Het zijn stuk voor stuk bekende mensen die Paul Simons interviewde voor 'Het Krachtenveld van de Maatschappelijke Onderneming', de één wat bekender dan de ander. Soms zie je ze op TV, soms hoor je ze op de radio, en regelmatig verschijnen ze in de krant. Al deze media hebben iets snels, iets vluchtigs. Daardoor kun je deze mensen vaak alleen maar op face-value beoordelen. Dit boek is wat trager. Het laat de geïnterviewde personen even rustig uitpraten. Het aardige is dat de personages al een tijdje geleden zijn geïnterviewd. Zo lees je de waardengedreven visie van Elmer Mulder toen hij nog voorzitter van de raad van bestuur van het VUmc was. Hoe moeten we tegen zijn visie aankijken, nu we weten dat dit geen garantie is voor goed bestuur? En wat betekent dit voor toezicht? Een ander, in dit licht, aardig interview is die met Martin van Rijn. Hij werd geïnterviewd toen hij nog bij PGGM zat, inmiddels is hij degene in het kabinet die zorginstellingen 'verlicht van regels'. Het is mooi om te zien hoe zijn visie van toen aansluit op die van nu. Het mooiste interview is met Herman Wijffels. Dit, inmiddels doorgewinterde, rolmodel voor maatschappelijke betrokkenheid heeft een uitstekend gevoel voor tegen de stroom in denken, terwijl hij dit tegelijkertijd zo weet te brengen dat de hoofdstroom hem direct gelooft. “Het echte gevoel van 'wij zijn van de mensen, voor de mensen' is op de achtergrond geraakt”, vertelt Wijffels. Simons vraagt terecht door wat daar voor nodig is. Wijffels stelt, terecht, dat de maatschappelijke organisaties, bestuurders en toezichthouders, weer de waartoe-vraag moeten stellen en dit verbinden aan de wijze van besturing en governance. Het boek heeft een bepaalde hoofdstroom. Het is met name gericht op welke rol intern toezicht zou moeten hebben, wat leiderschap betekent en wat de legitimering van de maatschappelijke onderneming is. Kernelement is daarbij dat besturing en toezicht zich moet verplaatsen van de verdedigingslinie, 'het passen op de tent', naar een meer proactieve en betrokken manier. Dat is de enige manier om weer vitaliteit en leven in 'de tent' te krijgen. Kortom, Simons heeft een rij interviews goed aan elkaar weten te verbinden. Bovendien weet hij persoonlijke verhalen en waarden te koppelen aan de wijze waarop deze personages een rol vervullen in het publieke veld. Als u nog eens de krant leest met één van deze figuren, kijkt u er toch nét even anders naar.
Over Henk den Uijl
Henk den Uijl is beleidsmedewerker bij de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in Zorginstellingen.
