Gespreksleiding in groepsgesprekken en focusgroepen
Paperback NL 2024 1e druk 9789085602798Samenvatting
'Gespreksleiding in groepsgesprekken en focusgroepe' is een zeer praktisch boek voor iedereen die als gespreksleider aan de slag wil. Het is zowel bedoeld voor een onderzoeker die focusgroeponderzoek gaat uitvoeren als voor degene die een andersoortig groepsgesprek begeleidt. Of het nu een workshop, focusgroep of een vergadering is, qua voorbereiding en uitvoering vragen deze bijeenkomsten om soortgelijke vaardigheden van de gespreksleider.
Gespreksleider zijn is een vak en Marion Matthijssen onderstreept het belang van een zeer goede voorbereiding en de juiste gesprekstechnieken om de rol van gespreksleider zo goed mogelijk te vervullen. Zij staat uitgebreid stil bij groepsdynamiek en de verschillende rollen die deelnemers kunnen vervullen in een groepsgesprek. Verder presenteert ze variaties op het gebruikelijke ‘vraag-antwoord-groepsgesprek’. Uiteraard wordt ook ingegaan op het begeleiden van online groepsgesprekken. Tot slot komen de verschillende manieren waarop groepsdata geanalyseerd en teruggekoppeld kunnen worden aan bod. Daarmee is het boek ook zeer geschikt voor de onderzoeker die focusgroeponderzoek gaat uitvoeren.
Marion Matthijssen is socioloog met tevens een opleiding ‘Vormgeving & Communicatie’. Zij ziet onderzoek, communicatie en creativiteit als drie belangrijke componenten voor kwalitatief onderzoek. Ze werkt sinds 1998 als kwalitatief onderzoeker en richtte in 2010 haar eigen onderzoeks- en trainingsbureau ‘de Onderzoekswinkel’ op. Ze heeft ruime ervaring in het
begeleiden van focusgroepen en andersoortige groepsgesprekken en geeft daar veel training in. Ze traint jaarlijks zo’n honderdvijftig mensen in kwalitatief onderzoek. Als onderzoeker werkt ze voornamelijk in het sociaalmaatschappelijke
veld.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
1. Inleiding 11
2. Maken van een onderzoeksopzet 13
3. Focusgroeponderzoek 17
3.1 Inleiding 17
3.2 Kwalitatief onderzoek 17
3.3 Belangrijke kenmerken van kwalitatief onderzoek 19
3.5 Wanneer worden focusgroepen gebruikt? 24
3.6 Wanneer focusgroepen niet geschikt zijn 26
3.7 Aantal focusgroepen 28
3.8 Voor- en nadelen van een focusgroep 30 3.9 Verschillende vormen van focusgroepen 32
3.10 De fasen van een focusgroep 33
4. Andere groepsgesprekken 35
4.1 Inleiding 35
4.2 Verschillende groepsgesprekken 35
4.3 Deskundigheid bij groepsgesprekken 39 5. Gesprekshandleiding 49
5.1 Het belang van een goede voorbereiding 49
5.2 De gesprekshandleiding voorbereiden 49 5.3 Opbouw van de gesprekshandleiding 50 5.4 Soorten gesprekshandleidingen 57
5.5 De vraagstelling 586.
De deelnemers aan een groepsgesprek 63
6.1 Inleiding 63
6.2 Groepskenmerken bepalen kwaliteit groepsgesprek 63
6.3 Factoren die gedrag deelnemers beïnvloeden 66
6.4 Samenstelling van de groep 67
6.5 Rollen van deelnemers 68
6.5.1 Indeling in teamrollen 68
6.5.2 Rolindeling in focusgroepen 70
6.5.3 Indeling in rollen tijdens vergaderingen 72
6.6 De groep ‘bijsturen’ 74
7. Gesprekstechnieken in groepsgesprekken 77
7.1 Inleiding 77
7.2 Vaardigheden van de gespreksleider 77 7.3 Gesprekstechnieken in groepsgesprekken 79
7.3.1 (Actief) luisteren 79
7.3.2 Goed verbaal communiceren en vragen 81
7.3.3 Doorvragen 82
7.3.4 Samenvatten 87
7.3.5 Spiegelen 88
7.3.6 (Bij)sturen en gesprek in de hand houden 88
7.3.7 Signaleren van non-verbale communicatie 89 7.4 Belangrijke gesprekstips op een rij voor de gespreksleider 90 7.5 Groepsdynamiek 92 8. Andere werkvormen gebruiken 95 8.1 Een groepsgesprek anders beginnen 96 8.2 Het groepsproces doorbreken 97 8.3 Ideeën en oplossingen te inventariseren 99 8.4 Werken met beelden 102 8.5 Iets uitdelen, laten horen of zien 103 8.6 Werkvormen in grote groepen 104 8.7 Maak informatie zichtbaar voor de deelnemers 105 9. Checklist voor het begeleiden van groepsgesprekken 10710. Online groepsgesprekken 111 10.1 Inleiding 111 10.2 Een aantal basisvereisten 111 10.3 Een goede voorbereiding 114 10.4 Belangrijke aandachtspunten 114 10.5 Online gesprekstechnieken 118 10.6 Voor- en nadelen van een online groepsgesprek 120 11. Analyse focusgroepen 123 11.1 Inleiding 123 11.2 Voordat je begint met de analyse 125 11.3 Direct na de focusgroep 127 11.4 Aanpak van de data-analyse 128 11.5 Onbevangen interpreteren en analyseren 129 11.5.1 Grounded theory approach 129 11.5.2 Thematische analyse 133 11.6 Het gebruik van schema's en hulpmiddelen 138 11.7 Kwaliteitsvragen tijdens analyse 143 11.8 Rapporteren kan op meerdere manieren 144 Bijlagen Bijlage 1 – Verschillen focusgroep – diepte-interview 149 Bijlage 2 – Voorbeeld van een gesprekshandleiding 151 Bijlage 3 – Voorbeeld van een topiclijst 156 Bijlage 4 – Stroomschema in plaats van vragenlijst 157 Bijlage 5 – Validiteit en betrouwbaarheid in kwalitatief onderzoek 158 Literatuur
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
