Theorie van de morele gevoelens

Adam Smith (1723-1790) is de schrijver van de 'Wealth of Nations' uit 1776, het boek dat algemeen wordt beschouwd als het begin van de moderne economische wetenschap. In dit boek betoogt Adam Smith dat de welvaart van landen berust op arbeidsdeling en onderlinge ruil van goederen en diensten. Bijna iedereen die een economische opleiding heeft genoten, heeft ooit wel eens van dit boek gehoord. Er is een wijd verbreid idee dat Adam Smith egoïsme als ideaal voor het menselijk gedrag voorstond. Maar dat is een misverstand.

Adam Smith schreef namelijk ook 'The Theory of Moral Sentiments', een boek dat in 1759 uitkwam, dus zeventien jaar eerder. De titel van dit boek is in deze uitgave vertaald als 'Theorie van de Morele Gevoelens'. In dit boek geeft Adam Smith een volledig beeld van de mens. Hij redigeerde het tijdens zijn leven tot en met de zesde druk, die de basis vormt voor deze vertaling.

Het boek gaat over het menselijk gedrag en het menselijk karakter. Het behandelt de deugden in een samenleving die op ruil of uitwisseling is gebaseerd. Mensen wisselen allerlei met elkaar uit: meningen over mode en politiek, over goed en kwaad en zij ruilen ook goederen en diensten met elkaar. Zij doen dit alles voor hun ontwikkeling en welvaart. Mensen zijn vaak vriendelijk voor elkaar, ze zijn soms boos op elkaar en vaak streven ze naar hun eigenbelang. Volgens Adam Smith is dit moreel juist als mensen het maar gepast doen, dat wil zeggen als andere mensen het eens kunnen zijn met hun emoties, handelingen en karakter.

Dit boek is heel breed en omvat psychologische, sociologische, literaire, morele en historische beschouwingen. Het is belangwekkend voor iedereen die geïnteresseerd is in het verschijnsel mens.

Ondanks een leeftijd van meer dan 250 jaar, heeft het boek nog weinig van zijn actualiteit verloren. Adam Smith is een vertegenwoordiger van de Schotse Verlichting, een stroming waarin een zeer scherp waarnemingsvermogen van het menselijk gedrag en het menselijk karakter gepaard gaat met een diepe gevoeligheid voor menselijke relaties en met wijze morele raadgevingen.

Het is voor het eerst dat er een Nederlandse vertaling van 'The Theory of Moral Sentiments' verschijnt. De vertaling is zeer toegankelijk voor moderne lezers zonder de inhoud en sfeer van het origineel tekort te doen.