Generatie V

Veerkracht staat ook centraal in ‘Generatie V. Werken aan je veerkracht, voor veertigers en vijftigers’, een boek voor mensen ‘midden tussen bloei en verval’. Veerkracht wordt gezien als een broodnodige eigenschap in een wereld waarin oude zekerheden en voorspelbare carrièrepaden tot het verleden behoren. Coaches Yolanda Buchel en Sandra van der Maarel hebben ‘Generatie V’ geschreven voor hun generatiegenoten: mensen die nu in de veertig of vijftig zijn, en het gevoel hebben op een kruispunt in hun leven te staan. Paradoxaal genoeg verwacht de maatschappij van deze ‘V’ers’ dat ze langer door blijven werken dan hun ouders, terwijl tegelijkertijd mensen van boven de vijftig op de arbeidsmarkt maar al te vaak als onbemiddelbaar worden afgeschreven. Ze zijn fitter en zullen langer leven dan welke voorgaande generatie ook, maar in veel sectoren zit niemand op hen te wachten. Hoe gaan ze met die spagaat om? Hoe krijgen ze beter zicht op hun kansen, wensen en verlangens? En hoe kunnen ze vorm geven aan hun eigen toekomst? Met deze vragen als uitgangspunt gaan Buchel en Van der Maarel aan de slag, waarbij het begrip veerkracht als centraal ordenend principe dient. Veerkracht is volgens de auteurs een ‘kwaliteit waar je in kunt groeien’ (p. 14) en rust op drie pijlers: 1) je moet de realiteit onder ogen durven zien; 2) je moet geloven dat het leven zinvol is; 3) je moet kunnen improviseren. Deze drie pijlers worden, na een theoretische inleiding (‘Veerkracht verkennen’), uitgewerkt in de drie centrale hoofdstukken van het boek, respectievelijk getiteld ‘Vertragen en verduren’, ‘Verlichten en verstevigen’ en ‘Voorwaarts leren’. Voor wie van het beginrijm dan nog geen genoeg heeft, is er aan het eind een afrondend hoofdstuk met valkuilen (‘Vallen en verdiepen’). Tussendoor zijn er intermezzo’s met ervaringen van V’ers op verschillende levens- en werkterreinen. Het boek is verder doorspekt met oefeningen, voorbeelden en terzijdes; aan het eind van elk hoofdstuk staat een korte samenvatting met de belangrijkste bevindingen. Dat klinkt allemaal heel aantrekkelijk, de auteurs zijn duidelijk goed thuis in de materie en het boek is ook nog eens mooi vormgegeven. Toch stelt het geheel uiteindelijk teleur. Dat komt vooral doordat Buchel en Van der Maarel nogal wollig schrijven en zichzelf en hun boodschap wel erg vaak herhalen. Vaker dan nodig is krijg je te horen dat je de tijd moet nemen om een route uit te stippelen, dat het soms moed vergt om je leven een andere wending te geven, dat je maar al te makkelijk weer in oude patronen vervalt, dat je jezelf moet toestaan minder dan perfect te presteren, et cetera et cetera. Waarheden als koeien worden, zo mag duidelijk zijn, niet altijd vermeden en de oefeningen zijn vaker nogal vrijblijvende open vragen of suggesties dan concrete opdrachten. Stijlbloempjes als ‘Het gaat er […] om dat je oké bent met je vertrekpunt’ (p. 79), ‘Je gaat leren je comfortabel te voelen met een oncomfortabel gevoel’ (p. 106) en ‘Je moet durven om in de imperfectie te gaan bewegen, terwijl je aanwezig blijft in de ervaring’ (p. 109) maken lezing van het boek er niet aangenamer op. Natuurlijk is veerkracht nodig om de veranderingen die voor velen de komende jaren op stapel staan aan te kunnen – of je nu twintiger, dertiger of ‘V’er’ bent. En ongetwijfeld bevat dit boek nuttige inzichten en tips voor sommige veertigers en vijftigers die worstelen met hun plek in het leven, zeker als ze te maken hebben gehad met ontslag, een burn-out, verlies van een dierbare of een andere omstandigheid die hun bestaan flink op zijn kop heeft gezet. Maar bij ondergetekende (toch lid van de doelgroep) wekt het door de auteurs gebruikte, aan de positieve psychologie en aanverwante stromingen ontleende instrumentarium vooral een weeïg gevoel op. Dat is natuurlijk een kwestie van smaak; getuige de enthousiaste reacties van anonieme lezers die de auteurs zelf alvast in het boek hebben opgenomen (‘herkenbaar’, ‘heerlijk om te lezen’, ‘verrukkelijk boek’), slaat ‘Generatie V’ kennelijk bij sommigen wel degelijk aan. Oordeel dus vooral zelf! Want misschien vindt u mij ook wel zo’n ‘zeurende, weerstand vertonende senior’ (p. 25) die velen met onze generatie associëren…