Omgevingscommunicatie & participatie - Een praktisch stappenplan

Opgaven in de jeugd- en de gezondheidszorg, de energietransitie, de opvang van asielzoekers, grootschalige woningbouw, renovaties van bruggen en kades, natuurbehoud en de verduurzaming van de landbouw... Allemaal opgaven waarin je te maken krijgt met weerstand, macht en wij-zij denken. En vaak met ‘intern gedoe’, omdat er ook binnen de organisatie allerlei belangen spelen. Hoe kan jij met jouw communicatiekennis bijdragen aan een zorgvuldig proces waarin alle belangen een plek krijgen? En waarin je tegelijkertijd werkt aan het bouwen van vertrouwen met de omgeving? Daarover gaat mijn boek Omgevingscommunicatie & participatie.

Wat heb jij aan dit boek?

Laat ik maar meteen duidelijk zijn: het stappenplan in mijn boek biedt geen kant-en-klare oplossing voor complexe vraagstukken. De omgeving is niet maakbaar en draagvlak kun je niet regelen. Zeker niet als jouw organisatie iets wil organiseren of bouwen dat belanghebbenden rechtstreeks raakt in hun dagelijkse leven of hun woonomgeving. Iets waar ze ‘tegen’ zijn, hoewel een ontwikkeling vanuit maatschappelijk oogpunt misschien noodzakelijk is. En ondanks heldere en goed vormgegeven B1 communicatieboodschappen, acht inloopavonden en vijf co-creatiesessies.

Wat het stappenplan wél biedt, is houvast en inzicht in de stappen van projectvoornemen tot besluitvorming en het hele weerbarstige traject daar tussenin. En vooral: waar in dat traject jouw kennis en ervaring als communicatieprofessional keihard nodig is. Zodat je beter zicht krijgt op wanneer jij het beste kan aansluiten (namelijk: meteen in het begin), waar jouw toegevoegde waarde zit (namelijk: in elke stap van het proces) en hoe je jouw rol kan invullen (namelijk: met lef, overtuiging en plezier).

SOM-COM

In mijn boek neem ik je mee in de belangrijkste begrippen van strategisch omgevingsmanagement (SOM) en laat ik zien welke waarde communicatie (COM) daaraan toevoegt. In mijn visie is een omgevingsproces eigenlijk een onderhandeling, die je het beste vanuit ‘mutual gains’ kan aanvliegen. Daarbij is het belangrijk om op zoek te gaan naar de belangen die vaak onder stevige standpunten liggen. Vanuit die belangen maak je een omgevingsanalyse die je helpt om tot een goed onderbouwde omgevingsstrategie te komen. Een strategie waar de communicatie-aanpak een integraal onderdeel van is.

Ook behandel ik kort welke invloed beeldvorming heeft op het omgevingsproces, hoe belanghebbenden issues aan elkaar koppelen en waarom het belangrijk is kennis te hebben van biases, die zowel bij de omgeving als binnen de projectorganisatie een rol spelen. En tot slot kom ik meerdere keren terug op het belang van vragen stellen en luisteren – geen wereldschokkend nieuws, maar toch nog steeds een aandachtspunt voor iedereen in dit vakgebied.

Pak je rol!

De SOM-COM theorie onderbouw ik met veel praktijkvoorbeelden, van mezelf en van vakgenoten. Die vaak allemaal nét een andere kijk hebben op omgevingscommunicatie en participatie. Hoe leuk is dat?! We kunnen nog zoveel van elkaar leren.

Beste vakgenoot, met jouw kennis van taal en beeld, de leefwereld van belanghebbenden, het voeren van dialogen en het beïnvloeden van gedrag kan jij een belangrijke rol spelen in complexe omgevingsprocessen. Draag vanuit jouw vak bij aan een goede strategie en aan een gelijkwaardige dialoog tussen de organisatie en de omgeving. Voorkom verrassingen en bouw aan duurzaam vertrouwen met stakeholders. Ik hoop van harte dat Omgevingscommunicatie & participatie je inspireert om een stevige rol te pakken in ieder omgevingsproces!

P.S. En moedig vooral ook je opdrachtgever, projectleider of omgevingsmanager aan dit boek te lezen. De hele basis van SOM zit erin, vlot en overzichtelijk beschreven. Zo ontwikkelen jullie een gedeelde taal en dat is natuurlijk wel zo handig als je samenwerkt!