Het rechterlijk bevel en verbod

1 Inleiding Inhoudsopgave / 1
1.1 Introductie / 1
1. Het belang van het rechterlijk bevel en verbod / 1
2. Nakoming als primaire remedie / 2
1.2 Reikwijdte en opzet / 3
3. Te behandelen onderwerpen / 3
4. Rechtsplichten en verbintenissen / 4
5. (Hoogst)persoonlijke dienstverlening / 6
6. Bevel en verbod / 7

2 Plaatsbepaling / 9
2.1 Doelen van rechtsvordering / 9
7. Voorkomen van dreigend onrecht / 9
8. Rechtsvorderingen / 9
2.2 Onderscheid rechterlijk bevel en verbod enerzijds en schade in andere vorm dan geld anderzijds / 11
9. De mogelijkheden van artikel 6:103 BW / 11
10. Discretionaire bevoegdheid / 13
2.3 Historie van het rechterlijk bevel en verbod / 13
11. Oplossing in schadevergoeding / 13
12. Sanctionering op voorhand / 14
2.4 Buitenlands recht en Unierecht / 16
13. Belgisch en Duits recht / 16
14. Unierecht / 17

3 Voorwaarden voor het geven van een rechterlijk bevel en verbod / 19
3.1 Algemeen / 19
15. De eisen die artikel 3:296 BW stelt / 19
16. Dreigende schending van een rechtsplicht / 19
17. “Op vordering van” / 21
18. Ook in verzoekschriftprocedures / 23
19. “Hij die jegens een ander” / 23
3.2 Voldoende belang / 25
20. De betekenis van het begrip “voldoende belang” / 25
21. Ambtshalve toetsing van het voldoende belang? / 27
3.3 Het belang bij een bevel of verbod / 29
22. Specifieke aandachtspunten / 29
23. Toezegging wederpartij / 30
24. Reële dreiging vereist / 32
3.4 Belang in hoger beroep bij een bevel of verbod / 33
25. De proceskosten als voldoende belang / 33
3.5 Discretionaire bevoegdheid? / 33
26. Geen belangenafweging toegestaan / 33
27. Alternatieven om onrechtmatigheid te voorkomen / 34
3.6 Relativiteit / 35
28. Relativiteit in artikel 3:296 BW / 35
3.7 Artikel 3:296 lid 2 BW / 37
29. Voorwaarde of tijdsbepaling / 37

4 Afwijzingsgronden / 39
4.1 De wet / 39
30. Algemene wettelijke uitzonderingen / 39
31. Zwaarwegende maatschappelijke belangen / 40
4.2 De aard der verplichting / 41
32. De aard van de verplichting als belemmering / 41
33. Onmogelijkheid / 42
34. Onmogelijkheid van zelfstandige nakoming / 44
35. De ondeelbare rechtsverhouding / 45
4.3 Rechtshandeling / 46
36. Afdwingbaarheid uitgesloten / 46
4.4 Andere afwijzingsgronden / 48
37. Redelijkheid en billijkheid / 48

5 Het petitum en het dictum / 51
5.1 Het petitum / 51
38. De vordering en de minder verstrekkende voorziening / 51
5.2 Het dictum / 52
39. Drie onderdelen van het dictum / 52
40. De veroordeelde partij / 53
41. Wat moet er worden gedaan of nagelaten? / 53
42. Een verbod in algemene termen / 54
43. Uitleg van het dictum / 56
44. Wanneer en gedurende welke periode / 57
45. Uitvoeringstermijn en respijttermijn / 57
46. Beperking van de duur van het verbod / 59
47. Uitvoerbaarheid bij voorraad / 59

6 Tenuitvoerlegging / 61
6.1 Inleiding / 61
48. Rechtskracht van de uitspraak / 61
6.2 Reële executie / 62
49. Afdwingen bevel om iets te doen / 62
6.3 Indirecte dwangmiddelen / 63
50. Noodzaak van dwangsom en lijfsdwang / 63
6.3.1 Dwangsom en lijfsdwang: niet bij veroordeling tot betaling van een geldsom aan wederpartij / 64
51. Betaling van een geldsom: grensgevallen / 64
6.3.2 Lijfsdwang / 66
52. Noodzaak van het bestaan van lijfsdwang / 66
6.3.3 Dwangsom / 67
53. Geen ultimum remedium / 67
54. Vrijheid voor de rechter / 68
55. Matigingsclausule / 70

7 Het verval van het bevel of verbod / 73
56. Een bevel of verbod heeft een beperkte werkingsduur / 73
57. Wijziging van omstandigheden / 73
58. Gevolgen bodemuitspraak / 75

8 Bewijslast overtreding / 77
59. In kort geding gaat het om de aannemelijkheid / 77
60. Bewijslast in bodemprocedure / 77

9 De voorlopige voorziening als bijzondere situatie? / 79
9.1 Inleiding / 79
61. Belang van het kort geding / 79
9.2 Voorlopige voorziening op de voet van artikel 223 Rv / 80
62. Het bevel of verbod als incidentele vordering / 80
63. Tijdstip van behandeling / 81
9.3 Het kort geding / 82
64. Voorlopige maatregel / 82
65. Spoedeisend belang / 83
66. Wel een belangenafweging / 84
67. Verhouding tot de bodemprocedure / 85
68. Artikel 3:296 BW niet van toepassing in kort geding? / 86

10 Afdwingen processuele verplichtingen / 89
69. De waarheidsplicht / 89
70. De verplichting om als partij te verschijnen / 90
71. De verplichting om als getuige te verschijnen / 90
72. Het bevel om te procederen of het verbod om te procederen / 91
73. het verbod om conservatoire maatregelen te treffen / 95

11 Inbreuken op het eigendomsrecht / 97
74. Eigendom als het meest omvattende recht / 97
75. revindicatie / 97
76. De actio negatoria; roerende zaken / 98
77. De actio negatoria; onroerende zaken / 99

12 Het straat- en contactverbod / 103
78. Verschillende mogelijkheden / 103
79. Bewegingsvrijheid en het recht op privéleven / 104
80. Eerdere schending noodzakelijk? / 105

13 Collectieve actie en het rechterlijk bevel en verbod / 107
13.1 Artikel 3:305a BW / 107
81. Het belang van het bevel en verbod bij collectieve acties / 107
82. Groepsacties en algemeen belang-acties / 109
13.2 Artikel 6:241 BW / 110
83. Het onredelijk bezwarend beding / 110
84. Noodzaak van de wettelijke voorziening / 111

14 Het rechterlijk bevel en verbod in zaken waarin de overheid partij is / 113
14.1 Inleiding / 113
85. De overheid als rechtspersoon / 113
14.2 Vorderingen tegen de overheid / 114
86. De met voldoende waarborgen omklede bijzondere rechtsgang / 114
87. Public interest litigation / 114
88. Bevoegdhedenovereenkomst / 115
89. Buitenlands beleid / 116
90. Wetgevingsbevel / 116
91. Actuele problemen / 118
14.3 Vorderingen door de overheid / 118
92. De overheid al behartiger van het algemeen belang / 118
93. Doorkruising / 119

15 Unierechtelijke invloeden – het aanbestedingsrecht als voorbeeld / 121
94. Suprematie van het Unierecht en de processuele autonomie / 121
95. Aanbestedingsrecht – de Rechtsbeschermingsrichtlijnen / 123

16 Tot besluit / 127

Literatuurlijst / 129
Jurisprudentieregister / 139
Wetsartikelenregister / 145
Trefwoordenregister / 149