Zo is Het witte konijn voortgekomen uit mijn verbazing over wat mensen elkaar aandoen in organisaties en ook uit mijn ontdekking hoe overheersend de rationele beheersing van bedrijfsprocessen en de controlemechanismen erop zijn en hoe beperkt de daadwerkelijke wijsheid is over de mens, de groep en de eigen persoon, waardoor ineffectief gedrag optreedt en vaak totaal verkeerde besluiten op verkeerde gronden worden genomen.
Verbazing
Al direct toen ik ging werken voor een onderwijsinstelling merkte ik dat. Ik assisteerde een manager die als de opperbaas aanwezig was, lang overwerkte en als zij er niet was, vroeg naar huis ging. Ik zag collega’s kiezen voor angst in plaats van voor hun potentie. Ik belandde in ruzies die nergens over gingen. Ik nam deel aan vergaderingen waar iedereen volkomen langs elkaar heen sprak. Ik hoorde roddel en achterklap in de wandelgangen en als puntje bij paaltje kwam, was iedereen stil. Ik zag mannetjes krampachtig de baas spelen en om zich heen slaan bij tegenwind. Ik adviseerde, gelukkig niet lang, een directeur die de kunde had stelselmatig verkeerde personen aan te stellen op belangrijke plaatsen in de organisatie.
Het was, en is, mijn diepste verlangen deze missers, deze weeffouten en deze onnadenkendheden, te begrijpen en op te lossen. Waarom doen mensen zo? Wat is het nut? Kan het anders? En hoe dan?
Zoektocht
Daartoe ben ik gaan studeren en gaan lezen. Eerst de voor de handliggende managementboeken zoals die van Covey. Met zijn antwoorden kon ik verder maar de praktijk voelde steeds weer als een waterbed. Als ik daar drukte, zoals Covey me aanraadde, dan kwam het aan een ander kant omhoog en was ik dus nog niet geslaagd in wat ik voor ogen had. En daar vertelde Covey cum suis niets over. Ik ging dus verder zoeken en kwam via de psychologie, bij de sociologie en vandaaruit bij de filosofie. En toen ging het licht eindelijk aan.
De grote unificatie-theorie
Ik kwam tot het inzicht dat vele schrijvers en goeroes werken met de grote unificatie-theorie. En dat vele directeuren, bestuurders en managers deze wijze van denken klakkeloos overnemen.
De grote unificatie-theorie is een sterke vereenvoudiging van de werkelijkheid. Het brengt vele factoren – onder andere bedrijfsmatige, psychische en sociale – terug tot een paar organisatie- en veranderbegrippen. Handig, overzichtelijk en simpel te omarmen. Omdat een dergelijk systeem na verloop van tijd een beperkte werking heeft, volgt al snel een ander. Zo hoor je vandaag de dag veel over scrum, lean, de kleuren van Insights en Management Drives. Oudere systemen zijn: Six Sigma, de lerende organisatie, employability en Balanced Score Card. Zelfsturing en wendbaar zijn de toverwoorden van de komende tijd.
De voorstander gelooft met de unificatie en de bijbehorende interventies in kant-en-klare leer- en ontwikkelprocessen met voorspelbare uitkomsten. Zij staan voor de maakbaarheid van de organisatie en de mens erin. Hun systeem is dwingend, een keurslijf van richting en tempo. Vaak wordt het werken volgens het systeem belangrijker dan te kijken naar wat de realiteit verlangt.
Het witte konijn
Mijn verwondering over de bovenstaande gedragingen en het rigide systeemdenken zijn de inspiratie geweest om te gaan schrijven over ‘Het witte konijn. Ik wil de lezer aanzetten tot systeemloos denken en handelen. Los van ego, macht, hippe werkwijzen of onzekerheid en angst. Om een eigenzinnig leider te worden die kan leven met toeval, chaos, ongrijpbaarheid, tegenstrijdigheden en onlogica. Want het eigen geluid, eigenzinnigheid, is hard nodig om kwalijke leiders en dito organisaties en systemen een halt toe te roepen.
Mijn boek is een reis in het onbekende onbekende. Geen valse wensdroom in wonderland van 7 stappen of vier-vierkanten maar een realistisch essay waarin je zelf antwoorden formuleert en ik slechts in gesprek met je ben over je persoonlijke ontwikkeling om tot een juiste handeling te komen.
Frank Hoes is trainer, adviseur en spreker op het gebied van krachtig besturen, leidinggeven en managen. Hij is de auteur van Het witte konijn.
