De toekomst van de GGZ, de GGZ van de toekomst

Jaarlijks biedt de GGz hulp aan ruim 850.000 mensen. Psychische stoornissen komen frequent voor onder de Nederlandse bevolking: 42,7 procent van de Nederlanders ervaart eens in zijn of haar leven een psychisch probleem. Op jaarbasis ervaart 18% een psychisch probleem. Niet iedereen zoekt daarvoor ook professionele hulp. Toch is de hulpvraag in de afgelopen decennia sterk toegenomen en wel omdat steeds meer mensen met een psychisch probleem de weg naar de GGz weten te vinden. Van de jaarlijkse omzet van 80 miljard in de zorg neemt de GGz circa 8 miljard voor haar rekening. Anders dan bij somatische ziekten en aandoeningen zijn psychische problemen niet of nauwelijks zichtbaar. Dat roept bij buitenstaanders dan al gauw vragen op over datgene wat professionals (psychiaters, psychotherapeuten, psychologen, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen etc., totaal 83.500 personen/ 63.500 fte’s) precies doen. Vaak wordt door die buitenstaanders de GGz gezien als een black box waarvan het onduidelijk is wat zich daar binnen allemaal afspeelt. Als reactie daarop hebben veel instellingen de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het standaardiseren van bedrijfsprocessen en het inbouwen van meetpunten. Begin en voortgang van behandelingen worden gemonitord (bijvoorbeeld door middel van Routine Outcome Monitoring). Het doel van het researchproject was het schetsen van de uitgangspositie van de sector, de voor de sector relevante ontwikkelingen en de wijze waarop daar, door de verschillende partijen, op wordt ingespeeld. De volgende GGz-organisaties hebben in dit project geparticipeerd: - Brijder - Centrum voor Consultatie en Expertise - De Forensische Zorgspecialisten - GGz Breburg - GGz Eindhoven en de Kempen - GGz Noord Holland Noord, divisie forensische psychiatrie - Vincent van Gogh voor GGz - GGz Westelijk Noord Brabant - Lister (vh. SBWU) - Dr. Leo Kannerhuis - PerspeKtief In het kort zijn grote veranderingen te constateren in strategie- en portfoliomanagement. Samenwerking staat op de voorgrond, daar waar het oude neoliberale denken meer in termen van concurrentie dacht. Co-creatie, samen met andere organisatie in de regio. Er ontstaan hybride constructies: sommige bedrijfsprocessen gekoppeld aan teams, worden diffuser en alleen op hoofdlijnen beschreven (customer intimacy), andere zijn meer standaard (operational excellence). Van medewerkers wordt verwacht dat ze durf hebben, present zijn, kunnen plannen en organiseren, geen handelingsverlegenheid tonen en zich niet achter baas of instelling verschuilen. Ze kunnen in loondienst zijn, zelfstandig werkzaam zijn dan wel een combinatie van beide. Dat vraagt ook om andere eigenschappen bij leidinggevenden. En dus ook van bestuurders. Die moeten, gezien de bredere context van de vele stakeholders, verbindingen met anderen kunnen maken, vertrouwen geven en betrouwbaar zijn. Ook technologische vernieuwing is volop aanwezig in de sector. Zoals: serious gaming voor cliënten en medewerkers, mail/internet, apps, blended care (zowel face tot face als behandeling via internet), online zorgprogramma’s, virtual reality, realtime therapy, waarbij sensoren voortdurend de emoties van de cliënt via fysiologische waarden meten. Kortom: de GGz geeft een beeld, volgens de schrijvers, van een sector die zich op tal van terreinen positief onderscheidt van andere sectoren. Een sector in beweging. Nu is dat natuurlijk niet zo’n onverwachte uitkomst van dit Koplopersresearchproject. Veel van de informatie is afkomstig van de eigen bestuurders van de elf instellingen en van de deskundigen die zij hebben aangewezen. Interessanter wordt het om concrete resultaten te kunnen vergelijken. Maar dat komt, zo belooft Jaap Jan Brouwer; er komen meer publicaties en symposia. Te volgen op www.koplopersindezorg.nl. Voor wie meer wil weten over de huidige GGz-sector is dit een prima overzicht.