‘Mensen weten vaak wat ze moeten doen, maar doen het niet’

Wat een veelomvattend boek. U laat haast geen aspect van het werkende leven onbesproken. Was u niet bang dat het te veel is voor mensen die toch al tegen een burn-out zitten?

Wel een beetje, ja. Ik coach veel mensen met stressgerelateerde of burn-outklachten en meestal heb ik slechts een beperkte tijd met die mensen. Meestal betaalt de opdrachtgever een aantal sessies en dan is het klaar. Maar mensen met deze klachten zijn niet zo snel klaar. Zij hebben eigenlijk heel veel en heel lang iets te doen. Toen ik begon met dit boek dacht ik: als ik nou alles opschrijf wat ik nog met hen had wíllen doen, dan kunnen zij zelf verder aan de slag met hun problemen.

De scope van het boek is veel breder dan alleen de burn-out, onderstrepen ook de positieve recensies op Managementboek.nl. Is dit niet eerder een boek over ‘hoe leef je zo gezond en vitaal mogelijk’?

Zo ziet mijn dagelijkse praktijk er inderdaad uit: ik bied een totaalpakket voor gezond leven aan. Wel met de doelgroep van mensen met zware stressklachten in mijn achterhoofd. Zij hebben dit het hardst nodig. Dit is voor iedereen een interessant boek, iedereen kan de oefeningen doen en proberen zo gezond mogelijk te leven. Maar mensen die het leven moeilijk vinden en tegen een burn-out zitten, hebben het echt superhard nodig. Die mensen wil ik ook het allerliefst helpen.

U stipt even aan dat u zelf ook tegen een burn-out hebt aangezeten. Wat is er gebeurd? En hoe bent u er uitgekomen?

Ik had een hele verantwoordelijke baan als tendercoördinator, met veel tijdsdruk en een lieve, maar veeleisende manager. Het moest altijd snel en het kon altijd beter. Mijn voorganger had gezegd: dit werk moet je eigenlijk niet langer dan vier jaar doen. En ik deed het al zeven jaar. Op een dag kwam er binnen het bedrijf een andere functie vrij, een baan die ik altijd al wilde. Die ben ik ernaast gaan doen. Helaas kreeg ik op die afdeling een manager met wie het niet geweldig klikte. Door die combinatie van factoren ging het steeds minder goed met mij. Aanvankelijk had ik dat nog niet in de gaten. Ik rende maar door, zo was de cultuur binnen ons team. Op een dag kwam ik op kantoor en zei een collega tegen mij: ‘Wat zie je er leuk uit!’ En toen moest ik huilen. Een plens koud water over mijn gezicht hielp niet, het ging maar door. Toen besefte ik dat ik hulp nodig had. ‘Je moet nu stoppen met werken’, kreeg ik te horen van een psycholoog. Voor mij was dat een no-go, ik wilde het team niet achterlaten. Toen kreeg ik het advies voor vijftig procent te gaan werken en de andere helft van de tijd volledige rust te nemen: een boek lezen en op de bank gaan zitten. Dat vond ik heftig, maar het hielp wel. Het hele proces zette me ook aan het denken over wat ik eigenlijk wilde. Na een paar maanden keerde ik terug, maar toen had ik al het besluit genomen om een ander pad in te slaan.

Want ergens in het proces besefte je: dat coachen, dat wil ik doen.

Nee, gek genoeg niet. Ik deed al iets ernaast, ik gaf natuurvoedingsadvies. Altijd op mijn eigen manier: vrolijk, happy-de-peppy. Ik geef bijvoorbeeld healthy high-teaworkshops, met veel chocola, maar dan gezond. Misschien moet ik daar meer tijd voor vrijmaken, dacht ik. Tijdens die workshops kwam ik vaak mensen tegen die ook mentale problemen hadden. Op gezond verstand kon ik daar al wel iets voor betekenen. Vervolgens ben ik mij daar meer in gaan verdiepen, aanvankelijk puur voor de lol. Ik ben een post-HBO-opleiding gaan doen en zo is mijn specialisatie in stress- en burn-outklachten ontstaan. Ik doe nu dus twee dingen: natuurvoedingsadvies en begeleiding bij stress- en burn-outklachten.

U noemt uzelf vitaliteitscoach. Van welk probleem hebben de mensen die bij u komen het meest last?

