Hoe ben je op het idee gekomen voor een boek?
Ik heb eerst veertien jaar mensen opgeleid als loopbaancoach bij Fontys Hogescholen en Saxion totdat ik in 2002 als zelfstandig loopbaancoach aan de slag ging. Vanaf die tijd heb ik veel blogs geschreven, maar ik wilde iets meer gestructureerd mijn kennis en ervaring doorgeven. Ik was al eerder begonnen met het schrijven van mijn boek, maar het ging pas echt goed lopen toen ik met schrijfcoach Suzanna van der Laan van BoekenBusiness ging werken die mij regelmaat gaf door te werken met deadlines. Ook hielp het toen er met Corona iets meer tijd was voor mijn schrijfwerk.
Welke fases doorlopen mensen als ze bij jou terechtkomen?
Je begint met reflectie op de huidige situatie, helder krijgen wat het probleem is. Daarna volgt het toekomstscenario qua werk en tot slot gaat het erom hoe je jouw nieuwe loopbaan gaat vormgeven. Mensen komen vooral bij me terecht als ze niet tevreden zijn met hun werk. Vaak hebben ze hele mooie banen, maar weten ze niet wat ze écht willen. Steeds vaker speelt zingeving een rol: werken mensen wel, maar kunnen ze bijvoorbeeld niet achter het product staan dat ze leveren.
Hoe ga jij aan de slag als er iemand bij je aanklopt?
Een van de eerste dingen, is het in kaart brengen van de kwaliteiten. Ik werk niet met testen en vragenlijsten, want mensen moeten met hun eigen antwoorden op hun vragen komen. Ik laat ze bijvoorbeeld hun succesverhalen opschrijven, zo’n verhaal waar je zelf met een goed gevoel op terugkijkt. Als iemand goed onderbouwt hoe die in die situatie gehandeld heeft, dan kan je daar beargumenteerd de kwaliteiten uithalen en doordat mensen door het concreet beschrijven zichzelf weer in die situatie plaatsen, zullen ze het plezier herbeleven.
Hoe brengt dat mensen richting een loopbaankeuze?
Ik nodig mensen uit om verhalen te schrijven over verschillende levensterreinen en uit verschillende levensfasen. Als je dat doet krijg je een complete afspiegeling van je kwaliteiten. Mensen leren zelf die kwaliteiten benoemen en als je je die vaardigheid eigen gemaakt hebt dan helpt dat ook bij gesprekken met potentiële werkgevers. Je hebt immers genoeg geworsteld om je kwaliteiten specifiek te benoemen.
Ik heb zelf een marketingstudie gedaan en ben rond mijn 27ste gewisseld naar de journalistiek. Als ik bij jou was geweest, was die interesse er wel uitgekomen?
Dat denk ik wel, met name door wat een van mijn coachklanten ‘sleutelverhalen’ noemde. Door die verhalen komen jouw kwaliteiten naar boven, maar ook in welke omgeving je goed gedijt. Ik vind het belangrijk om kernkwaliteiten in een context te zien; als iemand enthousiasmerend is, zeg ik: onder welke omstandigheden dan precies?
Is het ervaring om dat eruit te krijgen?
Zeker, door de studies die ik gedaan heb - een lerarenopleiding, orthopedagogiek, de Academie Mens en Arbeid (AMA) en mijn docentschap aan twee AMA’ - kan ik vanuit een breed theoretisch kader naar vragen van mensen kijken zonder te psychologiseren. Bovendien heb ik inmiddels achttien jaar ervaring als loopbaancoach. Dat doet me bijvoorbeeld denken aan een maatschappelijk werkster die wat meer met haar handen wil werken in plaats van met haar hoofd. In ons traject kwam naar boven dat ze graag met interieurs aan de slag gaat en toevallig werkt de vrouw van een netwerkcontact van mij met makelaars die huizen verkoopklaar maken. Via via kwam ze in contact met zo’n makelaar, had daar een gesprek mee en ze mailde me al snel: ‘Volgens mij heb ik mijn passie gevonden’.
Hoe ga je aan de slag als iemand uiteindelijk heeft gevonden wat hij of zij wil?
Het mooie van mijn aanpak is dat het een heel organisch proces is. Als mensen een beeld hebben van wat ze willen doen dan komt de volgende stap: het realiseren van het ideale werk. En dat doe je niet door te kijken naar vacatures, maar je gaat zelf gesprekken aan om te achterhalen waar er behoeftes zijn op de arbeidsmarkt waar jij op in kunt spelen. Waar zijn er mensen zoals ik nodig? Dat iemand bijvoorbeeld eens gaat praten met de directie van een bibliotheek om te onderzoeken wat het werk inhoudt. Als ze dan de goede vragen stellen zonder naar een baan te vissen, denken mensen vanzelf: die hebben wat te bieden.
Wat zijn goede vragen in die fase?
Belangrijk is dat je een nieuwsgierige onderzoeker bent. Dat je echt vragen stelt hoe zo’n vak werkt. Mensen moet daarin de knop echt omzetten.Je krijgt dan een steeds specifieker beeld van wat je kan gaan doen. Wat wil ik, waar wil ik dat en wat is daarbij verder voor mij belangrijk? Als je dan gesprekken aangaat, koppel je dat terug naar jezelf. ‘Is dit echt wat ik wil doen?’ Zo wordt het beeld steeds specifieker.
Kan je iedereen helpen aan een nieuwe loopbaan?
Daar ga ik wel voor, ben ik fanatiek in. Mijn werk is pas af als mensen een baan hebben gerealiseerd. En het voordeel is dat ik inmiddels een groot netwerk heb en dat zet ik altijd heel actief in. Eerst zijn die gesprekken oriënterend, maar op een gegeven moment komt de volgende stap. Heel vaak creëren mensen hun eigen baan; dat je een voorstel uitwerkt hoe je voor een opdrachtgever een bijdrage kunt leveren en waarom jij daarvoor de ideale persoon bent. Ook wat het hem of haar oplevert en wat dat dan kost.
Dan zit jouw werk er op en bellen ze pas weer tien jaar later?
Het mooie is dat je alles bij een volgend kruispunt in je loopbaan weer kan toepassen. Ik moet denken aan een oud coachklant die een vacature had gezien en hij vroeg mij om hem te helpen met een goed cv en een brief. Die organisatie hield hem echter aan het lijntje en toen mijn boek uitkwam, mailde hij me en zei: ‘Misschien is het complete traject zo gek nog niet’.
Over Bas Hakker
Bas Hakker studeerde marketingcommunicatie en schreef daarna als journalist veel over media en marketing voor Adformatie, MarketingTribune, AD, NRC en Managementboek. Vandaag de dag is hij hoofdredacteur van marketingwebsite Candid.news. Met zijn bedrijf ‘Kleedkamer4’ helpt hij kleine ondernemers met het opbouwen van een klantenbestand.