U schreef eerder No Story No Glory. Nu is er Change the Script, echte verandering begint met een eigen verhaal. Beide boeken gaan over storytelling. Wat maakt dit nieuwe boek anders dan het vorige?
No Story No Glory was vooral een kennismaking met de fijne kneepjes van storytelling, gericht op het vertellen van leiderschapsverhalen, waarmee je een vergezicht tot leven kunt wekken. In No Story No Glory leer je hoe je met een verhaal een visie op een tot de verbeelding sprekende manier kunnen uitdragen in plaats van dat te doen met gortdroge powerpoint presentaties, feiten en cijfers. Het behandelt de techniek achter het maken en vertellen van een goed verhaal. Maar de meeste verhalen die worden verteld, hebben vooral het doel houvast te bieden tijdens verandering. En dan is het neerzetten van zo’n eindbeeld alleen niet voldoende. Change the Script is een verdiepend boek over de rol van verhalen bij verandering. Het leert je boeiende verhalen te maken die de verandering helpen te versnellen. Over het belang van het vertellen over de bedoeling van de verandering, over welke bestaande beelden die jouw publiek heeft bij verandering en hoe jij daar met jouw verhalen zo op kunt aansluiten dat ze hun weerstand omzetten naar het helpen de verandering te volbrengen.
Veel verandertrajecten mislukken. Kan het vertellen van verhalen helpen om mislukkingen te voorkomen?
Dat denk ik zeker. Heel veel verandertrajecten worden mechanisch en procesmatig ingestoken vanuit kpi’s, dus vanuit meetbare doelen. De vraag is of je daarmee mensen in een organisatie meekrijgt. Voor veel betrokkenen is verandering een doorkruiste intentie: zij wilden het liefst gewoon zo doorgaan als ze gewend waren. Dan werken feiten en cijfers niet. Met verhalen geef je de verandering een menselijke maat. Je vertelt vanuit een oorspronkelijk streven naar waar je heen wilt. Waarom zijn wij er eigenlijk als organisatie, en wat moeten we doen om te bereiken wat we oorspronkelijk van plan waren? Luister in dat traject vooral ook naar hoe mensen die verhalen oppikken en daar zelf hun verhaal naast zetten. Verhalen werken veel beter dan mensen overladen met zielloze bespiegelingen over dat de markt tegenzit, dat de toegenomen concurrentie verdergaande efficiency nodig maakt en dat als we niets doen de organisatie zich uit de markt prijst. Ik noem dat het M-woord. We Moeten. Dan hebben leiders het over burning platforms en dat de wereld in brand staat. Urgentie bij verandering is nodig, maar vertel vooral ook waar je uiteindelijk op uit bent. Met een bevlogen verhaal over waar je heen wilt betrek je de toehoorders in plaats van ze te instrueren, en gaan ze in het verlengde van jouw verhaal met je meedenken om die verandering te volbrengen.
Vaak klinkt het zo ‘lullig’. Geforceerd een verhaal met een plot gaan vertellen. Een volwassen sprookje over de bühne brengen, werkt dat wel?
Nederlanders zijn - anders dan bijvoorbeeld Amerikanen - minder gewend om in een zakelijke context hun verhalen te vertellen. We zijn nuchter en pragmatisch. Niet in de bioscoop of in het theater, maar wel op ons werk. We houden ook niet zo van heldendom. Steken ons kop niet graag boven het maaiveld uit. De oplossing is niet om ‘geforceerd een sprookje te vertellen’, maar om je ‘persoon’ mee te brengen. Vertel hoe jij als leider zelf omgaat met verandering. Wat zijn je dromen, wat zijn je twijfels, en wat zijn momenten waarin je jouw eigen weerstand hebt doorbroken? En blijf over de verandering vertellen vanuit de bedoeling: het doel van de verandering gekoppeld aan het oorspronkelijke streven van de organisatie. Toon daarbij ook je eigen kwetsbaarheid. Door je eigen verhaal te vertellen resoneer je met je publiek en gaan ze met je meedenken.
Wat is de kern van een goed veranderverhaal?
Maak er geen saaie opsomming van: een ‘en-toen-en-toen-en-toen verhaal’. Zorg voor voldoende ‘maar-dan’-momenten, want juist in die momenten zit de verandering verstopt. Net als in een film wordt het juist op die momenten spannend. Obstakels, tegenslag en conflicten veroorzaken die maar-dan momenten. Dan moet je het anders gaan aanpakken, en ga je meer risico nemen om alsnog te bereiken wat je oorspronkelijk van plan was. Dan verander je. En zo kun je ook omgaan met de hulp in het verhaal: juist op het moment dat we het bijna opgeven komt uit onverwachte hoek… Het grootste maar-dan moment in elk verhaal is de ommekeer. Het is dat moment dat de verandering uiteindelijk voorgoed maakt, en het nooit meer wordt zoals het was. Focus dus vooral in de verhalen op die maar-dan momenten, dan heb vertel je echte veranderverhalen.
Wat zijn de kernpunten uit Change the Script?
Verander je verhaal over hoe je verandering gaat managen. Voor je het weet zijn goede bedoelingen verpakt in gortdroge, abstracte plannen en saaie presentaties. En pareer je weerstand met nog meer cijfers, feiten en uitleg waardoor nog meer mensen afhaken. Het slagingspercentage van veranderingsprocessen neemt toe als je de menselijke maat terugbrengt. Vertel een bevlogen persoonlijk veranderverhaal in plaats van te strooien met kpi’s. Maak in dat verhaal de bedoeling van de verandering belangrijk in plaats van het wat en hoe: de processen, en probeer daarmee mensen te bezielen. En vooral: luister ook goed naar de verhalen van de betrokkenen. Hoe gaan zij om met de verandering? Uiteindelijk gaan alle verhalen, die we vertellen en beluisteren over verandering. Daarom zijn het krachtige prachtige dragers voor verandertrajecten. Zorg daarom dat je jouw verhalen over verandering kent. Want iedere verandering begint met het vertellen van een goed verhaal.
