'Coachen naar eigenheid' vertelt over de ingangen om iemands eigenheid te helpen vinden en naar buiten te brengen. Alleen door zelfinzicht en bewust gebruik te maken van innerlijke informatie kan die eigenheid tot bloei komen. Hiervoor is een focusomslag van 180 graden nodig: van aanpassing aan de veranderlijke, chaotische buitenwereld naar gerichtheid op het innerlijk. Innerlijke stabiliteit en eigenheid zijn noodzakelijk om in deze maatschappij overeind te blijven en toch verbonden te blijven met diezelfde samenleving. Brouwers benadering is duaal, omdat interne verandering en aanpak van externe factoren elkaar niet uitsluiten maar aanvullen.
Brouwer stelt in 'Coachen naar eigenheid' het talent van de gecoachte centraal, en niet de motivatie of competenties. Het begin van verandering ligt bij het accepteren van en het meebewegen met verandering. Wie vasthoudt aan zekerheden en denkt in termen van goed of fout, komt er vroeg of laat achter dat die zekerheid schijn is en als een zeepbel uiteen kan spatten. Zo iemand stagneert zijn eigen ontwikkeling.
We zijn eraan gewend de focus te leggen op de externe wereld en resultaten. Voor ontwikkeling van eigenheid is echter innerlijke focus nodig. Denken, voelen en doen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Pas als deze drie in balans zijn, kan eigenheid aan het licht komen. Onze beelden, ideeën en opvattingen, ofwel ons denken, creëren onze eigen werkelijkheid. Als de waarneming verandert, verandert onze werkelijkheid ook. Die werkelijkheid wordt in onze rationele maatschappij vervormd omdat we steeds verder van onze primaire, zintuiglijke gevoelsreactie af komen te staan en het denken die zintuiglijke waarneming overneemt. Bovendien denken we in hokjes, en niet meer in samenhang. Zo kan elke zelfgecreëerde werkelijkheid voor iemand 'dé waarheid' worden.
Het denken brengt niet alleen ongekende mogelijkheden, maar ook disbalans en stress als we niet gericht waarnemen en de verbinding maken tussen zintuig en gebeurtenis of de eigen innerlijke wereld. De effecten van al die indrukken en ervaringen zijn opgeslagen in ons geheugen. Dit zijn de zogenoemde 'imprints', die met elkaar iemands besturingssysteem vormen, dat al of niet adequaat is.
De coach kan het besturingssysteem veranderen door die imprints te veranderen, te verminderen, op te heffen of om te buigen. Met de elementenleer komt de holistische visie van Brouwer naar voren.
Om eigenheid en talent te ontwikkelen, moeten de vier basisenergieën in balans zijn. Die basisenergieën zijn: aarde (= thuis zijn in jezelf), water (=levensvreugde), vuur (= resultaatgerichtheid, pro-activiteit) en lucht (= denken, structureren, ontdekken.) Die basisenergieën corresponderen met bepaalde fysieke plekken en kleuren. Iedereen heeft wel een of twee dominante energieën; de problemen ontstaan als er disbalans is.
Er zijn drie ingangen om iemand te helpen:
- Via de fysieke waarneming, door iemand bewust de ervaring van lichaam en zintuiglijke waarneming te leren herstellen;
- via de directe waarneming, door herstel van bewust waarnemen en ervaren van innerlijke processen, gevoelens en energieën;
- via het mentale systeem, door het ombuigen van bestaande denkpatronen en nieuwe te ontwikkelen.
In de hoofdstukken 7 t/m 9 laat Brouwer zien hoe zij de ingangen benut, met een reeks van oefeningen voor uzelf en uw cliënt. Klinkt het zweverig: energieën, elementenleer, kleuren? Misschien nog wel in de rationele, geëconomiseerde samenleving, met de vermeende zekerheden die daarbij horen. Maar wie zich enigszins bezighoudt met de vraag naar zingeving en spiritualiteit (zoals het werken met chakra's, met yoga of wereldreligies), is allang vertrouwd met deze begrippen.
Brouwer laat zien dat zij de instrumentele coachingstechnieken ver achter zich heeft gelaten. De manier waarop zij deze spirituele aspecten en een resultaatgerichte aanpak integreert tot een holistische benadering is in mijn ogen baanbrekend. De niveaus waarop zij werkt maken duidelijk waarom instrumentele coaching niet tot blijvende resultaten kán leiden: teveel essentiële menselijke niveaus in denken, voelen en doen worden genegeerd. Terwijl de return on investment in veel bedrijven zo'n hot issue is.
Brouwer is de exponent van de coach die werkelijk het beste uit mensen haalt door begeleiding, niet door sturing. 'Mensen willen wel veranderen, maar niet veranderd worden.' Mijn enige kanttekening heeft betrekking op de ruime doelgroepomschrijving. Voor iedereen binnen die doelgroep is het de moeite waard om kennis te maken met deze aanpak. Maar om verantwoord volgens deze holistische aanpak te kunnen werken is veel zelfkennis en ervaring nodig.
Over Hilde Veraart-Maas
Hilde Veraart-Maas (1954-2019) was organisatiesocioloog. Na 22 jaar Human Resources Management vestigde zij zich als HRM-adviseur, trainer en (team)coach. Zij heeft door de jaren heen het socratisch coachen verder ontwikkeld. Zij werkt vanuit het principe: 'je weet zelf het beste wat goed voor je is!' De kracht van gedachten staat in haar aanpak centraal en de methode bewijst vooral goede diensten als iemand niet geholpen wil worden. Zij schreef diverse boeken over socratisch coachen, niet alleen als coachingsmethode (2006), maar ook over de vele toepassingsmogelijkheden. Zij was Master Practitioner NOBCO EMCC.
