Liefdevol opvoeden, een kunst

Inleiding 11
§ 1 Dit boek en zijn grafische vormgeving 12
1 De opvoedingstaak 15
§ 1 Kiezen voor kinderen 15
§ 2 Betrokkenheid 15
§ 3 Opvoedingsdoelen 18
§ 4 Het maatschappelijke aspect 20
2 De zin van het stellen van grenzen 21
3 Grenzen verkennen: teken van nieuwsgierigheid en moed 22
4 De zin van het overschrijden van grenzen 24
§ 1 Scheldwoorden – kinderen stellen vragen 24
§ 2 De omgang met taboes 25
§ 3 Enige opmerkingen over de seksuele opvoeding 27
5 De weerstand van het kind tegen volwassenen 30
§ 1 Het onderscheid 30
§ 2 Het ik 31
§ 3 Identiteit 32
§ 4 Verzet in de jeugd 33
6 De bijzondere manier waarop kinderenhun ouders
waarnemen 35
§ 1 De belangrijke betekenis van niet-verbale communicatie 35
§ 2 Verborgen boodschappen 36
7 De grens als bescherming 39
8 Veiligheid en geborgenheid 40
9 Systemen om te ordenen 43
Eerst even een korte theoretische uiteenzetting 43
§ 1 Posities 44
§ 2 De eettafel 45
§ 3 Gescheiden ouders en ‘patchworkgezinnen’ 47
§ 4 Gesprekssituaties 50
§ 5 De kamer 51
§ 6 De specifieke relatie met de broertjes en zusjes 52
10 Doeltreffend grenzen stellen 55
§ 1 De niet-verbale manier van uitdrukken van een vastbesloten
volwassene 55
§ 2 Boos gezicht 56
11 Beslissingen 59
§ 1 Wikken en wegen 60
§ 2 Tot een punt komen 61
§ 3 Beslissingen in het belang van de kinderen 61
§ 4 Verantwoordelijkheid 62
12 De redenen om grenzen te stellen 64
13 De onafhankelijke volwassene 65
§ 1 Test van de motieven van de volwassene 65
§ 2 Voorbeelden 66
14 Stijlverschillen tussen vader en moeder 70
§ 1 Positieve strijd 70
§ 2 Welke verschillen kunnen er nog mee
door? 71
§ 3 Bevoegdheden 72
§ 4 Balans 73
15 De samenwerking tussen ouders, crèche en basisschool 74
16 Op een eerlijke manier grenzen stellen 76
§ 1 Kritiek 76
§ 2 Waardering 77
17 De vermaledijde ‘maar’-zinnen 78
§ 1 Eerst het ene dan het andere 78 § 2 Rechtvaardigingen 79
§ 3 Het ‘maar’ als vlucht uit de verantwoordelijkheid 81
18 Straffen, prijzen, belonen en andere opvoedingsmaatregelen
83
§ 1 De logische gevolgen laten werken 83
§ 2 Straffen 85
§ 3 Rekening houden met de capaciteiten van het kind 85
§ 4 Huiselijke taken 86
§ 5 Beloning 87
§ 6 Prijzen 88
19 Verwachtingen die ouders van hun kinderen hebben 90
§ 1 Verwachtingen die niet bij de leeftijd horen 90
§ 2 Kinderwereld
versus volwassen wereld 92
§ 3 Het kind in de spanning tussen uiteenlopende
verwachtingen 92
§ 4 Teleurgestelde verwachtingen 93
§ 5 Wat angsten van ouders aanrichten 95
20 Behoeften van kinderen 97
§ 1 Terzijde: depressie 98
§ 2 Boven de hulpbehoevendheid
uitgroeien 100
§ 2 De fase van toenemende zelfstandigheid 101
§ 4 Gevoelens van angst en verlies 102 § 5 Begeleiding van kinderen
in hun angst 102
§ 6 Verlies van het gevoel nodig te zijn 105
§ 7 Verwennen 105
21 Zelfstandigheid in de kindertijd 107
§ 1 Het begeleiden van het zelfstandig worden 109
§ 2 Voorbeelden 109
§ 3 Op de feiten letten 110
22 Zelfstandigheid en onzelfstandigheid in de puberteit 112
§ 1 Je kunt kinderen ook teveel verzorgen 112
§ 2 Het bevorderen van
zelfstandigheid 114
§ 3 De goede opvoeding duikt onder 115
23 Eten 118
§ 1 Niet over het eten praten 118
§ 2 Voorkeur en tegenzin 118
§ 3 Teveel eten 119
§ 4 Verkeerd eten 120
§ 5 Zoetigheid 121
24 Bescherming tegen overbelasting 122
§ 1 Spelen in een omgeving met weinig prikkels 122
§ 2 Speelgoed
uitkiezen 123
§ 3 Spelen in plaats van televisie 123 § 4 Alternatieven
voor de media 124
§ 5 ‘Dosering’ in mediaconsumptie 125
§ 6 Het journaal 126
§ 7 Overdreven mediaconsumptie als symptoom 126
§ 8 Normale omgang met de media in de jeugd 128
