Verder zien we namen als Heineken, Blokker, Zeeman. Het punt dat Vermeend wil maken is dan helder: de rijkste Hollanders bestaan niet uit nazaten van renteniers uit de gouden eeuw. De lijst van Quote betreft geen oud geld, maar telt de namen van ondernemende Hollanders die hun centen met eigen ondernemingszin hebben verdiend. Een paar bladzijden verder maakt hij met cijfers en grafieken duidelijk dat het gegroeide vermogen in Nederland voor een belangrijk deel vastligt in pensioenfondsen en in huizen waarvan de hypotheek is afbetaald. Ofwel: dat vermogen is in handen van mensen die daar hun hele leven hard voor hebben gewerkt. Deze werkwijze is typerend voor Willem Vermeend.
Met een overvloed aan cijfers tracht hij duidelijk te maken dat de centrale these uit het populaire boek van de Franse econoom Thomas Piketty: ‘Kapitaal in de 21e eeuw’, buiten de realiteit staat. In ieder geval voor Nederland. De stelling van Piketty luidt, kort samengevat, dat mensen die nu al rijk zijn, in de toekomst nog rijker zullen worden, zodat de kloof tussen arm en rijk groeit. Dat komt doordat in Piketty’s ogen het rendement op vermogen (r) hoger is dan de groei van de economie (g). Dus r > g. De remedie van Thomas Piketty is een hoge (wereldwijde) belasting op vermogen, op hoge inkomens en op erfenissen. Die remedie roept andermaal Vermeends hoon op. Immers, welke wereld-instantie zou die belasting moeten heffen en innen? En, ernstiger, het gevolg van hogere nationale belastingen zal zijn dat we ondernemende Hollanders, die juist de aanjagers zijn van welvaart, werk en inkomen, de polder uit jagen. De belastingen in Nederland, zegt Vermeend tussen neus en lippen door, met name die op arbeid, zijn al veel te hoog. Behalve een tackle op de vermaarde Franse econoom, bevat ‘Arm en rijk in Nederland’ een interessante analyse van Nederland als onderdeel van de wereldeconomie. Willem Vermeend lijkt zich er oprecht over te verbazen dat zoveel Nederlanders zich nog niet realiseren dat de bordjes op het wereldtoneel verhangen zijn. China, India, Indonesië en Turkije zijn opkomende economieën. De Europese Unie is nog een concurrerende speler, maar de nationale economieën zijn van marginale betekenis. In de Europese Unie echter zakt Nederland op veel terreinen van een toppositie naar een middenpositie. Om onze welvaart te behouden, stelt Vermeend, is een ander beleid broodnodig. Welk beleid? Investeren in innovatie, in levenslang leren, en lagere lasten voor werkgevers en werknemers. Dus lagere belastingen, geen hogere. De cirkel rond Piketty is gesloten. Willem Vermeend was kamerlid voor de PvdA (1984-1994), staatssecretaris van financiën (1994-2000) en minister van sociale zaken (2000-2002). Tegenwoordig bekleedt hij bestuursfuncties en functies in wetenschap, en is hij actief als ondernemer. Tevens publiceerde hij een indrukwekkende rij boeken. Daarmee staat hij in de traditie van politici die het (wetenschappelijk) debat niet schuwen, zoals Joop den Uyl en Frits Bolkestein.
