‘Managers maken zich druk over van alles zonder zich af te vragen wat daarvan nou de zin is’

Waarom heeft u dit boek geschreven?

Ik ben nu 55. Ik heb het gevoel dat ik het leven een beetje begin te snappen. Ik ben klaar met de wedstrijd. De mensen van wie ik houd, houden van mij. Het is allemaal leuker en plezieriger dan het ooit is geweest. Dan is er het besef dat het ooit ophoudt. Dat slaat nergens op. Dat dat moet, snap ik niet. Wanneer ik iets niet snap, doe ik wat wetenschappers altijd doen als ze iets niet snappen. Dan ga ik lezen wat anderen over dat onderwerp hebben geschreven. Vrienden vonden mijn vraag interessant. Zij waren erg nieuwsgierig naar mijn aantekeningen en bevindingen. Uiteindelijk heb ik het allemaal netter en wat literairder opgeschreven en er een boek van gemaakt, zodat zoveel mogelijk mensen er kennis van kunnen nemen. Zelf vind ik dat ik mijn vraag afdoende heb beantwoord.

Zou een niet ex-katholiek dit boek ook kunnen schrijven? U bent nogal geïnteresseerd in een leven na dit leven.

Ik bén katholiek. Nog steeds. Maar ik ben ook - wat ik noem – neo-naïef. Het is mijn idee dat mensen het voor het kiezen hebben wat er met hen na hun dood gebeurt. Geloof is een keuze. Ik onderzoek in mijn boek vier keuzemogelijkheden. Keuze 1: Als ik dood ben, ben ik dood. Keuze 2: Na mijn dood leef ik verder in een vorm waarbij ik me niet bewust ben van mezelf. Keuze 3: Na mijn dood leef ik in een zelfbewuste vorm verder. Keuze 4: Na mijn dood leef ik verder en kan ik communiceren met mensen op aarde.

Voor u valt de keuze op nummer 4.

Ja. Niemand heeft ooit bewezen dat-ie (God, AvB) niet bestaat. Maar daar gaat het niet om. We moeten ophouden met onze bewijsdrang. Zoals Pim van Lommel die met zijn boek ‘Eindeloos Bewustzijn’ over bijna-dood ervaringen het wetenschappelijk bewijs wil leveren voor een leven na dit leven. We moeten de discussie van dit soort bevindingen ontdoen. Want zoals gezegd: geloof is een keuze. Alle vier door mij onderzochte keuzemogelijkheden zijn in principe rationeel. Als je gelooft en daarnaar handelt, heeft dat bepaalde consequenties voor hoe je de dingen ervaart en hoe je ermee omgaat. Het voordeel van mensen die keuze 4 maken, is bijvoorbeeld dat ze beter kunnen omgaan met verdriet en minder vaak grijpen naar alcohol of drugs. Dat mensen voor die optie kiezen, snap ik heel goed. Sterker nog, ik kies er zelf ook voor.

Via een leuke omweg komt u als katholiek tot een bijna calvinistische conclusie. Want volgens u is een productieve levensstijl de zin van het leven. Dat is vergelijkbaar met het moeten woekeren met de ons gegeven talenten.

Bij het calvinisme zit een hoger moeten. Ik vind niet dat er zoveel moet. Ik zeg dat de zin van het bestaan is het ‘be-leven’ en door anderen laten beleven van je identiteit, het verder ontwikkelen van die identiteit door te experimenteren en te spelen. Hoewel. Misschien ben ik ook wel normatief. Want ik kan me niet voorstellen dat mensen niet geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van hun identiteit en kiezen voor een bestaan als van pakweg een hond. In zekere zin is mijn boek ook wel bedoeld als aansporing tot dat ontwikkelen, experimenteren en spelen.

U noemt zichzelf een neo-naïvo. U schrijft dat de neo-naïvo zichzelf regelmatig moet afvragen of hij niet gek is geworden. Of beter: hoeveel gekte hij voor zichzelf wil toelaten. Hoe gek vindt u uw boek?

Ik vind het wel leuk om af en toe dingen te doen die op de universiteit niet mogen. Hoe dat zit, leg ik uit in mijn toegift over het door mij ‘be-leefde’ neo-naïvisme, waartoe ik ook anderen hoop te inspireren. Maar helemaal gek is het niet. Ik was in elk geval erg blij met de reactie van Harry Starren van De Baak die zei dat dit het eerste echte managementboek was dat ik had geschreven. Waarom? Als er nou één beroepsgroep is die zich ontzettend druk maakt over van alles en nog wat zonder zich op gezette tijden af te vragen wat daarvan nou de zin is, dan zijn het wel managers. De Baak wil mijn boek gebruiken om managers te leren dat wat ze doen en de zin van het leven meer in elkaars verlengde te brengen. Te vaak staan die twee dingen bij managers orthogonaal op elkaar.