Hoofdstukken uit de Geschiedenis van het Europese Privaatrecht

Het juridische onderwijs en de juridische praktijk ondervinden dagelijks de invloeden van de steeds nauwer wordende banden die de leden van de Europese Unie aan elkaar verbinden. De steeds hechter wordende economische gemeenschap heeft ook haar uitwerking op het traditionele privaatrecht. Er wordt zelfs, onder meer door het Europese Parlement, aangedrongen op de samenstelling van een Europees Burgerlijk Wetboek.

Een en ander dwingt tot een bezinning, niet alleen op de verschillen, maar vooral op de overeenkomsten tussen de stelsels die in de diverse Europese landen in de civielrechtelijke codificaties zijn neergelegd. Dit boek, dat bedoeld is als de logische voortzetting van de 'Hoofdstukken uit de Europese codificatiegeschiedenis', is gebaseerd op de vaststelling dat die verschillen en overeenkomsten slechts kunnen worden verklaard en begrepen tegen de achtergrond van het Europese ius commune, dat is het gerecipieerde Romeinse recht dat ten grondslag ligt aan alle Europese codificaties (en die van een zeer groot aantal landen buiten Europa).

Daarom wordt ieder deel van dit boek, dat is gewijd aan enige leerstukken van goederenrecht, geopend met een hoofdstuk dat het 'gemene recht' tot onderwerp heeft; in de daaropvolgende hoofdstukken wordt aangegeven op welke wijze de gemeenrechtelijke leerstukken in de belangrijkste West-Europese codificaties zijn verwerkt en hoe zij door de verschillende hoogste rechterlijke instanties in de loop van de rechtsontwikkeling zijn uitgewerkt. Tot slot wordt in ieder deel aandacht besteed aan de ontwikkeling van het Engelse privaatrecht ('common law' en 'equity').

Zo worden drie doelen tegelijkertijd gediend. Ten eerste wordt verduidelijkt welk een grote mate van samenhang er, ondanks de ogenschijnlijke rechtsverscheidenheid, tussen de verschillende West-Europese rechtsstelsels bestaat. Ten tweede worden de rechtspolitieke overwegingen naar voren gehaald die aan de verschillende keuzes ten grondslag liggen die bij het opstellen van de codificaties en in de latere rechtspraak zijn gemaakt. Ten derde wordt de lezer niet alleen ingeleid in enkele basisbegrippen van de continentale 'civil law', maar tevens in enkele grondbeginselen van de Engelse 'common law'. Daarbij wordt hem tevens duidelijk hoezeer deze laatste aansluiten bij tradities die ook op het West-Europese continent waren vertegenwoordigd, maar daar veelal - ofwel ten gevolge van de receptie van het Romeinse recht, ofwel door de codificaties - zijn verdrongen.

Het boek gaat in op een aantal leerstukken uit het zakenrecht, zoals de eigendomsoverdracht, de cessie van vorderingen en zakelijke zekerheidsrechten op roerende goederen. Het verduidelijkt daarbij de samenhang tussen de verschillende West-Europese rechtsstelsels. Om de onderwerpen goed te kunnen ontsluiten is een uitgebreid zakenregister toegevoegd. Daarnaast bevat het boek een bronnenregister en wordt in diverse hoofdstukken een overzicht gegeven van aanbevolen algemene literatuur.