 753
3.5 Conservatoir beslag op niet-opeisbare erfrechtelijke vorderingen 754
4. Informatiewinning door schuldeisers 754
4.1 Testament is niet altijd verkrijgbaar 755
4.2 Boedelregister 755
4.3 Boedelbeschrijving 756
4.4 Verklaring van erfrecht / verklaring van executele 756
5. Tot slot 757

45. Beslag en faillissement, gelijktrekken regelingen civiele en faillissementsexecutie 759
Mr. V.H.B. Kruit en mr. B.T. Verdam
1. Inleiding 759
2. Beslag en faillissement, een introductie 759
3. Goederenrechtelijke overdracht en faillissement: Koot/Takken q.q. en Landbouwersbank/Ringel 761
4. Doorwerking van bevoegdheden beslaglegger door beperking van mogelijkheid van bezwaring of verrekening: Banque de Suez/Bijkerk q.q. en Reuser q.q./Postbank 763
5. Continuering van de lijn van Landbouwersbank/Ringel: Forward/Lafranca, Ontvanger/De Jong q.q. en Promneftstroy/Yukos 766
6. Doorwerking van beslag na datum faillissement ten aanzien van vorderingen tot betaling van een geldsom 768
7. Conclusie 772

46. Immuniteit van executie: tijd voor een koerswijziging 773
Mr. M.C. van Leyenhorst
1. Inleiding 773
2. De grondslag van immuniteit van executie 775
3. De Herfstarresten van de Hoge Raad 777
4. De identificatie van internationaal gewoonterecht 781
5. Een kritische beschouwing van de Herfstarresten van de Hoge Raad 783
6. De stand van het internationaal gewoonterecht – inleiding 787
7. Statenpraktijk ten aanzien van de aan immuniteit van executie te stellen grenzen 788
8. Statenpraktijk ten aanzien van bewijslast / presumptie van immuniteit van executie 802
9. Positie van een crediteur van een vreemde staat onder de Nederlandse benadering van immuniteit van executie 808
10. Moet Nederland het VN-Verdrag ratificeren? 809
11. Praktische tips bij het executeren op vermogen van een buitenlandse staat 812
12. Conclusies 814

47. Beslag op economisch eigendom 815
Mr. J. van Schendel, mr. N. Jans en mr. M.C.S. Solms
1. Inleiding 815
2. Wat is economisch eigendom? 815
3. Conservatoir beslag op economisch eigendom 817
4. Executoriaal beslag op economisch eigendom 819
5. Aanbevelingen voor de wetgever 820
6. Conclusie 821

CUMULATIE EN VERDELING

48. Cumulatief beslag en botsing van beslagen 825
Mr. A.H. Vermeulen en mr. drs. L.P. Wiggers
1. Inleiding 825
2. Cumulatief executoriaal verhaalsbeslag 826
3. Cumulatief conservatoir verhaalsbeslag 831
4. Cumulatief conservatoir en executoriaal verhaalsbeslag 833
5. Verdeling 833
6. Botsend beslag 836
7. Conclusie en aanbevelingen 837

49. Enige opmerkingen over executie, zuivering, rangregelingsprocedure en verdeling van executieopbrengsten 839
Mr. E. Loesberg
1. Inleiding 839
2. Executie 839
3. De zuivering 840

50. De deurwaarder verdeelt de opbrengst, maar hoe moet dat bij botsende executoriale en conservatoire beslagen? Een mogelijke oplossing 845
Mr. L.J. Saarloos

EXECUTIE OVERHEIDSVORDERINGEN

51. De invordering van bestuursrechtelijke geldschulden bij dwangbevel 851
Mr. drs. T.N. Sanders
1. Inleiding 851
2. De bestuursrechtelijke geldschuld 853
3. Het besluit om aan te manen 855
4. Het dwangbevel 858
5. Het inleiden van een executiegeschil 861
6. De omvang van het geding 863
7. De formele rechtskracht(fictie) en de toetsing van bestuursrechtelijke besluiten in het executiegeschil 867
8. Beslag bij bestuursrechtelijke geldschulden 872
9. Moet het bestuursrecht de schuldenaar (meer) bescherming bieden? 881
10. Conclusie 886

