De Nederlands-Belgische Arnold Cornelis (1934-1999) schreef dit boek ruim 20 jaar geleden en vanwege de vele voorbeelden komt het boek daardoor aan het begin dan ook enigszins gedateerd over. Samen met het filosofische taalgebruik lijkt het af en toe of je echt een boek uit de zestiger jaren leest. Toch zijn de bevindingen en inzichten uit het onderzoek alles behalve gedateerd. Sterker nog, Cornelis is een van de grondleggers van het nieuwe Europese denken over de rol die kennis, wetenschap en communicatie spelen in onze cultuur. De kennis en ervaring van de auteur zijn erg waardevol voor iedereen die meer inzicht wil in onze drijfveren en begrip voor de situatie waarin de maatschappij op dit moment verkeert. Het boek beschrijft de filosofie van de stabiliteitslagen in de cultuur. De stelling van Cornelis is dat we over onszelf als mens niet bijster veel weten, de wetenschappers weten steeds meer over steeds minder. In onze maatschappij, stelt hij, worden zaken als onderwijs en cultuur steeds vaker als kostenfactoren gezien. Anno 2011 wordt deze stelling in mijn ogen nog meer bewaarheid. Met zijn intelligente en kritische blik wijst de schrijver ons in dit boek op de gevaren van deze ontwikkelingen. Wat kost de maatschappij ons de onwetendheid en het toenemende gevaar van ziekte? Focus is nu nodig op het ontwikkelen van inzicht, zelfsturing en zingeving. Aan de hand van vele voorbeelden en stellingen wordt duidelijk dat logica en gevoel elkaar niet uitsluiten, maar juist beïnvloeden. Het gevoel stuurt onze leerprocessen en ondervangt het gemis dat we onbewust hebben, ondanks (of zelfs dankzij) de wetenschap en onze mogelijkheid tot logisch nadenken. Er zit wel degelijk een logica in ons gevoel. De drie verschillende stabiliteitslagen van de cultuur worden in het begin van het boek uitgebreid beschreven en later uitgediept met voorbeelden. In iedere fase ontwikkelt zich een ander menstype en daarmee ook een andere logica om betekenis te geven aan het gevoel. Op dit moment bevinden we ons in de overgang naar de derde stabiliteitslaag, ik werd door de interessante bevindingen uitgedaagd om op zoek te gaan naar wat dit betekent voor mijn eigen persoon en omgeving. Zeer leerzaam! Door de filosofische achtergrond van de auteur is het een ware ervaring om dit boek te lezen, het taalgebruik en wonderlijke zinspelingen drukken een uniek stempel. In het boek komen verschillende wereldbeelden en gedachtes samen. Kunstwerken en natuur worden feilloos geïntegreerd. Cornelis smeedt hier één geheel van, dit alles geeft het gevoel dat hier een kunstenaar aan het werk is. Met name voor mijn functie als coach en trainer heb ik waardevolle inzichten gekregen in de wijze waarop wij op dit moment omgaan met zelfontwikkeling, ook heeft dit boek mij aangezet tot nadenken over de manier waarop de maatschappij op dit moment functioneert. Cornelis zegt: 'verbeter de wereld, begin mét jezelf!'. Een enorm interessant boek om te lezen voor diegene die geïnteresseerd is in filosofie, psychologie en iedereen die klaar is om geïntroduceerd te worden in de logica van emoties. Vóór alles is het een boek voor degene die zin heeft om een behoorlijk pittig boek door te spitten.
Recensie
Logica van het gevoel
Mijn eerste indruk was: 'Dik boek, indrukwekkende titel en vast zware kost'. Arnold Cornelis maakte deze verwachtingen in dit 'Book of the year' (1990) meer dan waar. Het boek heeft een groot lettertype, toch zijn de bijna 800 pagina's voor mij fors. Na meer dan 20 jaar onderwijs in en onderzoek naar de filosofie en sociale theorie van de kennis valt er heel wat te vertellen. Cornelis doet dit uitvoerig waardoor het lezen van dit boek regelmatig veel energie vergt. De zinnen zijn vaak lang en ingewikkeld. Toch zorgen de humoristische, simpele voorbeelden, zijn passie en de kunstige manier van schrijven regelmatig dat het lezen in een stroomversnelling raakt. 'Logica van het gevoel' blijft op deze wijze boeien.
Maarten Fijnaut
|
19 september 2011