Door updates, en in de cloud door constante doorontwikkeling wordt de functionaliteit steeds verder uitgebreid. Er wordt gezegd dat we maar 10% van de mogelijkheden van de bestaande software gebruiken. Of dit klopt weten we niet, maar het zou niemand verbazen als het inderdaad zo is. Niet alle mogelijkheden van de software zijn interessant voor iedereen. De ‘waan van de dag’ regeert. Veel gebruikers zijn niet op zoek, of staan open voor nieuwe, of andere manieren om werk te doen. Om de bestaande manier van doen in te ruilen voor een andere.
'Mensen voelen zich meer op hun gemak met oude problemen dan met nieuwe oplossingen.'
John Maxwell
Ook is het bij weinig leidinggevenden en bij de werknemer een onderwerp dat aandacht krijgt. Uit eigen dagelijkse praktijk weet ik dat er bijvoorbeeld mensen zijn die afdruk samenvoegen niet kennen. (Dit is een standaardbrief en Excelbestand met adressen aan elkaar verbinden en je hebt voor elk adres een brief. Deze mensen maken elke brief afzonderlijk en kunnen, afhankelijk van de hoeveelheid brieven, daar een dag mee kwijt zijn. Iets dat dat dus ook in een kwartier had gekund.) Zij weten niet wat ze niet weten en hebben dus niet in de gaten dat dit anders kan. En dit is één voorbeeld maar er zijn veel mooie oplossingen op zoek naar problemen.
Als functioneel beheerder zie ik het bijna dagelijks gebeuren dat gebruikers onwetend zijn en er letterlijk binnen handbereik functionaliteit is die hen veel tijd kan besparen. In een onderzoek van de Universiteit Twente is becijferd dat dit in Nederland 20 miljard euro per jaar kost. Uit hetzelfde onderzoek blijkt ook dat de manier om hierop te besparen niet heel ingewikkeld is. De onderzoekers zijn dan ook zelf verbaasd dat dit zo weinig aandacht krijgt van (IT) management en directie.
bron: CTRL-ALT-DELETE’ en als subtitel: ‘Productiviteitsverlies door ICT‐problemen en ontoereikende digitale vaardigheden op het werk’ meer informatie www.digiweten.nl/twente
Ik ben op zoek gegaan naar een manier hoe je hier verandering in kan brengen. Er worden intern bij mijn werkgever trainingen gegeven op allerlei gebieden en dus ook voor de diverse software pakketten. Het probleem met dit soort trainingen is dat je in een paar uur of een dag dingen leert waarvan je het meeste weer zal vergeten. Door de snelheid van de digitale transformatie en digitalisering is de inhoudt ervan vaak snel weer ingehaald door de ontwikkelingen. Hoe moet je hier dan mee omgaan?
Ik merkte nog iets anders op. Er was een deel van de collega’s die geen training nodig hadden en een soort natuurlijke nieuwsgierigheid hebben en op ontdekkingstocht gaan. Zij vinden de bestaande en nieuwe functionaliteit in de aanwezige software die hun helpt en ondersteunt bij hun werk. Die zijn autodidactisch ingesteld en zoeken de informatie zelf wel bij elkaar. Daar is het internet immers voor uitgevonden. Ik ben deze groep de DigiWeten gaan noemen zonder dat ik de andere mensen nu gelijk als digibeet wil bestempelen.
Het verschil tussen digiweten en niet-digiweten fascineert mij. Ik merkte dat het vaak onzekerheid of zelfs angst was voor de digitale wereld die de niet-digiweten weerhield van het constant ontwikkelen van digitale vaardigheden. De DigiWeten laten zich niet intimideren door de digitale wereld. Die weten dat deze groot is, constant groeit en regelmatig moeilijk te begrijpen is. Maar zij halen eruit wat zij kunnen gebruiken en zijn nieuwsgierig en gaan op ontdekking naar de gereedschappen die hun werk makkelijker en efficiënter maakt. Een digiweet heeft vlieguren gemaakt, is gevallen en weer opgestaan. Op den duur krijg je vanzelf het ‘algemeen computergevoel’. Je gaat overeenkomsten zien en door de vele bomen het bos. Net als een nieuwe taal ben je in het begin onzeker en aan het stotteren. Naarmate je de taal meer gebruikt gaat het steeds makkelijker. Ook de voor jou onbekende woorden leer je aanvoelen en dat blijkt steeds vaker te kloppen.
Zelf ben ik ooit als snoepjesverkoper begonnen in Duitsland. Ik kende maar een paar woorden Duits toen ik begon. Ik sprak het vloeiend toen ik van mijn computerhobby en passie mijn werk kon maken. In het diepe springen en dan leren zwemmen is voor mij een leuke uitdaging.
Door anderen te vertellen dat er een vangnet is en het water niet zo diep als het lijkt kan ik mensen digiweet helpen worden. Ik verschaf ze inzichten en geef ze gereedschappen. Door wetenschappelijk onderzoek kan ik aantonen dat het niet aan leeftijd, geslacht ligt, en nauwelijks aan opleidingsniveau. Het is inzicht, overzicht en vertrouwen in de digitale wereld. Door onwetendheid om te buigen naar nieuwsgierigheid is veel te winnen. Werknemers kunnen hun werkzaamheden helpen automatiseren. Dit maakt ze niet overbodig maar maakt ze productiever. Het geeft hen meer tijd voor de klanten of de leerlingen. Het werk waar je eigenlijk voor aangenomen bent en waar je echte interesse ligt. Want zeg nou zelf: een computer is een gereedschap en niet een doel op zichzelf.
Zet de digitale wereld naar je hand en maak meer tijd vrij voor leerling of klant.
Aldo de Beunje (1971) werkt, als professioneel IT ‘er, al 20 jaar samen met computergebruikers. In die jaren heeft hij de verschillen tussen de vaardige en minder vaardige gebruikers leren kennen. De analyse van die verschillen hebben geleid tot de inzichten en praktische tips die hij deelt in het boek DigiWeten! Met inzicht, overzicht en vertrouwen door de digitale wereld. Hij is werkzaam sinds 2001 bij de Onderwijsgroep Tilburg (ROC Tilburg) als Programmeur/Ontwikkelaar. Hij is daarnaast uitgever van het gratis DigiWeten Magazine.
