Waarom zat u in hemelsnaam drie dagen in een etalage in Haarlem? Is dat een waanzinnig plan?
Boekhandel H. de Vries in Haarlem wil dat er elke week iets gebeurt in zijn winkel. Hij opperde het plan om vier meter winkel te vullen met mijn boeken en vroeg of ik zelf ook iets Waanzinnigs wilde doen. Ik heb toen voorgesteld mijn huidige boek Waanzinnige plannen! te verkopen en tegelijkertijd in de etalage te gaan schrijven aan mijn nieuwe boek. En plain public dus. In relatie met mijn boek kun je dat uitleggen als: ook ik ben uit mijn comfortzone gekomen, want normaal werk ik thuis op zolder. Wie dat ook deed, was Tjerk Ridder. Hij liet zich sponsoren met een caravan en wilde ermee naar Shanghai reizen naar de wereldtentoonstelling, maar dan zonder auto. Zijn project heette dan ook: Trekhaak gezocht! Op gegeven moment bleek dat Chineze auto’s geen trekhaken hebben. Iedereen riep toen: oh, dan gaat het zeker niet door. Maar Tjerk had het gepland, had sponsoren en paste prompt zijn plannen aan. Uiteindelijk is hij via 53 auto’s tot Istanbul gekomen. Plannen moet je ook aan durven passen omdat zaken in het leven nu eenmaal anders kunnen lopen. Achteraf lijken dit soort plannen altijd haalbaar, maar voor Tjerk was het een waanzinnig plan.
Hebben wij Nederlanders moeite met waanzinnige plannen?En is dat misschien ook wel een reden voor de crisis?We baden in weelde en steken ons nek niet meer uit?
Ik denk wel dat het iets Westers is. Het gaat hier nog behoorlijk goed en dat maakt het voor veel mensen lastig om iets nieuws te proberen. Er wordt veel geklaagd in het Westen. We missen hier de noodzaak om tot vernieuwing te komen. Kijk ik naar pakweg India, dan zie ik mensen die wel moeten ondernemen om in hun leven te kunnen voorzien. Dat geeft toch een andere dynamiek. We zijn er in het Westen heel goed in om de verantwoordelijkheid voor situaties elders neer te leggen - het ligt nooit aan ons - in plaats van plannen maken en zelf kansen opzoeken. Mensen hebben veel wat ik ooit-dromen noem. Ze willen ooit dit of dat. Ik zeg: beslis om het uit te voeren en begin, óf doe het niet. Vertel je plan tegen anderen, het liefst tegen mensen die kritisch zijn én je graag zien slagen. Dan word je feitelijk verplicht om de plannen ook uit te gaan voeren.
Het boek Waanzinnige plannen! draait vooral om de ondertitel: ‘En hoe ze te realiseren’. Weet ik na het lezen hoe ik succesvol kan worden en uit de valkuil van de ooit-dromen kan komen?
Ik heb geen geheim, het is geen zeven stappen naar succes. Maar bepaalde wetmatigheden zijn er wel. Begin met plannen, voer je plan uit, en improviseer omdat het leven zich niet aan je plannen aanpast. En wees onredelijk! Met dat laatste bedoel ik: er zijn zo veel redenen om iets vooral niet te doen. Geen geld, geen tijd, je kunt het niet, of anderen zeggen dat het niet kan. Kijk naar Tjerk en zijn caravan, hij werd voor gek verklaard. Maar zet juist dan door. Weet heel goed naar wie je wel moet luisteren en naar wie niet. In zeker zin moet je een bord voor je kop hebben. ‘De redelijke mens past zichzelf aan, aan de restricties die hem omgeven. De onredelijke mens past de restricties in zijn omgeving aan, aan hemzelf… Elke vooruitgang hangt af van de onredelijke mens,’ aldus George Bernard Shaw.
Een boek schrijven, met een caravan naar Istanboel, huizenruil tussen een Waddeneiland en een huis in Amsterdam…. Misschien een waanzinnig plan, maar zeker niet onmogelijk. Een politieke partij opzetten is een ander verhaal. Of zijn er universele wetmatigheden tussen kleine en grote plannen?
Je moet waanzinnige plannen maken die voor jou belangrijk zijn. Niet alles hoeft groots en meeslepend te zijn. Anderzijds denk ik dat zowel voor grote als kleine plannen geldt dat plannen maken, improviseren en onredelijk zijn altijd gelden. En wat is onmogelijk? Is een politieke partij beginnen in Nederland een waanzinnig plan? Ik denk van wel en zeker niet onmogelijk.
Wat is de grootste hobbel voor mensen om ‘ooit-dromen’ vooral niet te verwezenlijken?
Angst. We hechten veel te veel waarde aan angsten. Terwijl veel dingen waar je bang voor bent helemaal niet gebeuren. Angst is ook vooral de angst dat anderen vinden dat jij gefaald hebt. In een vacuüm is iemand veel eerder bereid risico’s te nemen omdat anderen niet meekijken. Als je niks te verliezen hebt, is het veel makkelijker om ergens in te stappen. Wat helpt - heb ik gemerkt - is hulp vragen bij anderen. Waarom moet je alles zelf doen? Social media kan daarbij een enorme steun zijn. Ik heb ooit voordat social media hip was een filmmarathon georganiseerd. Ik ben weken bezig geweest voordat ik voldoende artsen had om de gezondheid van mensen in de gaten te houden. Via social media zou ik dat nu in no time hebben geregeld. Maar overall geldt dat mensen graag bereid zijn te helpen bij het verwezenlijken van waanzinnige plannen. Mensen van wie een plan mislukt, roepen vaak: het moment was er niet naar. Ik zeg: nee, ze hebben zich meestal niet goed voorbereid. Mensen die al drie jaar roepen dat ze een plan hebben, redden het ook niet. Voor hen is het nooit goed genoeg. Plannenmakers moeten beseffen dat ze in actie moeten komen. Improviseren heeft daarmee te maken. Een toneelspeler kan alleen goed improviseren als hij zich heel goed heeft voorbereid op zijn rol en de tekst kent. Dan pas kan hij uit zijn comfortzone komen. Overall geldt denk ik dat als jij ergens in gelooft, anderen er ook in gaan geloven. Zo ben ik ook in record time van mijn schulden afgekomen.
