Maar er is wel iets aan de hand, blijkt uit onderzoek van Linda Babcock, Brenda Peyser, Lise Vesterlund en Laurie Weingart, wetenschappers en ondernemers uit de VS. Het is nadelig voor zowel de vrouwen zelf als voor de organisaties waar zij werken. Hoog tijd voor een Nee-club!
NPT’s
In iedere organisatie bestaan er taken die niet tot iemands omschreven takenpakket horen en die niet direct bijdragen aan het succes van de organisatie. Babcock en haar Nee-clubgenoten noemen dit NPT’s: niet-promotiewaardige taken. Iedereen is blij dat jij ze uitvoert, je krijgt er een schouderklopje voor en misschien zelfs een bos bloemen. Maar als het op je beoordeling aankomt, tellen ze niet mee. Dan blijkt dat je resultaten achterblijven omdat je te veel tijd aan de NPT’s besteedt. Of dan raak je overbelast omdat je ze uitvoert naast je PT’s, de wél promotiewaardige taken. Wat dan ook weer niet tot een goede beoordeling kan leiden, want dat gaat ten koste van alles. Inclusief je privéleven als je niet uitkijkt.
Overbelasting voor vrouwen
In de praktijk blijkt dat vrouwen zich vaker dan mannen vrijwillig melden om NPT’s op te pakken, én dat ze er vaker voor gevraagd worden. Waarom snijden ze zichzelf zo in de vingers? Het antwoord is ontnuchterend eenvoudig: omdat vrouwen bang zijn dat ze niet aardig gevonden worden als ze nee zeggen. Geen teamspeler. En vrouwen worden gevraagd omdat ze toch wel ja zeggen. Ook door andere vrouwen trouwens.
Dit leidt tot frustratie en oververmoeidheid. Als je weer eens ingehaald wordt door een collega (vaak man) die zich gefocust heeft op de taken die wel meetellen. Als je weer op je vrije dag aan het werk bent. Vaak leidt het tot het vertrek van talentvolle vrouwen. Een niet al te best signaal voor organisaties die diversiteit hoog in het vaandel zeggen te hebben.
Eerlijk verdelen
Moet je dan altijd nee zeggen? Dat is ook weer overdreven. Er kunnen goede redenen zijn om een NPT op je te nemen. Als je het leuk genoeg vindt, als het een investering in je toekomst is bijvoorbeeld. En als je hebt onderhandeld over een tegemoetkoming, in tijd, geld of met ondersteuning. Maar het is niet alleen aan de vrouwen om tot een betere verdeling van NPT’s te komen. Leidinggevenden moeten er beter op letten dat deze taken eerlijk verdeeld worden. Ook onder mannen die hun snor drukken (pun intended). Niet klakkeloos een vrijwilliger vragen of degene vragen die de taak eerder succesvol heeft uitgevoerd. Want dan is de kans zeer groot dat het weer op de vrouwen neerkomt.
Begin je NEE-club
Ruim tien jaar lang onderzochten Babcock cs dit fenomeen. Met wetenschappelijke experimenten, interviews en aan de hand van hun eigen ervaringen. Ze vormden een NEE-club, waarin ze elkaar steunden om goede beslissingen te nemen als ze gevraagd werden voor NTP’s. Een lezing geven, een commissie voorzitten, een mentoraat. Hartstikke interessant en vaak nog leuk ook, maar wel tijdrovend. En dus uiteindelijk niet nuttig voor je loopbaan. Het boek is de weerslag van hun bevindingen. Het biedt je daarnaast een complete handleiding om je takenpakket onder de loep te nemen. Met reflectievragen en invuloefeningen om je taken te inventariseren en de waarde ervan voor de organisatie in kaart te brengen. En tot slot krijg je een complete handleiding om zelf een NEE-club op te richten.
Ook in Nederland
Mocht je je afvragen of dit niet te Amerikaans is, dan kan ik daar ook volmondig NEE op antwoorden. In mijn coachpraktijk hoor ik maar al te vaak ervaringen van vrouwen die worstelen met NPT’s. Die maar geen promotie maken omdat de leidinggevende het wel prettig vindt dat zij alle klussen oppakken. Met een enorm verantwoordelijkheidsgevoel, vaak zelfs een schuldgevoel als ze ook maar denken aan ‘nee’ zeggen, en de angst om niet meer aardig gevonden te worden. Ook in Nederland is het hoog tijd voor een eerlijke taakverdeling op de werkvloer.
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).