Mandela's geboortedag, 18 juli, is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationale Nelson Mandeladag. Mensen doen dan 67 minuten vrijwilligerswerk, vanwege de 67 jaar die hij actief is geweest voor het algemeen belang. Mandela is voor velen een icoon, een voorbeeld, een held.
Richard Stengel heeft lange tijd in zijn directe nabijheid verkeerd. Zo heeft hij een persoonlijke band opgebouwd en kon hij achter de schermen kijken. Het boek 'Mandela over leven, liefde en leiderschap' is daarmee een waardevolle aanvulling op de biografie, dagboekaantekeningen en fotoboeken die al over het leven van Mandela zijn verschenen.
Het boek is interessant voor iedereen die wil leren van de sterke punten van Mandela om leiderschap in praktijk te brengen. Zijn lessen zijn vooral interessant voor leiders en managers die veranderingen willen bewerkstelligen. Mandela heeft zijn levenslessen geleerd als zoon van een Afrikaans stamhoofd, als politiek gevangene op Robbeneiland en als eerste zwarte president van Zuid-Afrika. Het heeft hem zelfbeheersing, discipline, focus geleerd.
Als voorbeeld noem ik drie lessen die misschien niet zo voor de hand liggen voor een wereldleider en die wel heel typerend zijn voor Mandela.
1. Sturen vanuit de achterhoede
Mandela is ervan overtuigd dat een leider zijn werk moet doen als een veehoeder. 'Ga achter je kudde staan met een stok in je handen. Zorg dat een paar slimme dieren naar de voorkant van de kudde gaan en in de richting lopen die jij wilt. De rest volgt en eigenlijk stuur je vanuit de achterhoede.'
Dit idee wordt ook wel verwoord met het Afrikaanse begrip Ubuntu: mensen kunnen alleen door andere mensen MENS zijn. Wij halen het beste uit onszelf door middel van onbaatzuchtige interactie met anderen. Dit in tegenstelling tot de westerse traditie van persoonlijke ambitie als drijfveer, waarbij mensen vechten om vooruit te komen en daarbij anderen achter zich laten.
2. Koester je eerste indruk
Mandela is zich altijd bewust van de indruk die hij achterlaat. Hij denkt na over de details van een strategie en hoe hij op andere mensen overkomt. Hij kleedt zich daar ook naar. Het zit 'm volgens Mandela niet alleen in kleding en voorkomen, maar ook in je aandacht voor andere mensen. Mandela is zich erg bewust van zijn gewenste imago en gedraagt zich daarnaar om dat beeld ook realiteit te laten worden.
3. Zie het goede in de ander
Sommigen noemen het zijn blinde vlek, anderen noemen het gewoon naïef, maar Mandela ziet bijna iedereen als een rechtschapen mens totdat het tegendeel bewezen is. Het is heel bijzonder dat een man, die het grootste deel van zijn leven zo slecht behandeld is, zoveel goeds in anderen blijft zien. Hij kijkt vooral wat hij van anderen kan leren. Het is daardoor dat hij zich echt kwetsbaar kan opstellen en het risico van de ontmoeting van mens tot mens durft te nemen.
Richard Stengel is er naar mijn mening daadwerkelijk in geslaagd om de eigenschappen die Mandela tot zo'n unieke persoon maken, te comprimeren in 15 inspirerende lessen. U kunt meer lezen over deze lessen in mijn artikel. In het laatste hoofdstuk voegt hij daar zijn persoonlijke les uit het vele samenzijn met Mandela aan toe.
Met het boek heeft hij een reeks principes en waarden van Mandela beschreven, die u in moeilijke tijden richting kunnen geven.
Over Marianne Eussen
Drs. Marianne Eussen is (executive) teamcoach, supervisor en organisatieadviseur bij PALET coaching | advies | interimmanagement. Zij begeleidt professionals en non-profitorganisaties om hun ambities te realiseren. Ze is met name gericht op het samenspel tussen manager en het team.
Auteur van 7 perspectieven op leiderschap | inzichten uit executive coaching.
