Handboek moraliseren

Het is hoog tijd voor een handboek moraliseren. Want moraliseren is weliswaar in opkomst, maar dat gebeurt vaak op een onbeholpen, amateuristische of kinderachtige manier. Door elkaar de maat te nemen en te beledigen bijvoorbeeld. Of door na lang te hebben weggekeken ineens met straf te driegen.

Moraliseren heeft een negatieve bijklank. We associëren het met spruitjeslucht en benepen burgerlijkheid, autoritaire baasjes en betweterige schooljuffen. Voor ons gevoel staat moraliseren lijnrecht tegenover vrijheid, respect en tolerantie. Tegenover ruimdenkendheid en ieder in zijn waarde laten. Toch zijn er situaties waarin moraliseren onvermijdelijk is. Overheden en organisaties moraliseren noodgedwongen wanneer zij het openbare leven vormgeven. Buurtregisseurs, leraren en jongerenwerkers kunnen hun beroep niet uitoefenen zonder te moraliseren.

In het 'Handboek moraliseren' onderzoeken wetenschappers en journalisten hoe professionals, maar ook gewone burgers in uiteenlopende maatschappelijke praktijken moraliseren. Zo beschrijft Marcia Luyten de worsteling van docenten op vmbo om hun leerlingen iets bij te brengen. René Diekstra onderzoekt hoe buren met elkaar in gesprek gaan over de buurt. Justus Uitermark en Marcel Ham analyseren de moraliserende stijl van allochtone bestuurders als Abouteleb, Karacaer en Marcouch. Hoe voeren deze mensen gesprekken en wat voor strategieën hanteren zij daarbij. Wat gebeurt er in het grijze gebied tussen vrijheid en dwang?