Die vraag is lastig om te beantwoorden, ze weten het zelf vaak niet. Meestal zeggen ze: ‘Ik zit niet lekker in mijn vel. Ik voel wel dat er iets niet goed loopt, maar ik weet niet wat.’ Dus ze zijn moe, ze hebben een kort lontje en ze huilen vaak en veel. Maar ze weten niet goed waarom. De oorzaken liggen meestal dieper en daar moet je de tijd voor nemen. Rust is dan het allerbelangrijkste, merk ik steeds weer. Dus we beginnen met wandelen. Ik heb zelfs eens een coachee gehad die eerst altijd een dutje moest doen vóór onze sessie.

En dan liep de teller gewoon door, natuurlijk.

Nou nee, daar ben ik redelijk flexibel in. Rust is niet voor niets stap 1 in mijn stappenplan. Het is echt essentieel dat ze eerst landen en rustig worden, zodat ze weer de ruimte krijgen om de volgende stap te zetten.

U onderscheidt vijf duidelijke stappen: rust, zin in het leven, jezelf op nummer 1 zetten, je geest kalmeren en je doelen bereiken. Moeten ze noodzakelijk in deze volgorde doorlopen worden?

Oei, een gewetensvraag. Dat is voor iedereen persoonlijk. De één kan heel snel zijn rust vinden, zijn voeding aanpassen en meer bewegen, of doet dat al. Dan is stap 1 niet zo heel belangrijk. Maar als je dat niet het geval is, en je slecht slaapt, slecht eet en weinig beweegt, dan wordt het lastig om de volgende stappen te zetten. Dus ja, de volgorde is belangrijk, maar soms kan je er wel doorheen vliegen zonder dat je doorhebt dat je stap 1 en 2 al gedaan hebt. Bij de boekpresentatie waren een paar cliënten die ik al langer begeleid en die mij aanhouden als een soort ‘mentale APK-mevrouw’. Zij kwamen meteen naar mij toe: ‘Maar hebben wij stap 1 en 2 dan ook gedaan?’ Ze hadden geen idee. Heel grappig, om opeens zelf langs mijn eigen meetlat gelegd te worden.

Wat is nieuw in dit boek? Waar bent u met meest trots op?

Dit stappenplan, in deze volgorde, is echt mijn toevoeging. Ook dat je ze alle vijf moet doorlopen. Ik snap dat je veel bekende dingen terugziet. Sommige mensen zeggen wel eens: ‘Ja, maar dat is een open deur.’ ‘Ja,’ zeg ik dan, ‘maar daar moet je wel doorheen.’ Die deur staat niet voor niets open. In lifecoaching ontdek je dat vaker: dat mensen wel weten wat ze moeten, maar het niet doen. Dat vind ik ook lastig aan een boek, het liefst zou ik iedereen face-to-face coachen en dan doorprikken. Dan kan niet bij een boek. Om die reden vond ik ook dat ik alles wat ik weet in het boek moest opnemen. Alles hangt met elkaar samen.

Zouden mensen zich niet beter voelen als zij iets meer afstand konden nemen van hun perfectionisme?

Oh, zeker. Perfectionisme is een van de ernstigste symptomen waaraan je kunt zien dat mensen richting een burn-out gaan. Dan zie je dat ze al heel moe zijn, en dan gaan ze alles ook nog eens tot in de perfectie doen. Dat helpt niet, want daar raak je nog veel vermoeider van. Perfectionisme gaat vaak gepaard met controledrang en daar word je meestal niet gelukkiger van. Je gaat er ook zeker niet beter van slapen.

In hoeverre kan een boek helpen bij het oplossen van stress- of burn-outklachten?

Dat is wel een punt, ja. Ik heb het zo duidelijk mogelijk geschreven, het staat nu zwart op wit en ik kan er niets meer aan veranderen. Maar het voordeel van persoonlijk contact is dat een coach nuances kan aanbrengen. Soms is hulp van iemand die ervoor doorgeleerd heeft, onvermijdelijk. De doelgroep bestaat uit mensen die altijd maar doorgaan en dingen zelf willen oplossen. Ze komen vaak pas bij mij als ze bijna niet meer kunnen en dat is zonde. Het zou zo fijn zijn als ze in een iets vroeger stadium aankloppen. In de vijfde stap houd ik mensen voor dat ze niet bang moeten zijn om iets eerder hulp te vragen. Dat hoeft helemaal geen psychiater met zware medicijnen te zijn, dan kan ook gewoon een coach zijn of iemand anders die jou goed kan helpen.