René Weijers verzamelde jarenlang bijzondere passages en saillante uitspraken, en zo ontstond een persoonlijk ‘citatenarchief’. Hij zocht daarin citaten die hij verbond met zijn eigen ervaringen, op zoek naar Wat er werkelijk toe doet voor leiders. Hij verdeelt zijn essayistische beschouwingen over acht thema’s: Taal, Filosofie, Wetenschap, Leiderschap, Verandering, Geschiedenis, Tijd en Leven.
De hoofdstukken staan min of meer los van elkaar, maar hebben gemeen dat het steeds gaat over anders kijken en denken op momenten die er toe doen. Vooral in tijden van crisis komt het erop aan bekwaam en deugdzaam te handelen, aldus de auteur. En zo ligt dit boek in het verlengde van zijn proefschrift uit 2011: Dienen en deugen. Kracht & kwetsbaarheid van topbestuurders en is daarmee een geactualiseerde versie van zijn visie op goed leiderschap.
De waan van de dag
René Weijers houdt ons voor dat de (media)aandacht vooral uit gaat naar druk doen en de waan van de dag. De uitdaging is om juist dan niet kortademig te reageren. En niet belangrijk te maken wat spannend is, maar spannend te maken wat belangrijk is. Van bestuurders en professionals wordt verwacht dat ze tijdens een crisis in een lineaire logica precies kunnen aangeven wat het perspectief is en wanneer we weer naar het ‘oude normaal’ terug kunnen keren. Dat is volgens René Weijers een overspannen verwachting. De auteur benadrukt op verschillende plaatsen in dit boek dat integriteit een persoonlijke eigenschap is van de goede leider, die inhoudt dat iemand eerlijk en betrouwbaar is. Integere leiders hebben geen verborgen agenda, zijn onkreukbaar en navolgbaar.
Effectieve en inspirerende leiders beseffen dat hun eigen gedrag bepalend kan zijn, maar leggen gedragsverandering niet dwingend op aan anderen. Ze respecteren ieders eigenheid, maar niet alles kan en mag. Ze begrenzen en normeren. Ze inspireren anderen tot verandering.
Geen suffe episode
Van onze geschiedenis kunnen we veel leren. Het verleden is geen suffe episode die we snel moeten vergeten, maar is voor leiders een inspiratiebron voor vernieuwing. Kernachtig zegt René Weijers dat in onze oorsprong onze voorsprong ligt. ‘Geschiedenis is wat aan het geschieden is’.
Goede leiders laten zich dus bepaald niet leiden door de waan van de dag. Ze gaan niet mee met de populaire opvatting dat strategie er niet meer zo toe doet in een tijdperk van versnelling. Integendeel: ze kiezen voor strategische bestendigheid in combinatie met operationele beweeglijkheid en veerkracht.
Op de schouders van anderen
Ik las Wat er werkelijk toe doet met genoegen, vooral door het heldere en bloemrijke taalgebruik. Gecompliceerde dingen eenvoudig onder woorden brengen is weinigen gegeven. Doordat René Weijers zijn eigen citatenarchief als bron gebruikt, verdwijnt daar tussenin de eigen inbreng van de auteur soms uit het zicht. Aan de andere kant is het zijn persoonlijke selectie en dat zegt dan toch ook wel weer veel. Hij staat als het ware op de schouders van anderen, zoals hij dat een enkele keer benadrukt. Dat is gepaste bescheidenheid en doet niets af aan de waarde van de bespiegelingen en beschouwingen die hij de lezer voorhoudt.
Wat er toe doet, doet er ook toe.
Over Teun van Aken
Dr. Teun van Aken is zelfstandig gevestigd organisatieadviseur en managementtrainer te Culemborg. Het gaat in organisaties altijd om resultaten bereiken met mensen. Dit was ook het leidmotief in zijn laatste twee publicaties. Van Aken is (co)auteur van een groot aantal artikelen en boeken.
