De sekte uit Leusden

Quakernaat levert in De sekte uit Leusden, een verslag van twee jaar onderduiken bij AFAS Software een interessante inkijk op in een succesvol bedrijf. Hij schetst veel goede punten, maar zet ook een aantal kritische kanttekeningen bij zowel de huidige als de toekomstige situatie. Als één softwarebouwer de laatste jaren goed is gebleken in sales en marketing is het AFAS wel. Dit komt mede door de consistente boodschap die ze uitdragen. Kern van die boodschap (‘Ondernemingsprocesbeheer’) is dat door het sturen op de voortgang en inhoud van processen de resultaten vanzelf komen. In combinatie met het AFAS-DNA, dat er bij medewerkers min of meer ingeramd wordt, kun je spreken van ‘De sekte uit Leusden’. Dat is ook de titel die Quakernaat zijn boek heeft meegegeven. Ik ken AFAS vanuit pakketselecties en daarnaast ben ik projectmanager geweest van een aantal implementaties van het pakket Profit, dat door AFAS gebouwd wordt. De term Sekte uit Leusden was voor mij heel herkenbaar. Ook vanwege het feit dat veel medewerkers christelijk zijn… Ik was daarom ook geïnteresseerd in de herkomst van de term sekte, de kritische blik van de schrijver (of is het gewoon een marketingboek vanuit AFAS?) en of er voor mij nog nieuwe interessante zaken in staan. Het boek heeft geen eenduidige opbouw, de verhalen variëren van ontstaan van de organisatie, via persoonlijke portretten van de directieleden tot het beschrijven van de afdelingen. Dit wordt gelardeerd met portretfoto’s van medewerkers van AFAS die in het boek aan de orde komen. Overigens beperkt dit de leesbaarheid van het boek niet, het leest weg als een roman. AFAS is ontstaan uit een management buy out uit RAET (ironisch genoeg een van AFAS’ grootste concurrenten op dit moment voor HR- en salarisverwerkingssoftware). Piet Mars en Ton van der Veldt zijn een bedrijf gestart voor de verkoop van integrale software, zij waren toen al visionairs op ERP-gebied. Ik denk dat een groot deel van het succes, en dat wordt in het boek min of meer onderkend, te danken is aan het aannemen van Truus en Leo Koppelaar, waarbij Truus de marketing verzorgt en Leo de sales. Deze twee afdelingen hebben AFAS op de kaart gezet en gezorgd voor een grote klantenkring. Inmiddels is de tweede generatie aan de leiding. Bas van der Veldt is CEO en Arnold Mars CFO. Tezamen met de oprichters Ton en Piet zijn zij aandeelnemers en nemen de besluiten. Interessant is ook de beschrijving van de karakters van beide directieleden, deze zijn tegengesteld, maar daarmee ook complementair, waarbij Bas de extraverte is en het bedrijf naar buiten vertegenwoordigt. Zaken moeten bij hem ook adhoc/direct geregeld worden. Arnold daarentegen past het denkgoed van Piet en Ton toe door te sturen op de processen. Wat ook onderscheidend is aan AFAS is de cultuur, niet voor niets wordt gesproken over een sekte. Er is veel aandacht voor het onderhouden van deze cultuur. Door de min of meer verplichte aanwezigheid bij zogenaamde AFAS-uitjes en de maandelijkse presentaties in het theater in het kantoorpand in Leusden, kledingvoorschriften en aandacht voor de inhoud borgt AFAS dat haar medewerkers de cultuur in hun DNA krijgen. Daarbij wordt wel steeds naar vernieuwing gezocht, zo moeten consultants (en ook salesmedewerkers) presentaties geven in het theater over hoe ze klanten helpen, waarbij een jury hen beoordeelt. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wordt door AFAS in de praktijk gebracht, inmiddels hebben ze daar een eigen Foundation voor en zogenaamde challenges, waar goede doelen zich kunnen presenteren om geld te kunnen verkrijgen vanuit AFAS. Sterke punten en verbeterpunten komen door het boek heen aan de orde. Sales en marketing is hiervoor al benoemd, maar ook bijvoorbeeld het ontbreken van beleidsplannen, het directe actie ondernemen in een organisatie met korte lijnen en de cultuur van de organisatie zorgen dat AFAS zo succesvol is. Sommige succesfactoren kunnen ook valkuilen zijn, zoals het ontbreken van beleid, de ad hoc sturing vanuit de directie et cetera. De auteur geeft terecht aan dat AFAS stappen zal moeten zetten, bijvoorbeeld op het gebied van personeelsbeleid om succesvol te kunnen blijven. De cultuur van het continue willen verbeteren, fouten mogen maken is daarbij een goed uitgangspunt. Daarnaast is het interessant om te zien dat, ondanks afwezigheid van beleidsplannen, de directie en aandeelhouders wel degelijk een visie hebben. Zo wordt er al een paar jaar gewerkt aan een nieuwe versie van de software, Next, die men verwacht in 2020 gereed te hebben. Dit wordt een zeer revolutionair systeem, waarmee het realiseren van de visie van de organisatie weer een stap dichterbij komt. Of dit gaat slagen is nog maar de vraag, waarbij geen back-upplan aanwezig lijkt te zijn.. Het bouwen van een nieuw pand is ook gestart, dit wordt nog groter en mooier, waarbij het theater (ook al voorbereid op groei van de medewerkers) geschikt moet zijn voor 800 personen. Samenvattend is ‘De sekte uit Leusden’ een interessant en leesbaar geschreven boek, waar zeker ook leerpunten uit gehaald kunnen worden rondom succesvolle organisaties! Het boek geeft een mooie inside blik, met ook voor mij nieuwe zaken. Met behulp van een visie, hard werken en veel aandacht voor marketing en uitstraling, gecombineerd met een sterk salesapparaat is binnen relatief kort tijdsbestek een goed draaiende organisatie opgebouwd. Het is wel een marketingboek (ook op verzoek van AFAS geschreven, zoals de auteur in het boek vertelt), waarin wel de verbeterpunten, die ik herken vanuit eigen ervaring, worden beschreven.