U introduceert een nieuwe term, de neurosollicitant. Wat is dat?
Een neurosollicitant is iemand die heel bewust omgaat met beslisprocessen. Die weet hoe het onbewuste brein werkt. Veel sollicitanten weten hoe ze vanuit het bewuste brein worden aangenomen, namelijk op basis van competentie en werkervaring, maar ze weten niet wat het onbewuste brein doet. Daarom heb ik dit boek geschreven. Er zijn zes stimuli om het onbewuste brein te stimuleren als neurosollicitant. Het oerbrein is ingesteld op contrast, emoties, een verhaal met een begin en een eind, visuele en tastbare dingen en het is egocentrisch.
Wat is er mis met de standaardopening van de sollicitatiebrief: ‘Hierbij solliciteer ik naar...’?
Dat doen nog heel veel mensen, maar behalve dat het geen goed begin is van een verhaal, valt het ook niet op – en ons onbewuste brein is ingesteld op contrast. Die eerste zin moet opvallen én het begin zijn van een verhaal. Vaak werkt het als je een bepaalde kreet neemt die op jou slaat. Zo begeleidde ik iemand die solliciteerde binnen de kraamzorg met de openingszin: ‘Alle kinderen verdienen een kans.’ Hoe mooi kan je het hebben? Vervolgens bouwde ze in de rest van haar brief voort op die zin. Ze werd overal uitgenodigd voor een gesprek, juist vanwege die goede sollicitatiebrief. Je kunt ook opvallen met de kleur van je brief. Een sollicitant die ik coachte solliciteerde voor een baan bij een museum op geel papier, alsof het een post-it was, en hing haar brief daaraan op. Het kan ook helpen om iets tastbaar te maken. Een van de meest memorabele voorbeelden is voor mij iemand die solliciteerde op een marketingbaan en bij haar brief een badeendje had gedaan. Haar zin was: ‘Ik ben me er eendje.’ Ze werd op basis van die brief uitgenodigd voor een gesprek!
Hoe bepaal je of zoiets als een badeend gepast is voor een sollicitatie?
Je moet bij een sollicitatie goed opletten wat de cultuur van het bedrijf is waar je solliciteert en wie jij bent. Op dat kruispunt solliciteer je. Het heeft dus niet zoveel zin om zomaar opvallend te solliciteren. Als je zelf een zakelijk type bent en je solliciteert voor een baan bij de overheid, blijf dan in godsnaam dicht bij jezelf. Dan is opvallend solliciteren al een goede openingszin van je brief of een opvallende lay-out van je cv. Sommigen denken dat ze meteen een website moeten optakelen als ze op zoek gaan naar een baan. Of dat ze een filmpje over zichzelf moeten maken, zoals een dame die ik nu begeleid en die een heel hoge functie had. Maar zo’n filmpje vind ik helemaal niet bij haar niveau passen.
Hoe kun je als sollicitant op emoties inspelen?
Alles wat meespeelt en niet ingaat op de inhoud, daarmee speel je in op de emotie. In een onderzoek lieten ze sollicitanten eerst een praatje poep houden met de werkgever, terwijl de andere groep het gesprek meteen aanstuurde op de harde eisen, zoals de competenties. De sollicitanten die eerst over het weer praatten of de kamer werden als competenter gezien dan de mensen die meteen op de competenties aanstuurden. Uit een ander onderzoek bleek dat een warme drank ervoor kon zorgen dat een gesprekspartner als warmer werd beoordeeld. En als de gesprekspartners op zware stoelen zaten, dan werd het gesprek ook als zwaarder beoordeeld. Als sollicitant moet je continu bedenken dat alles wat je voelt uitvergroot in het gesprek wordt meegenomen.
Het is wel een hoop om rekening mee te houden als je gaat solliciteren.
Je moet er ook niet over nadenken. Ik zou zeggen: lees het hele boek en leg het naast je neer. Je zult dan merken dat je anders naar het sollicitatieproces kijkt. Dat wil ik ermee bereiken. Vandaar dat dit boek in HR-takken van de organisatie met veel interesse is ontvangen. Aan de vorm van je gezicht kun je bijvoorbeeld weinig doen, maar dit is wel een belangrijke factor. Een Amerikaanse psycholoog vond dat mensen al na een seconde een voorkeur ontwikkelen voor iemand. Zo kon hij op basis van de voorkeuren van proefpersonen in een experiment, die foto’s kandidaten voor een verkiezing een secondelang kregen te zien, met 70% nauwkeurigheid voorspellen wie de verkiezingen zou winnen. Ik heb dit toch in mijn boek beschreven, omdat ik deze belangrijke factor niet wilde verzwijgen. Andere dingen aan de foto bij je cv kun je trouwens wel veranderen.
Hoe moet de foto bij een cv eruit zien?
De persoon moet in ieder geval in de camera kijken en glimlachen. Verder bleek uit een fantastisch onderzoek in Rotterdam dat mannen met een baard en vrouwen met een bril het goed doen. Die worden eerder uitgenodigd voor een gesprek. Waarom dat is wordt vaak niet onderzocht in dit soort studies, want dan kom je vaak weer bij een verhaal wat mensen bewust in elkaar fabriceren. Op sites als Photofeeler.com kun je zelf testen welke pasfoto anderen likeable, influential of competent vinden. Zelf heb ik dat ook een paar keer gedaan en het is erg grappig om te zien dat sommige foto’s uit eenzelfde serie waar je net een beetje anders op staat, meteen invloed hebben op je scores. Uit onderzoek van die site bleek ook dat het niet uitmaakt of de foto in kleur is of zwart-wit zijn. Verder worden mensen op selfies vaak onbetrouwbaarder gescoord dan mensen die een ander de foto hebben laten nemen – en die vaak van iets verderaf is genomen. Ook zorgt formele kleding ervoor dat iemand als meer competent wordt gezien. Ook hier geldt volgens mij dat je je niet anders voor moet doen dan je bent. Ik zeg altijd: ‘Kleed je naar de beste versie in jouw functie.’