§ 9 Leeftijdgerelateerde tips voor verstandig mediagebruik
25 zijsprong: Het kinderlijk gevoel te bestaan en het contact met
volwassenen 129
§ 1 De strategie van de volwassenen 129
§ 2 De strategie van kinderen 130
26 Contact 134
§ 1 Lichamelijk contact 134
§ 2 Oogcontact 135
§ 3 De bezorgde blik 135 § 4 De teleurgestelde blik 136
§ 5 De blik van waardering 136
§ 6 Verbaal contact 136
§ 7 De betekenis van contact voor de hele opvoeding van het kind 137
27 Hyperactiviteit en waarnemingsstoornissen 138
§ 1 Veel misverstanden 138
§ 2 Overprikkeling 140
§ 3 Te weinig prikkels 141
§ 4 Wat is ‘het probleem’? 141
§ 5 Hoe kunnen wij de kinderen steunen? 142
§ 6 Hulp en zelfhulp 145
§ 7 De belangrijke taak van de ouders 145
28 De ervaring van grenzen 147
§ 1 Voorbeelden 148
29 De rol van de woede 149
§ 1 Het scheiden van het gevoel van woede en de zaak waarom het draait
149
§ 2 De boosheid van het kind op de volwassenen gericht 149
§ 3 De woede begrijpen en tot uiting laten komen 150
§ 4 Het wegebben
van de boosheid 151
§ 5 De volwassene als rolpatroon 152
30 De opvoeder als partner in het conflict –
De opvoeder als begeleider in het conflict 153
§ 1 Conflicten tussen broers en zusters onderling zijn zinvol 153
§ 2 De volwassene in de rol van conflictpartner 154
§ 3 De volwassene in de rol van begeleider 156
§ 4 Escalaties 157
§ 5 Het voorkomen van conflict 158
§ 6 Boven het conflict uitstijgen 159
31 Provoceren, woede die woede oproept 160
§ 1 ‘Vliegen verjagen’ 160
§ 2 Vragen van provocerende kinderen 162
§ 3 Zinvolle reacties op provocaties 163
32 Zich herhalende conflicten (‘machtsspelletjes’) 164
§ 1 De situatie zelf 166
§ 2 De gerechtvaardigde behoefte 166
§ 3 De emotionele achtergronden van een machtsspel 167
§ 4 Een besluit nemen over de situatie 169
§ 5 Op de juiste tijd 169
§ 6 Het doen ophouden van ‘machtsspelletjes’ 170
§ 7 Het kind raakt een ‘gevoelige plek’ bij volwassenen 170
§ 8 Hoe voorkom je het ontstaan van ‘machtspelletjes’? 172
§ 9 ‘Ik heb een afspraak met mijn kind’ 172
33 Liegen 176
§ 1 Wat is ‘de waarheid’? 176
§ 2 Fantasieverhalen 177
§ 3 Betrapt worden 177
§ 4 Onbewuste en bewuste strategieën 178
§ 5 Ethische waarden 179
34 Stelen 180
§ 1 Eigendomsverhoudingen 180
§ 2 Contactbehoefte 180
§ 3 Stelen als symptoom 181
§ 4 Maatregelen die hulp bieden 183
§ 5 Stelen in de puberteit 184
35 Wanorde 185
§ 1 De uitbreiding van het territorium 185
§ 2 Een praktische oplossing
186
§ 3 Wanorde op de kamer van het kind 186
Terzijde 187
36 Schuldgevoelens bij ouders 188
§ 1 Schuldgevoelens na een misplaatste ouderlijke reactie 188
§ 2 Schuldgevoel als alarmsignaal 190 § 3 Zich op het hier & nu
concentreren 191
§ 4 Zijsprong: enige opmerkingen over het begrip ‘liefde’ 192
37 Ideeën voor niet-boze opvoedende maatregelen 194
38 zijsprong: Hoe volwassenen zelf iets aan hun eigen opvoeding
kunnen doen 195
§ 1 Volwassenen nemen de verantwoordelijkheid voor zichzelf op zich
§ 2 Hoe gaan volwassenen om met hun eigen grenzen? 196
§ 3 Vragen m.b.t. de zelfopvoeding van volwassenen 197
39 Een goed humeur 198
§ 1 Humor 198
§ 2 Balans tussen opvoeding en relatie 199
§ 3 Een goede tijdplanning 200
§ 4 Gezonde distantie 201
§ 5 De achtergrond 202
§ 6 Ontspanningsoefeningen 202
§ 7 Zelfrespect 204
§ 8 Partnerschap 206
40 Samenvatting 209
Bronnen 211
Literatuuroverzicht 212
Register 216
Verantwoording bij de Nederlandse uitgave 219
Fenomenologische Bibliotheek 221

©️
2023

Inkijkexemplaar lage resolutie.
Het fysieke boek is met hoge res. in offset gedrukt en genaaid gebrocheerd.
Papier binnenwerk: 100 g/m² BioTop 3. Druk: Wilco.