Industriële robots doen al langer dienst in productieomgevingen maar kunnen inmiddels ook de werkzaamheden van een chirurg overnemen. De humanoïde robots, met menselijke uiterlijkheden, kunnen bijvoorbeeld in de zorg- en dienstverlening prima de rol van verzorger of van gastvrouw vervullen. En wie weet kunnen we straks samenleven met een androïde robot als partner. Geheel naar eigen voorkeur leverbaar. Zelfrijdende auto’s zijn de toekomst. Amper vervuilend, aanzienlijk minder dodelijk en geen files meer vanwege de doorstroom en ook op het gebied van brandstof, milieu en schadeherstel kostenbesparend. Kunstmatige intelligentie, de technologie die zich bezighoudt met het maken van intelligente machines of systemen die net zo slim zijn als wat wij verstaan onder intelligente mensen.
3D-printen: inmiddels kunnen er hele grachtenpanden uit de printer rollen en een eetbare pizza of een kunstheup zijn op smaak en maat te printen. Synthetische biologie (her)ontwerpt levende organismen (ook wel genetische modificatie genoemd) en gaat verder dan de biotechnologie omdat de mens inmiddels meer weet over DNA en de technologische middelen ook toenemen. Dit biedt verregaande mogelijkheden in vooral de medische wereld waardoor ook de ethische discussies oplaaien. Ontwikkelingen in de nanotechnologie hebben o.a. tot gevolg gehad dat we nu op de kleinste smartphone en – watches veel meer geheugen en dus mogelijkheden hebben dan op de eerste computers zo groot als een paar klaslokalen. Genomische geneeskunde, nog geen apart vakgebied in Nederland, wordt in dit boek gedefinieerd als ‘een opkomende medische discipline waarbij informatie over het genoom van een individu onderdeel is van het medische proces.’ Doel is ziektes te voorkomen en anders vroegtijdig op te sporen en te genezen. Wie ooit met verwondering de avonturen van Captain Kirk en Spock in Star Trek gevolgd heeft, zal zich wel eens gerealiseerd hebben dat wat we ons toen niet konden voorstellen, nu dagelijkse praktijk is, draadloos wereldwijd communiceren bijvoorbeeld. Bijl haalt meerdere voorbeelden uit Star Trek aan waarmee hij laat zien wat er allemaal al uit die ‘fantasiewereld’ verwezenlijkt is. Hierdoor wordt het ook aannemelijker dat de bijna onvoorstelbare uitvindingen van deze tijd die Bijl beschrijft werkelijkheid (kunnen) worden. Aan bronvermelding doet hij niet en als hij spreekt van ‘veel experts zeggen…’ heb je eigenlijk geen idee wat en wie daarmee bedoeld worden. Een kwart van het boek is besteed aan de maatschappelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen, en heeft een tikje simplistisch karakter. Bijl schetst een tweetal heel uiteenlopende scenario’s waarbij hij de utopische variant ‘Athene’ noemt en het doemscenario ‘Oude Pekela’ (een plek waar niemand wonen wil). In de utopische wereld deelt en ruilt iedereen alles met elkaar en vult men de dagen met wat men leuk vindt om te doen (want werk wordt door robots gedaan) en filosofeert men erop los. De kosten voor gezondheidszorg zijn laag, want ziektes worden succesvol bestreden en dat kan kennelijk zo goed als voor niets. Mocht dat het niet worden rest ons een vreselijk oord vol van zinloosheid, drankmisbruik, (virtuele) drugs en andere ellende, omdat we van gekkigheid niet weten wat we doen moeten nu we geen werk meer hebben. Bijl grossiert in algemeenheden die helaas regelmatig uitmonden in holle frases: ‘Als we niet zelf het heft in handen gaan nemen en onze eigen toekomst gaan vormgeven, dan wordt het voor ons gedaan en zijn we aan de elementen overgeleverd’. Jammer dat de ondertiteling soms mist in een verder boeiend en lezenswaardig boek.
Over Sandra Barendrecht
Sandra Barendrecht is freelance trainer/adviseur op het gebied van communicatie- en managementtrainingen.
