Enig begrip kan ik wel opbrengen voor deze opgefokte treinreizigster. De touchscreens van de huidige generatie kaartautomaten ontnemen de gehaaste mens immers de mogelijkheid om frequent en hard op drukknopjes te meppen; een stressontladende activiteit die nog niet zo lang geleden het wachten op het kaartje – in beleving – deed verkorten. Aangezien aaien over een touchscreen stresspsychologisch nogal onbevredigend is, moet je op zo'n moment wel putten uit het rijke vocabulaire dat de Bond tegen het Vloeken, getuige haar vele campagneposters op stations, ons verbiedt.
Gelukkig zijn er nog wel frisdrankautomaten waar je een deuk in kunt schoppen, bedieningspanelen van liftdeuren waar je op kunt rammen, claxons waar je verkeersdeelnemers mee op kunt jagen en loketambtenaren waar je het smoelwerk van kunt verbouwen. Voor wie op een beschaafdere manier de tijdsbeleving positief wil beïnvloeden kan ik overigens multitasking aanraden. Het filerijden, bijvoorbeeld, zo ongeveer de grootste ergernis van de automobilist, is – alleen als u casco verzekerd bent - te combineren met koffiedrinken, de TomTom instellen, ontbijten, sms'en en zelfs krantlezen. Eenmaal rijdend kunt u eventueel uw bovenbeen gebruiken om te sturen, of beter gezegd: om tussen de vangrails te laveren. Voor multitasking heeft u immers twee handen nodig. En, voor wie gezegend is met een cruisecontrol, behoort het mobiel knippen van de teennagels ook nog tot de mogelijkheden. Zo irritant hoeft wachten dus niet te zijn.
Wachtenden, daarentegen, die geen vervanghandelingen verrichten, zijn – zo schrijft Herman Konings in zijn boek 'De stand des tijds' - geneigd de reële verliestijd groter in te schatten dan de chronometer. 'Geduld', de schone zaak die nog steeds als deugd wordt beschouwd, maakt volgens de trendverkenner steeds minder deel uit van onze psychologische instrumententrommel. De moderne samenleving, van de huiselijke sfeer tot de publieke ruimte, richten we namelijk steeds efficiënter in. Televisieprogramma's kunnen we op elk gewenst moment bekijken (Uitzendinggemist.nl), koffiefilters hoeven we niet meer te vullen (Senseo-pads), overschrijvingskaarten niet meer te posten (internetbankieren) en op het vliegveld kunnen we met een paspoortlezer onszelf inchecken.
Maar in onze beleving gaan we er niet op vooruit. Integendeel; de snelheid is uit onze cultuur verdwenen, stelt Marie Jane Ryen, auteur van 'De kracht van het geduld'. Door an sich versnellende technieken als breedbandinternet en spoedpassen op tolwegen “ervaren we enkel nog maar graden van traagheid”. Wachten vinden we bij steeds minder gelegenheden vanzelfsprekend, alles moet a la minute geregeld zijn. En daarom rijden we liever al bellend en bumperklevend de kofferbak van treuzelaars in elkaar, dan dat we ons concentreren op waar we mee bezig zijn; het proces, de weg van A naar B. “We lijden massal aan wachtmerries”, constateert Konings. Alleen de dood, zo waarschuwen cardiologen, kan de door traagheid geplaagde stressmens nog inhalen.
Over Steven de Jong
Steven de Jong is zelfstandig redacteur (Stevenschrijft.nl) en schrijver van de roman Bezorgde burgers (Lebowksi). In 2023 reageerde hij, namens Stichting Support Stotteren en Start Foundation, op tachtig vacatures met de vraag of de functie ook openstaat voor gekwalificeerde kandidaten die stotteren. Een ontluisterende verkenning waarvan hij verslag doet in De kracht van het verschil (Durden).