52. Invordering van bestuursrechtelijke geldschulden en de rechtsstaat 889
Mr. dr. N. Jak en mr. dr. C.N.J. Kortmann
1. Inleiding 889
2. Het dwangbevel: invorderen buiten de rechter om 890
2.1 Algemeen 890
2.2 Belastingrecht 891
3. De belastingdeurwaarder: een gebrek aan onafhankelijkheid? 892
4. De responsieve rechtsstaat: op naar één invorderingsautoriteit voor bestuursrechtelijke geldschulden 895
5. Conclusie 896

INTERNATIONAAL

53. Beslag en buitenland 901
Mr. H.A. Stein en mr. J.W. Westenberg
1. Inleiding 901
2. Soevereiniteitsbeginsel 901
3. Territoriale werking 902
4. Europese Unie 903
5. Buiten de Europese Unie 905
6. Vreemdelingenbeslag 909
7. Conclusie 913

54. Internationaal conservatoir beslag: een interessante maar onbeminde optie 915
Mr. B.A. de Ruijter
1. Inleiding 915
2. Brussel I bis 916
3. Burgerlijke Rechtsvordering en Beslagsyllabus 918
4. Jurisprudentie 919
5. Europese praktijk 920
6. Internationaal conservatoir bankbeslag onder EAPO 921
7. Slotopmerkingen 925

55. Cross-border vragen van IE-bewijsbeslag in het kader van de Handhavingsrichtlijn, de EEX-II-verordening en nationaal recht 927
Mr. G.W.C. Hartman
1. Is de Nederlandse rechter bevoegd tot het gelasten van bewijsbeslagmaatregelen ter zake van een (dreigende) inbreuk wanneer het ingeroepen recht (mede) van kracht is in het buitenland? 928
1.1 Toepassingsgebied IE-bewijsbeslag 928
1.2 Rechtsmacht over in Nederland gevestigde partijen 932
1.3 Rechtsmacht over in het buitenland gevestigde partijen 933
1.4 Belang bij grensoverschrijdende rechtsmacht 935
2. Is de Nederlandse rechter bevoegd tot het gelasten van bewijsbeslagmaatregelen wanneer het bewijs ofwel de informatie zich (mede) buiten Nederland zou bevinden? 935
3. Kan een bewijsbeslagbeschikking erkend en ten uitvoer gelegd worden in een ander land dan van de rechter die deze beschikking heeft gegeven? 937
3.1 ‘Beslissing’ door een gerecht van een lidstaat gegeven 938
3.2 Beslissing inhoudende ‘voorlopige of bewarende maatregelen’ 938
3.3 Voorlopige maatregel door gerecht dat bevoegd is om kennis te nemen van het bodemgeschil 939
3.4 Geen voorlopige maatregel zonder oproeping, tenzij betekening vóór tenuitvoerlegging 942
3.5 Erkenning: zonder vorm van proces, maar met certificaat gerecht van herkomst 945
3.6 Tenuitvoerlegging: certificaat gerecht van herkomst en bewijs van betekening 945
3.7 Aanpassing van een onbekende maatregel 946
3.8 Weigeringsgronden voor erkenning en tenuitvoerlegging 948
3.9 Erkenning en tenuitvoerlegging naar nationaal recht 948
3.10 Alternatief: grensoverschrijdende voorlopige maatregel met lokale gevolgen niet-naleving 949
3.11 Eis in de hoofdzaak 950
4. Samenwerking tussen de nationale rechter en HvJ EU bij de toepassing en uitlegging van de regels in het kader van het (IE-)bewijsbeslag 951
4.1 Algemene uitgangspunten 951
4.2 Vragen over bevoegdheid, erkenning en tenuitvoerlegging: EEX-II Vo of Rv? 952
4.3 Vragen in het kader van Rv en de Handhavingsrichtlijn: waar ligt de ondergrens? 953
5. Conclusie 954

56. De Belgische procedure tot invordering van onbetwiste geldschulden 957
Mr. J. De Meuter, mr. T. Ryken en mr. S. Torres van Grinsven
1. Totstandkoming, doel, waarborgen 957
2. Toepassingsgebied en uitzonderingen 961
3. Doelstellingen nader toegelicht 965
4. Beschrijving van de procedure 971
4.1 De betekening van de aanmaning tot betaling 971
4.2 De reactie van de schuldenaar 972
4.3 Uitschakelen van de betaalde en betwiste schulden 974
4.4 De uitvoerbaarverklaring van het door de gerechtsdeurwaarder opgesteld proces-verbaal van niet-betwisting 974
5. Centraal register voor de invordering van onbetwiste geldschulden (CROS) 976
6. Evaluatie 978

Jurisprudentieregister 983